Patron Jedności i Ludów Rzeczypospolitej

Patron Jedności i Ludów Rzeczypospolitej

Relikwie św. Jozafata w bazylice św. Piotra w Rzymie (Fot. Włodzimierz Osadczy)Należy pamiętać o tym, że od początku kultu tego męczennika za Unię, uważany był za patrona Rzeczypospolitej i katolickich narodów ją zamieszkujących. W starej pieśni bazyliańskiej śpiewano o nim:

Świętych cnót zbiorze z cudów wielkich jawny
W życiu i po śmierci więcej
nad wiek sławny,
O Jozafacie! w Litwie i Koronie
Ciebie wzywamy, doznany Patronie!
Jutrzenne światło Rusi,
z Włodzimierza
W dzień Twych rodzin jedność
chce przymierza…

Beatyfikacja umęczonego unickiego arcybiskupa połockiego 1643 r. stała się wielkim wydarzeniem dla całego kraju. Pierwsze obchody ku czci błogosławionego w Wilnie odbywały się w obecności króla Władysława IV. Przy asyście wojska, jego posąg uroczyście przeniesiono z łacińskiej katedry św. Stanisława do cerkwi św. Trójcy, gdzie odbyły się główne uroczystości. Walcząc z najeźdźcami, husarzy polscy jako swe bojowe zawołanie używali imię „Jozafat”.

Abp większy Światosław Szewczuk sprawuje liturgię przy relikwiach św. Jozafata (Fot. Włodzimierz Osadczy)W XIX w. w znacznej mierze dzięki zaangażowaniu polskich zmartwychwstańców, przywiązujących wielką wagę do wzmocnienia zagrożonego przez carat Kościoła unickiego, doszło do kanonizacji błogosławionego. Temat ten nie raz był poruszany przed papieżem Piusem IX. W końcu, w 1867 r. zabiegania uwieńczyły się kanonizacyjną uroczystością, która zjednoczyła m.in. galicyjskich hierarchów trzech obrządków – łacińskiego, greckiego i ormiańskiego.

Kult św. Jozafata szybko szerzył się, szczególnie w Galicji. W tym celu łaciński arcybiskup Lwowa Franciszek Ksawery Wierzchlejski zarządził w swej archidiecezji specjalną akcję na rzecz szerzenia nabożeństwa do św. Jozafata. Obecnie można zobaczyć jego obrazy w katedrze łacińskiej – obraz malowany i witraż – a także w kościele św. Antoniego. W Kościele greckokatolickim szerzenie kultu miało wnieść nowego ducha w nieco zobojętniałą na prawdy wiary katolickiej pobożność ludową. Św. Jozafat stał się symbolem przywiązania do Stolicy Apostolskiej, a zarazem odrębności Rusinów od prawosławnych Rosjan. Szczególnie istotnym ten czynnik stał się w czasie I wojny światowej, kiedy na widowni polityki światowej pojawiła się sprawa niepodległości Ukrainy. Planowany z ramienia rządu austriackiego przyszły władca Ukrainy Wilhelm Habsburg vel Wasyl Wyszywany przekazał dla wytopienia nowego złotego krzyża biskupiego, zdobiącego relikwie świętego, swój Order Złotego Runa.

Włodzimierz Osadczy
Lublin – Lwów

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

X