Lwowski Okres Kardynała Mariana Franciszka Jaworskiego. Działalność duszpasterska biskupa Jaworskiego w Lubaczowie
Obok zwykłych codziennych obowiązków wynikających z posługi święceń oraz zabiegów o budowę nowych świątyń na terenie archidiecezji w Lubaczowie biskup Marian Jaworski zabiegał o ożywienie kultu Eucharystycznego oraz nabożeństwa do bł. Jakuba Strzemię, czego wyrazem było zorganizowanie Diecezjalnego Kongresu Eucharystycznego oraz Uroczystości Jakubowych. Dla ujednolicenia prawa partykularnego oraz dostosowania go do nowego prawa zwołano Synod Diecezjalny.
Diecezjalny Kongres Eucharystyczny
Pragnąc ożywić kult Eucharystyczny biskup Jaworski poprzez list pasterski zwołał na wrzesień 1987 roku Diecezjalny Kongres Eucharystyczny. Było to wydarzenie wzorowane na lwowskim Kongresie Eucharystycznym z 1928 roku. Miejscem uroczystości była budująca się prokatedra w Lubaczowie. Wygląd tej świątyni opisał jeden z kapłanów: „Surowy mur nowego kościoła, obok burcząca betoniarka. Wnętrze wypchane londynami. Były potrzebne przy tynkowaniu. Zaryte w piasek, strzelają w górę, jak ku niebu wyciągnięte ramiona. Nowa Prokatedra. Matka. Jakby zastępująca tamtą, której głos milknie, zmęczony od krzyku przypominającego o swym istnieniu. Tu będą uroczystości kongresowe. Nie ma ołtarza, posadzki, wygodnych ławek. Ale dla Jezusa już jest miejsce. Nowe tabernakulum z herbem Kongresu. Srebrne promienie rozjaśniają zakłopotanie. Czy wystarczy czasu, by świątynię przygotować?”.
Dnia 17 września o godzinie 9:00 mszę św. celebrowali księża profesorowie Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, a abp Jerzy Ablewicz wygłosił homilię na temat „Życie i działalność śp. Eugeniusza Baziaka w 25. rocznicę jego śmierci”. O godz. 10 uroczystą mszą św. zainaugurowano Kongres Eucharystyczny. W trakcie tej mszy św. w nowej prokatedrze pw. bł. Jakuba Strzemię udzielono święceń kapłańskich trzem diakonom. Czwartek oraz święcenia przypominały, że jest to dzień, w którym szczególną cześć oddaje się jedynemu kapłaństwu Jezusa Chrystusa, „który jako Najwyższy Kapłan i Żertwa zarazem, pojednał nas na krzyżu ze swym Ojcem, a w ofierze mszy świętej ustanowił pamiątkę tego zbawczego wydarzenia i polecił ją sprawować, aż powtórnie przyjdzie”. W godzinach popołudniowych biskup Marian Jaworski sprawował wraz z kapłanami archidiecezji Eucharystię pod przewodnictwem biskupa przemyskiego Ignacego Tokarczuka.
Piątek 18 września był dniem chorych, zaś w sobotę do Lubaczowa przybyła młodzież archidiecezji. O sobotnim spotkaniu młodzieży tak pisał ks. Franciszek Nieckarz: „Mimo lekcji w szkole grupy młodzieży przychodzą na adorację. Modlą się po swojemu: piosenką religijną, wierszem, akordami gitary. W południe jest już pełny kościół. Atmosfera młodości wyrywającej się do jutrzejszego dnia – jakże odmienna od wczorajszej. Tylko kolejki przy konfesjonałach tak samo długie, skupione. Śpiewa młodzieżowy zespół. Potem Najświętsza Ofiara, kazanie biskupa Antoniego Adamiuka. Jest po 21:00. Na zewnątrz kościoła grupa młodzieży z Bełżca ze swoim księdzem. Najbliższy pociąg do domu mają o północy. Muszą czekać. Nie mają pretensji, że było tak długo. Chcieli modlić się do końca”.
