Witam serdecznie wszystkich Czytelników Kuriera Galicyjskiego!
Wielkanoc, to jedno z najważniejszych świąt chrześcijańskich, upamiętniających śmierć i zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa.
Jako że Święta Wielkiej Nocy są świętami radosnymi oraz kończą Wielki Post, na stołach dominuje przepych. Jemy wszelkiego rodzaju mięsa, wędliny i ciasta: baby, kołacze, mazurki, makowce, a także faszerowane i pieczone jajka.
Wielkanoc – to święto, związane z największą ilością zwyczajów i tradycji. Jest to malowanie i święcenie jajek (pisanek, kraszanek), święconka, dzielenie się jajeczkiem, śniadanie wielkanocne, śmigus-dyngus.
Symbole wielkanocne są związane przede wszystkim ze zmartwychwstaniem i odradzającym się życiem.
Jaja – symbol życia i odrodzenia.
Baranek (cukrowy czy też z ciasta) – symbol Jezusa Chrystusa.
Chleb także symbolizuje Ciało Chrystusa, jest oznaką dostatku.
Chrzan z masłem jest symbolem goryczy i słodyczy po śmierci i zmartwychwstaniu.
Sól – symbol dostatku i gościnności.
Wędliny – symbolizują kończący się Wielki Post.
Oprócz tego w koszyczku mogą znajdować się też ser, ciasta, rzeżucha, gałązki wierzby.
Koszyczek spakowany, a więc teraz przyrządźmy te smakowitości do święcenia i ucztowania świątecznego.
Zacznijmy więc od pysznego, soczystego pasztetu, który od lat gości w moim domu.
Pasztet
Składniki:
1kg mięsa z udek kurczaka, 150 g wędzonego boczku, 200 g surowego boczku,150 g wątróbek, 2 cebule, 2 marchewki, 2 pietruszki, 10 ziaren pieprzu czarnego, 5 ziaren pieprzu angielskiego, 3 liście laurowe,1 jajko, 3–4 łyżki bułki tartej, sól, pieprz do smaku, odrobinka gałki muszkatołowej.
Wykonanie:
Mięso z warzywami, przyprawami i odrobiną soli zalewamy wodą na tyle, aby przykryło mięso. Gotujemy do miękkości, pod koniec dodajemy wątróbkę na 10 minut.
Mielimy wszystko na młynku o drobnych oczkach przynajmniej dwa razy, dodajemy jajko, bułkę tartą, doprawiamy solą, pieprzem i odrobiną gałki.
Ja dodaję jeszcze 150 g suszonej żurawiny (wcześniej zalać wrzątkiem na 10 minut i można pokroić w mniejsze kawałeczki).
Dobrze wyrobić do wąskiej foremki i piec przy 180° C 1 godzinę.
Świąteczny schab z jajkiem
Składniki:
1–1,5kg schabu bez kości, 3 ząbki czosnku, 70g masła, 2 łyżki majeranku, ugotowane 2–3 jajka (śliwka wędzona, morela lub pomidory suszone), sól, pieprz.
Wykonanie:
Umyty schab osuszamy i nacieramy solą, pieprzem, przeciśniętym czosnkiem, chowamy na noc do lodówki.
Następnie ostrym nożem robimy głębokie nacięcie w środku schabu i wpychamy jaja (z jaj obcinamy białe końcówki). Miękkim masłem nacieramy wierzch i boki schabu, posypujemy majerankiem i wkładamy do rękawa do pieczenia (można włożyć do rękawa parę ząbków czosnku w łupinach oraz kilka liści laurowych dla aromatu). Pieczemy 1–1,5 godziny w 180° C.
Przed końcem pieczenia rozcinamy rękaw i dopiekamy schab, aby wierzch nam się ładnie zarumienił.
Ze swojej praktyki proponuję Państwu nafaszerować schab do połowy jajkami, a do drugiej połowy włożyć śliwkę wędzoną z morelą, a mogą być także suszone pomidory ze szpinakiem.
A teraz chcę zaproponować Państwu trzy sałatki, na przekór tradycyjnej warzywnej sałatce, nie mniej smaczne i proste w wykonaniu.
Sałatka z jajkiem
Składniki:
5 jaj, mała puszka kukurydzy, trzy plastry pikantnego sera żółtego, 2 gałązki selera naciowego z liśćmi, 200 g ogórka świeżego, 10 cm białej części pora, 2 łyżki majonezu, 1 łyżka jogurtu, sól, pieprz.
Wykonanie:
cztery jajka, ser, ogórki, seler kroimy w kostkę, por kroimy w pół krążki i przelewamy wrzątkiem, dodajemy odcedzoną kukurydzę. Majonez mieszamy z jogurtem i przyprawami, łączymy wszystko razem, wierzch sałatki ozdabiamy piątym jajkiem i dowolną zieleniną.
