Bitwę gorlicką określa się mianem Verdun wschodu, porównując ją do innej wielkiej bitwy w 1916-17 pod francuskim Verdun, gdzie zginęło ok. 700 tys. żołnierzy francuskich i niemieckich. Operacja gorlicka pochłonęła mniej ofiar, bo zginęło ok. 70 tys. żołnierzy (w tym 12 tys. Polaków). Poległych pochowano na 400 cmentarzach wojennych w Małopolsce.
W piękny niedzielny poranek 2 maja 1915, o godzinie 6:00 rano, na linii frontu austriacko-rosyjskiego pod Gorlicami zagrzmiało 1000 dział armii austriacko-niemieckiej. Artylerią dowodził Polak, gen. Tadeusz Rozwadowski.
Huraganowy ogień trwał 4 godziny, niszcząc nie tylko wiele pozycji rosyjskich, ale także ok. 95% zabudowy Gorlic oraz rafinerie i zbiorniki ropy naftowej w Gliniku Mariampolskim. Po nawale artyleryjskiej ruszyła do natarcia piechota wojsk austrowęgierskich i niemieckich, a w ich szeregach wielu Polaków, walczących w armiach zaborców po obu stronach frontu. W armii austriackiej walczyły polskie jednostki: 12. Krakowska Dywizja Piechoty, 100. Cieszyński Pułk Piechoty i 56. Wadowicki Pułk Piechoty. Siły austriacko-niemieckie dysponowały pod Gorlicami dwukrotną przewagą w ludziach (129 000:60 000) oraz 2…4-krotną przewagą w artylerii i broni maszynowej.
Najkrwawszy fragment bitwy rozegrał się w pobliżu Łużnej, gdzie wzgórze Pustki ww. polskie jednostki zdobywały szturmem na bagnety. Tak rozpoczęła się „operacja gorlicka” trwająca łącznie 50 dni, w wyniku której Rosjanie zostali zmuszeni do odwrotu (do 6 maja cofnęli się do rz. Wisłoki, 13 maja zatrzymali się na Sanie, a 22 czerwca opuścili Lwów). Była to jedna z największych bitew opisanych w literaturze wojskowej, a historycy uważają tę operację za decydującą w I wojnie światowej, bo była najważniejszym zwycięstwem państw centralnych i oznaczała de facto koniec carskiej Rosji, a dla Polaków stwarzała szansę na odrodzenie państwa polskiego.
Bitwę gorlicką określa się mianem polskiego Verdun, małego Verdun lub Verdun wschodu, porównując ją do innej wielkiej bitwy w 1916-17 pod francuskim Verdun, gdzie zginęło łącznie ok. 700 tys. żołnierzy francuskich i niemieckich. Operacja gorlicka pochłonęła mniej ofiar, bo zginęło ok. 70 tys. żołnierzy (w tym 12 tys. Polaków). Tylko w pierwszej fazie operacji (tj. do 6 maja 1915) zginęło ponad 20 tys. żołnierzy, a 80 tys. zostało rannych. Poległych żołnierzy z obu stron frontu pochowano na 400 cmentarzach wojennych w Małopolsce (w tym na 80 cmentarzach na ziemi gorlickiej).
Największy jest, malowniczo położony na stoku wzgórza Pustki k. Łużnej, cmentarz oznaczony nr. 123. Spoczywa na nim 1200 żołnierzy: Polaków, Węgrów, Czechów, Austriaków, Niemców i Rosjan – w 829 mogiłach pojedynczych i 46 grobach zbiorowych. Cmentarz ten jest największą nekropolią żołnierzy węgierskich poza granicami kraju. To miejsce wiecznego spoczynku jest pomyślane jako „gaj bohaterów”, w którym architektura cmentarna jest doskonale wkomponowana w krajobraz zalesionego, amfiteatralnego zbocza Pustek.