Kulminacyjnym dniem uroczystości była niedziela. O godzinie 11:00 rozpoczęła się uroczysta msza św., którą koncelebrował arcybiskup Jerzy Ablewicz wraz z przedstawicielami Episkopatu Polski, homilię wygłosił Prymas Polski Józef Kardynał Glemp, który też poświęcił epitafium ku czci śp. arcybiskupa Eugeniusza Baziaka w 25 rocznicę śmierci.
W poniedziałek – podsumował wspomniany już ks. Nieckarz – nabożną ciszę przerywa beztroskie mruczenie betoniarki i głosy robotników. Obok jednak, w starym kościele, przed Bogiem-Hostią w bezsłownym uwielbieniu klęczą ludzie. Kongres trwa nadal”.
Rocznica śmierci arcybiskupa, a także uroczystości związane z Kongresem zostały podkreślone także poprzez list Ojca Świętego Jana Pawła II do biskupa Mariana Jaworskiego z dnia 9 sierpnia 1987 roku. „Drogi Biskupie Marianie! Minęła w dniu 15 czerwca dwudziestopięcioletnia rocznica śmierci śp. Arcybiskupa Eugeniusza Baziaka, metropolity lwowskiego. Opatrzność Boża zrządziła, iż byłem bardzo blisko związany z osobą Zmarłego. Z jego rąk otrzymałem sakrę biskupią w katedrze na Wawelu, w dniu 28 września 1958 roku – i aż do śmierci byłem najbliższym Jego współpracownikiem w biskupim posługiwaniu Kościołowi Krakowskiemu, któremu Zmarły Metropolita Lwowski opatrznościowo pasterzował w latach od 1951 do 1962. Jestem świadom tego, jak wiele Mu zawdzięczam. Pragnę dać temu żywe świadectwo, w szczególności podczas Kongresu Eucharystycznego w Lubaczowie, gdzie cała Archidiecezja skupi się wokół postaci tego Wielkiego Męża, który służył Kościołowi i Ojczyźnie, nie szczędząc siebie, i obejmując – w jedności z Matką Bolesną – zesłany Mu ciężki krzyż pasterski jako znak nadziei, która nie zawodzi. Z pozdrowieniem i błogosławieństwem w Panu. Jan Paweł II”.
Po mszy św. odbyła się procesja Eucharystyczna. Po niej Najświętszy Sakrament kardynał Józef Glemp przeniósł przed obraz Matki Bożej Łaskawej, gdzie wystawiony został do wieczystej adoracji.
Zwołanie Synodu Diecezjalnego oraz poświęcenie seminarium duchownego w Lublinie
Niewątpliwie drugim sukcesem rządów biskupa Mariana Jaworskiego na stanowisku administratora apostolskiego było zwołanie Synodu Diecezjalnego. Ostatnie zwołanie synodalne odbyło się we Lwowie w 1930 roku. Zmiana granic archidiecezji, Sobór Watykański II, nowy Kodeks Prawa Kanonicznego promulgowany przez papieża Jana Pawła II w 1983 roku, spowodowały pilną potrzebę zmiany i dostosowanie prawa partykularnego do obecnych warunków pracy duszpasterskiej.
W słowie pasterskim w związku z rozpoczęciem Synodu Archidiecezjalnego skierowanym 17 kwietnia 1987 roku biskup Marian Jaworski ukazał program uroczystości otwarcia synodu oraz zaprosił kapłanów wraz z delegacjami poszczególnych parafii. Wcześniej jednak 19 grudnia 1986 osobnym dekretem powołał skład komisji przygotowującej synod archidiecezjalny. W tym też dniu powołano skład Komisji Głównej Synodu.
Pierwsza Sesja Synodu Archidiecezji odbyła się 23 maja 1987 roku. Tegoż roku 1 grudnia w Lubaczowie odbyła się druga sesja plenarna Synodu. Zaproponowane poszczególne zasady prawa synodu były omawiane na spotkaniach dekanalnych, których wnioski przekazywano do kurii w Lubaczowie. Wreszcie kolegialnie uchwalano poszczególne kanony. Na przestrzeni trzech lat uchwalono nowe prawo dla archidiecezji z siedzibą w Lubaczowie, które stało się podstawą prowadzenia duszpasterstwa diecezjalnego. To wydarzenie stało się również podstawą do przeprowadzenia kolejnego synodu archidiecezji lwowskiej i diecezji łuckiej we Lwowie w 1997 roku.