Sałatka warstwowa z brokułem
Składniki:
1 brokuł,3 jajka, mała puszka kukurydzy, 2 pomidory, ser feta, natka pietruszki.
Sos czosnkowy: 5 łyżek jogurtu, 2 łyżki majonezu, 1 duży ząbek czosnku drobno pokrojony, 1 łyżka czubata czubricy zielonej (jest to mieszanka soli, czosnku, kopru, oregano, lubczyku, majeranku i cząbru).
Brokuła dzielimy na mniejsze różyczki, obgotowujemy w osolonej wodzie, odcedzamy.
Wykonanie:
Na dno salaterki wykładamy połowę brokuła polewamy 1/2 zawartości sosu, pokrojone w kostkę pomidory, odsączoną kukurydzę, drugą część brokuła, resztę sosu, jaja pokrojone w kostkę, z wierzchu pokrojoną fetę i posypujemy natką pietruszki.
Sałatka z trzech składników
Składniki:
0,5 kg marchewki, 0,5kg cebuli, 3–4 jajka, sól, pieprz, majonez.
Wykonanie:
Ugotowaną przez 15 minut w osolonej wodzie marchew i jajka ścieramy na tarce o grubych oczkach. Cebulę kroimy w pół talarki i gotujemy przez 8 minut w zalewie z 1szklanki wody, 1/3 szklanki octu, soli – 1 łyżeczka, 3 łyżki cukru. Cebulę zostawiamy w zalewie na 15 minut, odcedzamy, doprawiamy solą, pieprzem, majonezem. I gotowe!
Jaja faszerowane – to jedno z klasycznych dań podczas wielkanocnego śniadania. Można je przygotować na wiele różnych sposobów, oto kilka z nich.
Jaja faszerowane szynką:
Ogórki kiszone, szynkę kroimy w drobniusieńką kostkę, łączymy z żółtkiem, roztartym z majonezem, dodajemy sól, pieprz (można też dodać trochę musztardy lub chrzanu). Napełniamy połówki białek.
Można też po prostu zmiksować żółtka z ulubionymi ziołami, majonezem lub jogurtem, dosmaczyć, wypełnić białka, a z wierzchu ułożyć kawałeczek śledzia lub łososia, skręcając je w różyczkę.
Można do roztartych żółtek dodać drobno pokrojone pieczarki i cebulę, uprzednio je podsmażyć, sól, pieprz i majonez.
Ciekawy smak farszu otrzymamy przy połączeniu zmiksowanych suszonych pomidorów z podprażonymi nasionami słonecznika.
Smak faszerowanych jaj możemy orzeźwić, przyozdabiając je świeżym ogórkiem, rzodkiewką, szczypiorkiem czy też pietruszką.
Na świątecznym stole oprócz mięs, jaj i pasztetu, nie może zabraknąć słodkości. Tradycyjnymi wypiekami w wielu polskich domach są mazurki, serniki, no i oczywiście baby i babki wielkanocne.
Babka drożdżowa – to królowa wielkanocnego stołu. A ta, którą Państwu chcę zaproponować, jest łatwa do wykonania, pięknie Wam urośnie, jest puszysta, miękka i pachnąca. I nie trzeba ją wyrabiać ręcznie! Wystarczy mikser z końcówką-hakiem.
Babka drożdżowa
Składniki:
300 g mąki, 120 g cukru, 20g drożdży, pół szklanki ciepłego mleka, 80g masła roztopionego, 2 żółtka,1 jajo, cukier waniliowy, dowolne bakalie (ok. pół szklanki).
Wykonanie:
Z mleka,drożdży, łyżki cukru i trzech łyżek mąki robimy rozczyn, odstawiamy na 15 minut, dodajemy resztę mąki, cukry, jajo z żółtkami, szczyptę soli. Miksujemy i powoli dodajemy roztopione masło. Wyrabiamy około 10 minut i odstawiamy na 1–1,5 godziny.
Wyrośnięte ciasto przekładamy do foremki, wysmarowanej masłem i posypanej tartą bułką. Odstawiamy na pół godziny i pieczemy około 30 minut w 170° C. Zostawiamy w piekarniku przy uchylonych drzwiach do wystygnięcia. Dekoracja dowolna.
Świąteczna babka cytrynowa
Ta babka cudnie pachnie, nie jest zbyt słodka, wilgotna, puszysta i miękka.
Składniki:
250g margaryny, 6 jajek, 1 szklanka cukru, 4 kisiele cytrynowe bez cukru,1 szklanka mąki ziemniaczanej, 6 łyżek mąki pszennej, 1 łyżka octu, 1/2 olejku cytrynowego, 6 łyżek oleju,2 łyżeczki proszku do pieczenia.
To właśnie kisiele zapewniają wilgotność babki.
Wykonanie:
Margarynę ucierać z cukrem po jednym jajku, ciągle miksując.
