Ojciec polskiej literatury przeszedł do historii jako Mikołaj z Nagłowic, ale urodził się w zapomnianym dziś Żurawnie. O przywrócenie pamięci o tym miejscu stara się Centrum Edukacji Inicjatyw Przedsiębiorczości, które za patrona obrało Mikołaja z… Żurawna.
W Żurawnie nad Dniestrem w obwodzie lwowskim odbyła się uroczystość 515 rocznicy urodzin Reja. Konsul Renata Nagórska ze Lwowa, prezes Centrum Edukacji Inicjatyw Przedsiębiorczości Tatiana Bojko, przewodnicząca administracji rejonu żurawieńskiego Maria Huczko i wójt Wasyl Witer złożyli kwiaty pod tablicą pamiątkową umieszczoną na gmachu Domu Ludowego, po czym odbyły się uroczystości. Wcześniej w intencji Mikołaja Reja została odprawiona msza święta w kościele w Żydaczowie.
Konsul Irena Nagórska ze Lwowa podziękowała za pracę włożoną w zorganizowanie wydarzenia i za pamięć o historii polskiej kultury: – Co jest piękne w tym wydarzeniu? Nie zapominacie państwo o naszym dziedzictwie kulturowym i sięgacie do takich postaci, jak ojciec literatury polskiej – Mikołaj Rej.
Inicjatorka wydarzenia prezes Tatiana Bojko i skierowana przez ORPEG nauczycielka języka polskiego Agnieszka Włodarczyk zaprezentowały sylwetkę jubilata i znaczenie jego twórczości dla polskiej literatury.
– Mikołaj Rej sprzeciwił się łacinie. Powiedział: „nie będę pisał po łacinie, my nie piszemy po łacinie. Mówimy po polsku i będziemy pisać książki po polsku!” – zaznaczyła jego rolę w historii polskiej kultury Agnieszka Włodarczyk.
Prelegenci podkreślali powiązania z Żurawnem Mikołaja Reja, który po śmierci rodziców zarządzał majątkiem, gdzie przyszedł na świat. Tutaj się też ożenił. Ważnym punktem wydarzenia była część artystyczna. Młodzież recytowała utwory Reja, wiersze polskich i ukraińskich poetów w obydwu językach. Centrum Kulturalne przygotowało też niespodziankę – poczęstunek pączkami.
Wójt Wasyl Witer nie krył zadowolenia z wydarzeń, które odbywają się w Żurawnie: – To jesz ważne wydarzenie dla naszej miejscowości. Pracujemy teraz z polską społecznością nad otwarciem muzeum wybitnego polskiego pisarza Mikołaja Reja. To zbliża nasze kultury, usprawnia polsko-ukraińskie relacje. Dla naszej społeczności jest to bardzo dobre.
Tatiana Bojko przyznała, że współpraca z Żurawnem trwa już od 2016 roku, kiedyś wspólnie podpisali projekt „Żurawno – Miasto Dziedzictwa Kulturalnego Obojga Narodów”. Wówczas organizacja nosiła nazwę Stowarzyszenie Polskich Przedsiębiorców Ziemi Lwowskiej, później nazwa została zmieniona na Centrum Edukacji Inicjatyw Przedsiębiorczości im. Mikołaja Reja.
Na uroczystości licznie przybyli przedstawiciele polskich organizacji. Byli obecni między innymi Stanisław Posacki, prezes Towarzystwa Kultury Polskiej z oddziału w Żydaczowie, Eleonora Popowicz, prezes Polskiego Oświatowego Towarzystwa „Zgoda” z Boryslawia, Julia Bojko, dyrektor Kulturalno-Oświatowego Centrum im. Kornela Makuszyńskiego w Stryju. Przybyli przedstawiciele organizacji społecznych, administracji i szkół, liczni dziennikarze.
Prezes Tatiana Bojko zauważyła, jak niedoceniany i zapomniany jest potencjał tych terenów. Pragnie nakreślić szlak kulturowy ważnych postaci polskiej kultury: – Fredro związany był z Bieńkową Wisznią, Kazimierz Wierzyński z Drohobyczem i Stryjem, Kornel Makuszyński urodził się w Stryju, a w Stanisławowie mieszkał Franciszek Karpiński. Warto w tę stronę podróżować.
Żurawno to również miejsce bitwy stoczonej przez wojska polskie z tureckimi w roku 1676. Tatiana Bojko uważa, że znakomitym wydarzeniem byłaby rekonstrukcja tej bitwy.
Rej urodził się 4 lutego 1505 roku. Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego jest obchodzony 21 lutego. Łączące obydwie daty obchody w Żurawnie odbyły się 29 lutego.
Wojciech Jankowski
Fot. Wojciech Jankowski, Andrzej Borysewycz
