W tym roku Oddział Programu Współpracy Transgranicznej Polska-Białoruś-Ukraina we Lwowie, który działa w ramach Centrum Informacji, Wsparcia i Współpracy Transgranicznej, będzie obchodzić 15-lecie jego funkcjonowania. Wasyl Chimiak, starszy ekspert Programów, opowiedział jak wpłynęła obecna sytuacja epidemiologiczna koronawirusa na realizację projektów z dofinansowaniem ze środków unijnych.
„Rola Oddziału obejmuje między innymi wdrażanie planu informacji i komunikacji, udzielanie wsparcia w zakresie organizacji spotkań instytucji programowych i innych ważnych dla Programu wydarzeń. Również gromadzi dane w celu poprawienia jakości monitorowania projektów, wykonuje inne zadania wspierające instytucje programowe w bieżącej realizacji Programu. Udziela też wsparcia instytucjom krajowym na Ukrainie w realizowanych przez nie zadaniach”.
„Lwowska Obwodowa Administracja Państwowa jako główny beneficjent Programu w obwodzie lwowskim prężnie współpracuje z Oddziałem wymieniając się nawzajem informacjami, doświadczeniem i nowymi pomysłami” – stwierdził Roman Szepelak, dyrektor Departamentu Międzynarodowej Pomocy Technicznej i Współpracy Międzynarodowej Lwowskiej Obwodowej Administracji Państwowej.
Zrezygnowali z bezpośrednich kontaktow
Już faktycznie od roku pracujemy w warunkach pandemii – powiedział Wasyl Chimiak. – Ten problem mocno dotknął też nasz program i nas osobiście. Rok temu mieliśmy już lecieć na spotkanie do Warszawy. Siedząc na lotnisku we Lwowie, faktycznie już przed oddaniem bagażu, mamy telefon z Warszawy: nie przyjeżdżajcie, nie wsiadajcie do samolotu, bo od jutra zaczyna się tam kwarantanna. Wracaliśmy do domów i jeszcze nie wiedzieliśmy, jak to wpłynie na nasze projekty, na nasze stosunki z beneficjentami, na kontakty, na działania. Nasz program jest zorientowany przede wszystkim na kontakty, na pokonanie barier, na nawiązanie kontaktów do współpracy, na rozwiązywanie problemów, z którymi się borykają mieszkańcy po obu stronach granicy, z polskiej i z ukraińskiej stron. Dlatego ważny jest dla nas przede wszystkim efekt transgraniczny. Żeby dobra, korzyści mieli mieszkańcy tak po tej, jak i po innej stronie. W naszych projektach często realizujemy kilka etapów: to infrastruktura i inwestycje oraz tak zwane miękkie projekty. Jeżeli mówimy o infrastrukturze, to tutaj nie było wielkich problemów, bo budowało się, odbywały się renowacje, remonty, coś nowego powstawało i tutaj nie było ograniczeń związanych z kontaktem z ludźmi. Jeżeli chodzi o ważne punkty, które są konieczne w naszym programie, mianowicie spotkania, konferencje, staże, warsztaty, szkolenia, festiwale czy inne, to niestety w ciągu całego roku 2020 tego nie było.
Bezpieczeństwo medyczne przede wszystkim
Jeden z programów, w którego ramach realizowane są projekty, to bezpieczeństwo. Mamy tutaj na myśli bezpieczeństwo medyczne przede wszystkim, dlatego że dużo projektów realizowanych jest przez szpitale, przez jednostki medyczne. Jak dobrze wiemy, dla szpitali ważniejszy jest zakup sprzętu, bo to prawda, że sprzęt nie jest tani, a jest konieczny do przeprowadzania badań, do przeprowadzania różnych zabiegów i tak dalej. Dlatego w tych projektach duża część środków jest przekazywana na zakup materiałów i sprzętu.
Kiedy zaczęła się pandemia, Komisja Europejska postanowiła jakoś wesprzeć wszystkie programy, w tym też nasz, a mianowicie projekty medyczne. Te, które są bezpośrednio w czołówce walki o zdrowie, walki z pandemią. Projekty, które bezpośrednio dotyczą chorych tak na Covid-19, jak i na inne choroby. I tutaj możemy mówić o szerokim spektrum: i choroby krążenia, i nowotwory, i gruźlica, i osteoporoza, i inne. Komisja Europejska postanowiła dofinansować jeszcze dodatkowo te projekty, bez jakichś dodatkowych papierów, bez wniosków itd. Program faktycznie dołożył trzy miliony euro na walkę z Covid-19. Te środki były skierowane do już wspominanych projektów, do menadżerów, do kierownictwa, i oni sami już podejmują decyzje gdzie konkretnie i jakie pieniądze zainwestować oraz w co. Mimo to na dzień dzisiejszy znowu mamy informacje o granicach oszczędności, które zawsze powstają w Programie, gdyż Program to żywy organizm. Tu nic nie ma stałego, że jak zrobiłeś, to już nic ani w lewo, ani w prawo. Wszystko jest zmienne i ruchome. Kiedyś było tak, że te oszczędności czasem szły na inne projekty, gdzieś tam się z rezerwy brało. Tutaj nie. Tutaj wszystkie pieniądze pójdą też do projektów medycznych. Tak, że oczekujemy jeszcze dodatkowego wsparcia.
