Na XIX Targach Wschodnich oficjalnie przedstawione były tylko trzy państwa. Były to Węgry, Bułgaria i Estonia. Ale wiele firm polskich reprezentowało firmy z innych państw, nawet Niemiec, lub proponowało tzw. „towary kolonialne”.
Przy organizacji Targów Dyrekcja współpracowała z organizacjami, ambasadami lub Izbami Przemysłowo-Handlowymi z wielu państw, a to z Argentyny, Belgii, Estonii, Holandii, Włoch, Niemiec, Palestyny, Węgier i Wolnego Miasta Gdańsk. Swoje ekspozytury lub przedstawicieli Dyrekcja Targów miała w Paryżu, Lionie, Bordeaux, Londynie, Berlinie, Rotterdamie, Wiedniu, Wenecji, Mediolanie, Bukareszcie, Czerniowcach, Brecławie, Opawie, Konstantynopolu, Katowicach. Honorowe zastępstwo Targów Wschodnich za granicą objęły wszystkie polskie placówki konsularne, które podjęły się również udzielania wszystkich informacji o Targach, również o Lwowie. Zastępcy Targów Wschodnich w kraju pracowali w Warszawie, Krakowie, gdzie znajdowała się też ekspozytura Targów, Poznaniu, Wilnie, Bydgoszczy, Sosnowcu, Ostrogu, Krzemieńcu i Białymstoku.
Podczas XIX Targów Wschodnich planowano organizować specjalne imprezy, ale wojna przeszkodziła ich przeprowadzeniu. Były to tzw. „Targi Techniczne”, również Zjazd Związku Miast Małopolski, Zjazd Związku Izb Przemysłowo-Handlowych, Zjazd Inżynierów Wydziałów Mechanicznych PKP.
Eksponaty zostały rozmieszczone w 30 pawilonach i wszystkie działały przez cały okres Targów nie zważając na bombardowania niemieckiego lotnictwa. Grupy towarów, umieszczone w tych czy innych pawilonach, świadczyły o priorytetach XIX Targów Wschodnich. Wśród innych wyróżniały się wystawy w pawilonach samochodowym, ciężkiego przemysłu górniczo-hutniczego, przemysłu metalowo-przetwórczego, nafty oraz przetworów naftowych, również gazoliny, telekomunikacji, elektrotechniki, radiotechniki, aparatów i przyborów fotograficznych, maszyn rolniczych.
Osobno bliżej ulicy Stryjskiej znajdowały się stajnie hodowlane, wzorowa zagroda wiejska, dom pokazowy O.P.L.G., również pokazowe schrony i rowy ochronne. Znaczną popularnością lwowian cieszyły się towary użytku codziennego, towary spożywcze, przemysłu ludowego, wyroby rzemieślników. W osobnych pawilonach przedstawiono dywany, kilimy, meble metalowe (bardzo modne!) i meble gięte, szkła, kryształy, lustra, porcelanę (w tym słynną Lewickiego z Pacykowa), platery i wyroby srebrne, futra, konfekcje, kapelusze. Cały pawilon nr 24 zajmowała biżuteria francuska, inny, nr 29, futra i skóry. Alabastrownia ks. Czartoryskich z Żurawna przedstawiła we własnym pawilonie jedyne w kraju wyroby alabastrowe. Osobny pawilon nr 10a zajmowały reklamowe materiały turystyczne i propagandowe.
W zaistniałej sytuacji wojennej trudno było liczyć na gości z zagranicy oraz z innych części kraju. Ale lwowianie tłumnie odwiedzali pawilony targowe. Na terenie Targów były czynne wszystkie restauracje i bary. Nikt z wystawców i odwiedzających Targi nie mógł sobie wyobrazić, że są to ostatnie Targi Wschodnie, ostatni przegląd gospodarki przedwojennej, podsumowanie gospodarczego rozwoju kraju w latach niepodległości. Również był to przegląd rozwoju gospodarki Lwowa w tym okresie.
Warto uważniej przypatrzeć się „Katalogowi wystawców XIX Międzynarodowych Targów Wschodnich” i przypomnieć sobie chociażby część firm i nazwisk, które były chlubą naszego miasta i o których dzisiaj mało kto pamięta.
