9 maja, w Dzień Europy, w Pałacu Potockich we Lwowie odbyło się spotkanie promujące dwa katalogi „Portrety osobistości polskich i z Polską związanych…” w zbiorze Lwowskiej Narodowej Galerii Sztuki. Wydane zostały w latach 2022–2023 przez Stowarzyszenie Polskiej Oświaty i Kultury i dofinansowane ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Ochrona dziedzictwa kulturowego za granicą” realizowanego w Instytucie POLONIKA.
Jest trzecią publikacją z serii, w której do tej pory ukazały się: dwutomowa praca „Katalog plakiet, medalionów i medali polskich i z Polską związanych” (2015) oraz opracowanie „Rzeźba polska i z Polską związana – wiek XIX ‒ XX” (2020) – poinformowali organizatory prezentacji. Wszystkie prace dokumentacyjne przy publikacji od wielu lat prowadził obecny na prezentacji Igor Chomyn, kustosz i główny inwentaryzator lwowskiej galerii. Wyjaśnił, że kolekcja malarstwa polskiego liczy blisko 1500 obrazów autorstwa około 250 artystów. Największą trudnością w opracowaniu katalogu było zweryfikowanie ksiąg inwentarzowych, w których natknął się na olbrzymią liczbę błędów. W katalogu znajdują się prace m.in. Marcina Jabłońskiego, Jacka Malczewskiego, Jana Matejki, Henryka Rodakowskiego, Olgi Boznańskiej. Zdjęcia większości ich obrazów publiczność zobaczy po raz pierwszy. Dwujęzyczne ukraińsko-polskie katalogi zawierają informacje biograficzne i historyczne o osobach narodowości polskiej i tych, którzy uważali się za przedstawicieli kultury polskiej.
W wywiadzie dla Kuriera Ihor Chomyn powiedział:
– Jest to pomysł Jerzego Petrusa, byłego dyrektora Zamku Królewskiego na Wawelu. Razem z Michałem Michalskim z Instytutu POLONIKA wymyślili, określili pracę, skontrolowali i wydali. Dla szerokiej publiczności to chyba nie, ale dla specjalistów. Jak powiedział dzisiaj dyrektor naszej Galerii Taras Wozniak, teraz muzea w jednym, drugim i trzecim mieście mogą organizować wystawy tego materiału, którego nikt nie widział, nie oglądał i teraz dopiero publiczność dostała dostęp do tych zbiorów.
Ihor Chomyn również stwierdził, że zbiory polskiego malarstwa w zbiorze Galerii już są opracowane.
– Zostało tylko opublikować – zaznaczył. – Jak już mówiłem, malarstwo rodzajowe w naszych zbiorach to 1 200 pozycji 220 autorów. Wszystko zostało w języku polskim wprowadzone do komputera i dopiero teraz mam to tłumaczyć na język ukraiński.
Dyrektor generalny Lwowskiej Narodowej Galerii Sztuki Taras Wozniak w naszej rozmowie powiedział:
– Najważniejsze dla nas teraz to wprowadzić te nasze arcydzieła do obiegu akademickiego, żeby otrzymać nie tylko wizualizację, bo żyjemy w czasie digitalizacji i wszystko jest otwarte, ale ważny jest ten komentarz, jaki otrzyma każde arcydzieło. Żeby nie było takich pomyłek, jakie będą potem powielane w internecie i mogą wywoływać jakiś niesmak. Wydanie, które jest jakby zapoczątkowane, bo dwa woluminy już wyszły, a mamy nadzieję, że do końca roku powstanie jeszcze jeden tom, od razu zaczyna proces wprowadzenia tych arcydzieł w obieg akademicki w sposób prawidłowy.
Na prezentacji katalogów był jeden pomysłodawców tego arcydzieła Michał Michalski, Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA.
– Wydanie tych dwóch tomów katalogu portretów polskich i osób z Polską związanych w zbiorze Lwowskiej Narodowej Galerii Sztuki im. Borysa Woznickiego będzie możliwością zdobywania tej wiedzy również w Polsce – zaznaczył w wywiadzie dla Kuriera Michał Michalski. – To element niebywale istotny w kolekcjach muzealnych Lwowa, które do roku 1939 uchodziły za jedne z najwspanialszych w Polsce, porównywalnych z krakowskimi, wileńskimi, warszawskimi. Więc cieszymy sie, że mieliśmy okazję dzisiaj tutaj, w Pałacu Potockich, jednym z oddziałów Lwowskiej Narodowej Galerii Sztuki, odbyć to promocyjne spotkanie z Ihorem Chomynem, autorem katalogu, głównym inwentaryzatorem Galerii. Przypomnę tylko, że to tylko drugi z czterech zaplanowanych katalogów portretu. To świadczy o skali przedsięwzięcia. Pamiętajmy, że w zbiorach Lwowskiej Galerii znajduje się największa na świecie kolekcja polskiego portretu, w tym na przykład szlacheckiego portretu trumiennego. Że w zbiorach tego muzeum są reprezentowani najważniejsi malarze polscy, od XVIII wieku, od Szymona Czechowicza począwszy, poprzez wiek XIX, oczywiście legendarna kolekcja prac Jacka Malczewskiego, ale kończąc na okresie międzywojennym. Tutaj do Galerii trafiały również prace ówczesnych, współczesnych malarzy, czyli z naszej perspektywy malarzy z przed lat dziewięćdziesięciu. Ta praca Ihora Chomyna zasługuje na szczególną naszą wdzięczność. To jest praca w zasadzie samodzielna, samotnicza. To jest dzieło jednej osoby, wspomaganej oczywiście przez redaktora naukowego katalogu Jerzego Petrusa, byłego wieloletniego wicedyrektora państwowych zbiorów sztuki Zamku Królewskiego na Wawelu. Nie jest to pierwsza pozycja katalogowa, gromadząca bardzo skrupulatnie i naukowo opracowująca kolekcje poloników w zbiorach lwowskiego muzeum. Pracę tę poprzedził katalog polskiej rzeźby oraz wcześniej kolekcji medali i medalionów polskich i związanych z Polską.
Młoda ukraińska badaczka sztuki Anna Legedza dodała:
– Właściwie dzisiaj mamy świetną okazję do zapoznania się z dwoma tomami katalogu serii portretów Polaków ze zbiorów Lwowskiej Narodowej Galerii Sztuki. Ten dwutomowy zestaw umożliwi każdemu zapoznanie się z niezrównaną kolekcją portretów, wchodzącą w skład głównego zbioru Galerii. Ze względu na warunki wojny większość naszych muzeów jest obecnie zamknięta, tylko część jest udostępniona do zwiedzania. Dzięki tym tomom każdy będzie mógł poznać arcydzieła artystów tworzących pod koniec XVI i tworzących do lat trzydziestych XX wieku.
Wydarzenie objęła patronatem honorowym konsul generalna RP we Lwowie Eliza Dzwonkiewicz.
Konstanty Czawaga
fot. Aleksander Kuśnierz / Nowy Kurier Galicyjski
Konstanty Czawaga
Przez całe życie pracuje jako reporter, jest podróżnikiem i poszukiwaczem ciekawych osobowości do reportaży i wywiadów. Skupiony głównie na tematach związanych z relacjami polsko-ukraińskimi i życiem religijnym. Zamiłowany w Huculszczyźnie i Bukowinie, gdzie ładuje swoje akumulatory.