Wymieszać przesianą mąkę, kisiele, proszek do pieczenia i dodać do masy jajecznej. Zmiksować, dodać olej, olejek i ocet, zmiksować.
Wylać ciasto do natłuszczonej i wysypanej bułką tartą formy. Piec 40 minut w 180° C. Można posypać cukrem pudrem lub polukrować.
Pascha wielkanocna
Jest to tradycyjny, wielkanocny wschodni deser z sera i bakalii, który wzbogaci Wasz świąteczny stół. Pascha wielkanocna na zimno jest bardzo łatwa do zrobienia.
Składniki:
1kg sera, 200g masła, 140 ml śmietany, cukier waniliowy, 100–140g cukru, 300g bakalii.
Wykonanie:
Masło ucieramy z cukrami na puszystą masę, dodajemy dwukrotnie zmielony ser, śmietanę i bakalie.
Masę wykładamy do formy, wyłożonej gazą, obciążamy talerzykiem i odstawiamy na noc do lodówki. Następnie przewracamy paschę, zdejmujemy gazę i dekorujemy bakaliami.
Przeważnie formujemy paschę w kształcie stożka lub piramidy, co symbolizuje grób Jezusa.
Sernik z mlekiem kondensowanym na kruchym cieście
Składniki:
400g mąki, 200g masła lub margaryny, 1 szklanka cukru,1 jajko, 2 łyżki śmietany 18%, 2 łyżeczki proszku do pieczenia, kilka kropel ekstraktu waniliowego.
1kg sera, 4 jajka, 400ml mleka kondensowanego słodzonego, 1 budyń śmietankowy, 2 łyżki mąki pszennej.
Wykonanie:
Z podanych składników zagnieść ciasto, podzielić na dwie części i wstawić do zamrażarki na 1godz. Blaszkę 24×36 cm wyłożyć papierem i zetrzeć jedną część ciasta na grubych oczkach, drugą włożyć do lodówki.
Wszystkie składniki na masę serową (o temperaturze pokojowej) przełożyć do miski i zmiksować tylko do połączenia składników, wylać na ciasto, a na wierzch zetrzeć drugą część ciasta. Piec w 180° C – 1godzinę. Sernik studzimy przy uchylonym piekarniku. Można posypać cukrem pudrem.
Mazurek cygański bez mąki
Mazurek cygański, to lekkie ciasto biszkoptowe z dodatkiem bakalii.
Składniki:
5 jajek, 4 płaskie łyżki mąki ziemniaczanej (40g), 160 g cukru, 50 g rodzynek, 50 g posiekanych orzechów, 50 g skondensowanej skórki pomarańczowej, 50 g pokrojonych w paski miękkich śliwek suszonych, 50g migdałów posiekanych bez skórki.
Polewa: 100g czekolady gorzkiej, 100 g czekolady mlecznej, 100 ml śmietanki 30%, 50g masła.
Wykonanie:
Bakalie wymieszać z łyżką mąki. Białka ubić na sztywną pianę, dodając cukier, a potem po jednym żółtku, zmiksować, dodać mąkę, połączyć wszystko razem i na końcu dodać bakalie, wymieszać lekko szpatułką.
Ciasto wyłożyć na zaścieloną papierem blaszkę (35×24 cm) i piec przy 180°C – 20 minut.
Czekolady połamać i roztopić razem z masłem i śmietanką na małym ogniu do uzyskania jednolitej masy, polać upieczone, wystudzone ciasto. Wierzch dekorujemy według swego upodobania.
A teraz coś dla najmłodszych naszych pociech.
Jaja – pisanki z galaretek
Będzie to wielkanocny deser, który jest łatwy w wykonaniu, a ładnie się prezentuje i cieszy oko zarówno dziecka, jak i dorosłego.
Najpierw zbieramy stopniowo skorupki jaj (robimy dziurkę w skorupce od dołu jajka),wylewamy zawartość do użycia, a skorupkę płuczemy i suszymy, możemy wstawić do opakowania po jajkach.
Galaretki owocowe o różnych kolorach rozpuszczamy w jednej szklance wody każdą, a gdy zaczną tężeć napełniamy nimi wydmuszki. Wkładamy do lodówki, po zastygnięciu galaretki jaja ostukać i oczyścić ze skorupki (na jajku może zostać błona, którą usuwamy, mocząc jajko w zimnej wodzie). I pisanki z galaretek gotowe!!!
WSZYSTKIM CZYTELNIKOM ŻYCZĘ ABY ŚWIĘTA WIELKANOCNE BYŁY SPOKOJNE, SZCZĘŚLIWE I UDANE. SMACZNEJ ŚWIĘCONKI I MOKREGO PONIEDZIAŁKU!!!
Jadwiga Sabadasz
Tekst ukazał się w nr 6 (418), 31 marca – 13 kwietnia 2023
Inne przepisy od Jadwigi Sabadasz:
