XCVIII Spotkanie Ossolińskie pod każdym względem miało charakter wyjątkowy, a nawet symboliczny. Po pierwsze, było to pierwsze Spotkanie we Lwowie więcej niż za rok czasu, pierwsze od początku agresji rosyjskiej. Odbyło się pomimo alarmów przeciwlotniczych i zagrożenia ostrzału naszego miasta rakietami rosyjskimi. Właśnie 20 minut przed rozpoczęciem Spotkania ogłoszono kolejny alarm, który absolutnie nie wystraszył ani naszych gości z Polski, ani zebranych na sali. Na szczęście alarm po kilku minutach został odwołany i nie przeszkodził normalnemu przebiegowi tak długo oczekiwanej imprezy. Po drugie, z wykładem przyjechał do Lwowa nowy dyrektor Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu (ZN im. Ossolińskich) dr Łukasz Kamiński. Zebrani z wielkim zainteresowaniem oczekiwali na tę znajomość z nowym dyrektorem, który zastąpił na stanowisku Adolfa Juzwenkę, osobistość we Lwowie cenioną i lubianą.
Trzeba podkreślić, że w czasie kierowania ZN im. Ossolińskich, Adolf Juzwenko nie tylko nawiązał ścisłe kontakty ze lwowską Narodową Naukową Biblioteką im. W. Stefanyka, lecz podniósł je na bardzo wysoki i wielokierunkowy poziom, poziom jakiego w polsko-ukraińskiej współpracy biblioteczno-muzealnej nigdy przedtem nie było. Między innymi, to właśnie Adolf Juzwenko był inicjatorem organizacji Spotkań Ossolińskich i przez wiele lat ich główną siłą napędową, motorem i generatorem nowych pomysłów w dziedzinie współpracy z lwowskimi placówkami kulturalnymi. I to nie tylko z biblioteką im. W. Stefanyka, lecz również z lwowskimi instytucjami muzealnymi i archiwalnymi. Mamy pewność, że jednym z zadań, które stawia przed sobą nowy dyrektor ZN im. Ossolińskich dr Łukasz Kamiński, będzie nie tylko utrzymanie tych kontaktów na wysokim poziomie, ale też ich dalszy rozwój i generacja nowych inicjatyw w stosunkach polsko-ukraińskich na niwie kultury i sztuki.
Wasyl Fersztej, dyrektor generalny Lwowskiej Narodowej Naukowej Biblioteki Ukrainy im. W. Stefanyka otworzył posiedzenie i przedstawił obecnym prelegenta dyrektora Łukasza Kamińskiego i temat jego referatu, mianowicie „Historia jako narzędzie agresji – rosyjska wojna informacyjna z perspektywy europejskiej”, i przekazał głos dr Wiktorii Malickiej, pełnomocnikowi do spraw współpracy z zagranicą wrocławskiego ZN im. Ossolińskich. Zebranym na sali miło było znów zobaczyć Wiktorię Malicką, która przez dłuższy czas pełniła obowiązki przedstawicielki wrocławskiego Ossolineum we Lwowie i działała bardzo aktywnie w organizacji wielu polsko-ukraińskich wydarzeń kulturalnych. W. Malicka przypomniała historię Spotkań Ossolińskich, pierwsze z których odbyło się w1996 roku, zaś już niedługo (może jeszcze w 2022roku!) będzie setne. Również podkreśliła, że ostatnie lata były trudne w sprawie organizacji tych Spotkań, że najpierw epidemia koronawirusa, a później agresja rosyjska przerwały regularność tej ważnej imprezy kulturalnej. W 2021 roku przez owe niesprzyjające okoliczności odbyło się tylko jedno Spotkanie Ossolińskie, zaś w 2022 roku – również tylko jedno, XCVII Spotkanie i to nie we Lwowie, lecz we Wrocławiu. Tematem wrocławskiego spotkania była: „Aktualność twórczości Wasyla Stefanyka – spojrzenie z Polski i Ukrainy” i prezentacja nowego tomu jego powieści pt. „Wasyl Stefanyk. Utwory wybrane”, który został poświęcony 150-leciu urodzin wybitnego pisarza i patrona biblioteki lwowskiej. Ten tom, wydany w językach ukraińskim i polskim można było nabyć przed dzisiejszym Spotkaniem Ossolińskim. Wiktoria Malicka przybliżyła obecnym postać i szlak naukowy prelegenta i nowego dyrektora ZN im. Ossolińskich dra Łukasza Kamińskiego, absolwenta Instytutu Historycznego Uniwersytetu Wrocławskiego (1996 r.). Od 1999 roku Ł. Kamiński pracował jako adiunkt w tymże Instytucie, zaś od roku 2000 w Instytucie Pamięci Narodowej (IPN). W latach 2011–2016 pełnił funkcję prezesa IPN. W latach 2017–2021 był prezesem Platformy Europejskiej Pamięci i Sumienia – organizacji pozarządowej zajmującej się m.in. upowszechnianiem wiedzy o totalitaryzmach XX wieku. Od 1sierpnia 2022 roku pełni funkcję dyrektora ZN im. Ossolińskich. Łukasz Kamiński jest autorem i współautorem ponad sześciuset publikacji naukowych i popularnonaukowych. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się wokół problematyki opozycji i oporu społecznego wobec reżimu komunistycznego w Polsce w latach 1944–1989. Łukasz Kamiński odznaczony został m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2009) i węgierskim Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi (2014).
Wasył Fersztej dodał, że XCVII Spotkanie we Wrocławiu było jakby pożegnaniem dyrektora Adolfa Juzwenki z kolegami z Ukrainy i wielbicielami Spotkań Ossolińskich, zaś na XCVIII Spotkaniu witamy nowego dyrektora Łukasza Kamińskiego. Jeszcze jedną nowością obecnego Spotkania był fakt, że było ono dostępne on-line na facebooku i po zakończeniu wykładu prelegent odpowiadał również na pytania z facebooka. Lwowianie stęsknili się za Spotkaniami Ossolińskimi i sala wykładowa przy ul. Bibliotecznej (dawnej Biblioteki Baworowskich), była wypełniona po brzegi, nie zważając na sytuację wojenną.
Wśród obecnych byli konsul generalny RP we Lwowie Eliza Dzwonkiewicz, przedstawiciel MSZ Ukrainy w obwodzie lwowskim, członkowie polskich organizacji lwowskich (TKPZL, Uniwersytetu Trzeciego Wieku, Polskiego zespołu pieśni i tańca „Lwowiacy”), dyrektorowie muzeów lwowskich, profesorowie wyższych uczelni, przedstawiciele lwowskich mediów.
Prelegent w ciągu godziny poddał dokładnej analizie najważniejsze kierunki rosyjskiej wojny informacyjnej przeciwko Polsce i objaśnił dlaczego historia może być narzędziem agresji. Propaganda rosyjska wykorzystuje emocje, konflikty pamięci dla destabilizacji sytuacji wewnętrznej w krajach ościennych. Dezinformacja, zmanipulowana prawda – są to ważne instrumenty rosyjskiej propagandy. Rosyjskie służby specjalne i osobiście prezydent Putin uwagę zwracają w pierwszej kolejności na wydarzenia drugiej wojny światowej i na najbardziej bolesne momenty jej historii, np. na tragedię katyńską czy też zbrodnię wołyńską, powtarzając często stare sowieckie kłamstwa. Oficjalne władze rosyjskie prowadzą również walkę z niezależnymi historykami w Rosji. Od 2014 roku widoczne jest nasilenie rosyjskiej dezinformacji i propagandy, sztucznie generowany ruch w mediach. Jedna z najważniejszych konkluzji prelegenta polega na tym ,że nasilenie dezinformacji historycznej jest znakiem ostrzegawczym przed kolejną agresją rosyjską. Referat dyrektora Łukasza Kamińskiego był wysłuchany z wielkim zainteresowaniem i aprobatą obecnych. To samo ujawniła dyskusja, również online.
Na zakończenie XCVIII Spotkania Ossolińskiego dyrektor Wasyl Fersztej podkreślił, że „olsko-ukraińskie kontakty kulturalne są bardzo ważnym elementem przyjaźni naszych narodów. W ciągu całego okresu działalności Spotkań Ossolińskich rozmawiamy ze sobą w dwóch językach, polskim i ukraińskim i dokładnie rozumiemy się między sobą, nam nigdy nie był potrzebny żaden tłumacz”.
Lwowski profesor Mykoła Łytwyn bardzo wysoko ocenił wykład dr Łukasza Kamińskiego i wyraził nadzieję, że będzie opublikowany do wiadomości szerszej publiczności. W tej sprawie zainteresowani są również lwowscy historycy.
Wiktoria Malicka poinformowała zebranych na sali, że w przygotowaniu jest kolejne Spotkanie Ossolińskie. Będzie to spotkanie i debata historyków polskich i ukraińskich poświęcona wojnie z Rosją. Oczywiście, miejscem tego spotkania będzie lwowska Narodowa Naukowa Biblioteka im. W. Stefanyka. Wiktoria Malicka podziękowała wszystkim obecnym, za pomoc zaś w organizacji spotkania Konsulatowi Generalnemu RP we Lwowie i podkreśliła, że spotkania nie byłyby możliwe bez pomocy finansowej ze strony polskiego Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Jurij Smirnow
fot. Aleksander Kuśnierz / Nowy Kurier Galicyjski