W ramach Celu Tematycznego BEZPIECZEŃSTWO jest realizowany Projekt „Wspólna inicjatywa Mazowieckiego Szpitala Specjalistycznego im. dra Józefa Psarskiego w Ostrołęce i Lwowskiego Obwodowego Dziecięcego Szpitala Klinicznego jako zwiększenie dostępności do usług opieki zdrowotnej w zakresie współczesnej chirurgii”. Warto też wspomnieć o projekcie w Starym Samborze w obwodzie lwowskim, gdzie szpital rejonowy przeprowadził zakup sprzętu koniecznego z ich punktu widzenia. Zmniejszeniu ryzyka epidemii gruźlicy na terenach przygranicznych Ukrainy i Polski ma posłużyć budowa szpitala ftyzjatrycznego na 100 łóżek w obwodzie zakarpackim i wdrażanie innowacyjnych metod monitorowania, profilaktyki i leczenia gruźlicy.
Z tymi projektami jest na razie dobrze. Musimy powiedzieć też, że mają dobrych menedżerów. Dobrze się spisują. Już podali pierwsze sprawozdania i oczekują na finansowanie kolejnych działań.
Wspólne dziedzictwo
Jednym z priorytetów, który realizujemy w naszym Programie, jest wspólne dziedzictwo kulturowe, historyczne, przyrodnicze. Mieszkańcy po obu stronach granicy mają co pokazać i czym się pochwalić, przekazać jeden drugiemu. Najlepiej to się dzieje, kiedy ludzie są sobie bliżsi. Przychodzą, spotykają się, dyskutują. Mamy taki „najwyższy” projekt w naszym Programie – renowację dawnego obserwatorium na górze Pop Iwan w Czarnohorze. Miało to być wielkie przedsięwzięcie, kiedy obchodziliśmy 30-lecie Interreg. Jest to struktura w ramach Unii Europejskiej, do której też dołączy nasz Program już w następnej perspektywie. Wszyscy przedstawiciele Programów z UE, a jest to około trzydziestu osób, miało przyjechać i planowane było wspólne wejście na górę Pop Iwan. Oprócz tego miały być spotkania, omówienia perspektyw, konferencja. Ale niestety musieliśmy z tego zrezygnować.
Jesteśmy również uczestnikami Forum Rozwoju Lokalnego. To też zostało odwołane. Podobnie też bardzo dużo takich spotkań związanych z młodzieżą. Miała się spotkać młodzież z trzech państw. Dużo rzeczy powinniśmy byli przekształcić, przenieść w tak zwany tryb on-line.
Jedno z naszych zadań to też szkolenia. Wygrać Projekt – to jedno, a realizować, wykonywać poprawnie działania takie jak sprawozdania, kontaktować się z docelową grupą – tego też uczymy naszych beneficjentów. Powinniśmy byli przejść na szkolenia on-line. Z tym jakoś sobie poradziliśmy, ale też niektóre rzeczy jednak zaryzykowaliśmy i zrobiliśmy je bezpośrednio na miejscu, na żywo. Jedna z nich miała miejsce we wrześniu 2020. Obchodziliśmy Dzień Współpracy Europejskiej. Każdy Program stara się zaprezentować, pokazać własne, swoiste, unikatowe działania. Pojechaliśmy do Skolego w obwodzie lwowskim, gdzie realizowane są nawet cztery projekty, i tam zrobiliśmy akcję sadzenia drzew. Wysadziliśmy alejkę, zachęcając do tego uczestników projektów, lokalnych mieszkańców, przedstawicieli władz obwodu lwowskiego i władz samorządowych. Jednym z projektów realizowanych w tym regionie jest Kuchnia Bojkowska, która po tej ciężkiej pracy sadzenia drzew przygotowała dla nas poczęstunek. Były to bojkowskie potrawy, autentyczne. Troszkę później tenże projekt przekształcono w szkolenia, warsztaty gotowania już zapomnianych dań. Dużo było też muzyki, przyjemnej atmosfery. Pomimo kwarantanny i srogich ograniczeń jednak udało się nam zrobić coś wspólnie z ludźmi – zaznaczył Wasyl Chimiak.
Więcej o ciekawych projektach w kolejnych numerach Kuriera Galicyjskiego.
Konstanty Czawaga
Tekst ukazał się w nr 7 (371), 16–29 kwietnia 2021
Konstanty Czawaga
Przez całe życie pracuje jako reporter, jest podróżnikiem i poszukiwaczem ciekawych osobowości do reportaży i wywiadów. Skupiony głównie na tematach związanych z relacjami polsko-ukraińskimi i życiem religijnym. Zamiłowany w Huculszczyźnie i Bukowinie, gdzie ładuje swoje akumulatory.