Otóż, w pawilonie naftowym nr 4 były prezentowane m.in. krajowe firmy „Galicja”, Galicyjskie Towarzystwo Naftowe, „Gazolina”, „Gazy Ziemne SA”, Spółka Akcyjna dla Przemysłu Naftowego, „Goplo”, „Towarzystwo Naftowe”, „Instytut Naftowy” Spółka z o.o., „Koncern Naftowy Dąbrowa”, Państwowa Fabryka Olejów Mineralnych „Polmin”, Polsko-Francuskie Towarzystwo Naftowe, Zachodnio-Małopolska Akcyjna Spółka Naftowa i Gazowa. Znaczne pozycje w przemyśle naftowym i gazowym Galicji posiadały firmy francuskie, a także angielskie i niemieckie. Wśród nich wyróżniała się Grupa Francuskich Towarzystw Naftowych, Przemysłowych i Handlowych „Małopolska”, której biuro znajdowało się przy pl. Mariackim 8.
Salon samochodowy zajmował pawilon nr 10. Większość światowych firm samochodowych było reprezentowanych przez lwowskich przedstawicieli, m.in. przez Dom Handlowy M. Stawiński i Z. Pawłowski (pl. Halicki 7), Spółkę z o.o. „Atis” (pl. Mariacki 8), „Dziędzielewicz S.A.” (Jagiellońska 8), który reprezentował Polskie Towarzystwo Zakładów „Škoda”. Firma „Bekate” (Lwów) reprezentowała samochody „Ford-Motor-Company”. M. Weinreb reprezentował samochody „Vauxhall” i „Bedford” firmy „General Motors”. W salonie samochodowym zostały wystawione najnowsze samochody osobowe „Daimler-Benz”, „Praga”, „Audi”, „Austro-Daimler”, „Austro-Union”, „D.K.W.”, „Chevrolet” (spółka z o.o. Kozłowski Józef i Emil). Krzeczkowski z Warszawyreprezentował samochody „Renault” i „Lancia”, słynna firma „Lilpop, Rau i Loewenstein” – samochody „Opel”. Osobne stoiska zajmowały „Polski Fiat”, „Steyr-Daimler Puch”, „Tatra Auto”, amerykańska „Motors Corporation Graham Pige” z Detroit. „Truck and Coach” Michigan reprezentował swoje samochody „Pontiac”. Lwowska „Unia Strażacka, Fabryka Motopomp i Samochodów Pożarniczych (ul. Curie-Skłodowskiej) prezentowała szeroki wybór swoich towarów i samochody osobowe.
Cóż, nie zważając na wybuch wojny na XIX Targach Wschodnich były przedstawione wszystkie samochody renomowanych firm europejskich i amerykańskich, od luksusowych, do tych najtańszych.
W pawilonie nr 14 wszystkie stanowiska zajmowały firmy przedstawiające ciężki przemysł górniczo-hutniczy, m.in. Huta Batory (Hajduki Wielkie), Huta Florian (Świętochowice), Huta Laura (Siemianowice Śl.), Huta Piłsudski (Chorzów), „Towarzystwo Sosnowieckich Fabryk Rur i Żelaza” (Sosnowiec), „Wytwórnia Parowozów” (Warszawa), „Fabryka Maszyn Młyńskich” (Tarnów). W Pawilonie nr 15 znajdowała się wystawa obrabiarek i przemysłu metalowo-przetwórczego, a w tym stoiska lwowskich firm „Apollo”(Kazimierza Wielkiego 37), „Auto-Sport”, „Bizon” (Janowska 36), „Industria” (3 Maja 7), „Pilot” (Batorego 4), „Przemysłowe Zakłady Instalacyjne” (Bogusławskiego 9), „Roman Ignacy, sp. z o.o.” (Legionów 27) i inni. Przy stoiskach tego pawilonu były przedstawione towary kilkudziesięciu firm szwajcarskich, francuskich, angielskich, amerykańskich, niemieckich – przez swoich polskich reprezentantów.
W pawilonie nr 2 znajdowała się oficjalna wystawa grupy węgierskiej. Przy stoiskach rozmieszczono towary 44 firm, m.in. sery, salami, porcelanę, lampy, środki lecznicze, artykuły gumowe, perfumerię, wyroby galanteryjne, wyroby ze skóry, konserwy, owoce, szampany, wina (w tym słynne tokajskie), miód, nasiona.
W pawilonie bułgarskim wystawiono dywany perskie, konserwy pomidorowe, tytoń, słynne esencje różane, kożuchy, wina, kilimy, wyroby ceramiczne, papierosy, kompoty, sery, esencje eteryczne, warzywa, rośliny lekarskie, wyroby ze srebra.
W pawilonie estońskim przedstawiono szkło taflowe, łupek bitumiczny, oleje łupkowe, konserwy mięsne, rybne i grzybowe, pasztety, kalosze i obuwie gumowe, nasiona, płyty marmurowe, radioaparaty, napoje spirytusowe.
Rumuński pawilon prezentował bogaty wybór konserw, olejów, salami, owoców, wyrobów przemysłu ludowego, wina.
Osobny pawilon zajmowali przedstawiciele firm turystycznych krajowych i zagranicznych. Wśród nich „Liga Morska i Kolonialna” (Lwów, Podlewskiego 1), Polskie Biuro Podróży „Orbis”, „Związek Uzdrowisk Polskich” (Warszawa), „Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych” (pl. Mariacki 8), „Związek Popierania Turystyki m. Lwowa” (Kilińskiego 2), francuski Urząd Turystyczny „Francja” (Warszawa), „Narodowe Towarzystwo Kolei Francuskich”, Zarząd Główny Związku Szlachty Zagrodowej (Przemyśl), „Urząd Propagandy Turystycznej i Uzdrowiskowej” (Francja).
W osobnym pawilonie przedstawiono wyroby Fabryki wyrobów cukierniczych „Wisła” (Lwów, Leona Sapiehy 34), wyroby alabastrowe „Kopalni Alabastru i Fabryki Wyrobów Alabastrowych XX. Czartoryskich” (Żurawno), Fabryki Tutek i Bibułek „Herbewo” (Kraków), firmy „Maggi” (Poznań”.
Na innych stoiskach przedstawiono porcelanę, szkła, kryształy, lampy (Awin T.J., pasaż Mikolascha), wyroby srebrne „Azeta” (Zipper A.H.), porcelanę Fabryki Porcelany i Wyrobów Ceramicznych „Ćmielów” (Kraków), łóżka patentowane firmy Gembarzewski Dominik (Lwów, Sowińskiego 20), skrzypce wyrobu własnego Kościeleckiego A.A. (Lwów, Hoffmana 14). „Skład porcelany, szkła, galanterii zdobniczej” Kazimierz i Władysława Lewickich przedstawiał porcelanę, szkło, platery, biżuterię, galanterię zdobniczą. Firma Lewickich przedstawiała zarówno własną produkcję, słynne fajanse pacykowskie, jak i reprezentowała towary firmy SA „Niemen”, fajanse angielskie, porcelanę firm „Graf von Haneberg”, „Hass undCziżek” (Morawy), „Kryształy-Cieszyn”, „Miśnia” Meisen.
Osobne stoisko zajmowały „Polskie huty szkła w Krośnie”.
Zegarki własne, również szwajcarskich firm „Rekord”, „Longines” prezentowała lwowska firma Zippera A.H. (pl. Mariacki 5 i ul. Trybunalska 1).
Lwowska fabryka chemiczna „Tlen” (Ogrodnicka 7) wystawiała kosmetyki i mydła własnej produkcji.
Wielki wybór futer przedstawiał Karol Shürer (Paderewskiego 11a), zaś sukna najróżniejszego gatunku Maurycy Schuster (Jagiellońska 2).
Ostatnie XIX Międzynarodowe Targi Wschodnie zorganizowała i przeprowadziła Lwowska Izba Przemysłowo-Handlowa „Na podstawie umowy z Zarządem Miejskim w królewskim stołecznym mieście Lwowie, którego prezydentem był p. dr Stanisław Ostrowski, oraz na podstawie koncesji Ministerstwa Przemysłu i Handlu”. Prezesem Izby był dr Marcin Szarski, były senator, wiceprezesami dr Paweł Csala, dr Jerzy Kozicki, Julian Schayer, Henryk Snesser. Dyrektorem XIX Targów Wschodnich był dr Michał Jasiński. Pracami organizacyjnymi zajmowali się przedstawiciele Izby referenci dr Jan Blum i dr Jakub Silberstein.
Jurij Smirnow