Prace synodalne ostatecznie zostały ukończone 10 listopada 1990 roku uchwaleniem nowych statutów w sanktuarium Matki Bożej Łaskawej lubaczowskiej prokatedry. Statuty weszły w życie z dniem 1 stycznia 1991 roku.
Rola kończącego się synodu archidiecezji lwowskiej została niejako podkreślona inną akcją duszpasterską. W dniu 2 lipca 1988 roku bp Marian Jaworski przy udziale bpa Bolesława Pylaka poświęcił kamień węgielny pod budowę nowego budynku seminarium duchownego dla archidiecezji. Prace zostały ukończone w ciągu dwóch lat. W dniu 16 maja 1990 roku biskup Marian Jaworski poświęcił nowy dom mieszkalny dla seminarium duchownego.
W następnym roku w skład alumnów przyjęto jedenastu, w tym trzech na pierwszy rok, adeptów do kapłaństwa z terenów archidiecezji lwowskiej. Na uroczystość poświęcenia nowego seminarium swoje listy gratulacyjne nadesłali papież Jan Paweł II, prymas Polski kardynał Józef Glemp, sekretarz Episkopatu Polski abp Bronisław Dąbrowski oraz przewodniczący Komisji Episkopatu ds. Seminariów Duchownych bp Stanisław Szymecki.
W homilii mszalnej bp Marian Jaworski przypomniał zebranym historię lwowskiego seminarium od 1939 roku do najnowszych czasów, czyli do 1983 roku, kiedy to bp Marian Rechowicz reaktywował seminarium archidiecezji w Lublinie. Pierwszym rektorem seminarium duchownego archidiecezji w Lubaczowie w latach 1983–1992 był ks. kan. Jan Jagodziński. W uroczystościach obok licznie przedstawionych gości z całej Polski brali udział zaproszeni kapłani z archidiecezji lwowskiej: ks. Ludwik Kamilewski ze Lwowa oraz ks. Marcjan Trofimiak z Krzemieńca – Czortkowa. Od tego czasu, aż do 1995 roku kształcili się tu klerycy odrodzonej archidiecezji lwowskiej.
Ks. Jan Jagodziński (6. 05. 1929–20. 03. 2015). Pochodził z Lubaczowa, gdzie urodził się w rodzinie Adama i Agaty z d. Kulpa. Święcenia kapłańskie otrzymał 27 czerwca 1954 roku w Częstochowie z rąk bpa Zdzisława Golińskiego. Pracował jako wikariusz w Lipsku (1954–1956), Baszni Dolnej (1956–1961), administrator w Potoku Jaworowskim (1961–1969), Baszni Dolnej (1969–1982) oraz u św. Stanisława w Lubaczowie (1982–1983). Był też dziekanem dekanatu Lubaczów i kierownikiem Wydziału Duszpasterskiego w tamtejszej kurii metropolitalnej.
W latach 1983-1992 był rektorem seminarium duchownego archidiecezji w Lubaczowie. Przez pewien czas (1992–1998) pracował jako ojciec duchowny w seminarium Orchard Lake (USA). W tym czasie 17 marca 1994 roku został inkardynowany do diecezji zamojsko-lubaczowskiej.
Po powrocie z USA został przez abpa Mariana Jaworskiego zaproszony do Lwowa, gdzie od 15 września 1998 do 18 lutego 2000 roku pełnił funkcję moderatora wyższego seminarium duchownego we Lwowie–Brzuchowicach. Od 2000 roku mieszkał jako emeryt w Lubaczowie, gdzie też zmarł.
W 1966 roku otrzymał Expositorium Canonicale, a w 1979 roku przywilej noszenia Rokiety i Mantoletu. Od 1981 roku kanonik gremialny Kapituły Metropolitalnej w Lubaczowie. W 1990 roku mianowany prałatem honorowym Ojca Świętego, a 1999 roku protonotariuszem apostolskim.
Uroczystości Jakubowe
Innym wydarzeniem religijnym na skalę ogólnodiecezjalną, przy współudziale krakowskiej prowincji franciszkanów, były uroczystości Jakubowe, zorganizowane z powodu dwóchsetnej rocznicy beatyfikacji przypadające na 11 września 1990 roku. Odbyły się one w katedrze lwowskiej oraz w prokatedrze w Lubaczowie. Jan Paweł II w liście z okazji uroczystości wskazał na „bielejące się łany Kościoła”, zwłaszcza ukazywał ogrom pracy, jaki należało podjąć w sercu archidiecezji, której bł. Jakub Strzemię, jej główny patron, był arcypasterzem. „Oto w dwieście lat po beatyfikacji – pisał papież Jan Paweł II – stoi przed nami z nową mocą brat pielgrzymujący dla Chrystusa, syn św. Franciszka, gorliwy misjonarz na Rusi Czerwonej, Wołyniu, Podolu i Wołoszczyźnie, przełożony franciszkańskich klasztorów, opiekun ubogich i cierpiących. Człowiek, który cieszył się ogromnym uznaniem Stolicy Apostolskiej, pasterz i niezrównany organizator swojej archidiecezji”.
Podstawowym założeniem tych uroczystości, jak napisał administrator apostolski biskup Marian Jaworski w liście pasterskim poświęconym bł. Jakubowi Strzemię, było dobre przygotowanie wiernych archidiecezji do pielgrzymki Jana Pawła II do Lubaczowa. Podsumowując ten list napisał: „W dniu 3 czerwca przyszłego roku Ojciec Święty, Jan Paweł II odwiedzi naszą archidiecezję, przybywając do Lubaczowa. Na ten zapowiedziany wyjątkowy dar Opatrzności starajmy się przygotować godnie, podejmując z nową gorliwością te zadania, które nam wskazuje postać i działalność błogosławionego Jakuba Strzemię. Niech w ten sposób szczep roboty pozostawiony przez błogosławionego Jakuba wyda nowe, wspaniałe owoce życia religijnego i moralnego. Niech w naszej archidiecezji, zawsze wiernej, Bóg odbiera pełniejszą chwałę, a cały lud cieszy się przewodnictwem i opieką Pani Łaskawej”.
Przy tej okazji należy zaznaczyć, że w 1984 roku biskup Marian Jaworski, który w herbie biskupim umieścił postać bł. Jakuba Strzemię, nakazał umieścić przy drzwiach wejściowych do budynku kurialnego brązową płaskorzeźbę z wizerunkiem bł. Jakuba Strzemię. Był to widoczny znak nabożeństwa bp. Mariana Jaworskiego do tego patrona oraz widoczny znak misji, której przed wiekami służył błogosławiony pasterz archidiecezji lwowskiej. Za rządów biskupa Jaworskiego w Lubaczowie ku czci bł. Jakuba Strzemię została wybudowana kaplica filialna parafii prokatedralnej w Antonikach. Wizerunek bł. Jakuba Strzemię był również wyhaftowany na mitrze biskupa, a następnie arcybiskupa metropolity lwowskiego. Również wizerunek bł. Jakuba znajdował się na lwowskich dystynktoriach kanonickich, a także Kapituły Konkatedralnej w Lubaczowie.
Przed uroczystościami jakubowymi w Lubaczowie ukazała się broszurka z życiorysem bł. Jakuba Strzemię, w której bp Marian Jaworski przypominał, że: „11 września 1990 roku przypada 200. rocznica potwierdzenia kultu błogosławionego Jakuba Strzemię przez papieża Piusa VI. Można również mówić o 650. rocznicy urodzin tego błogosławionego. Historycy bowiem utrzymują, że urodził się on około roku 1340. Archidiecezja, której błogosławiony Jakub był trzecim arcybiskupem (1391–1409) oraz małopolska prowincja franciszkanów, której jest współpatronem, pragną uczcić te jubileusze przypomnieniem jego świetlanej postaci i ożywieniem kultu. Ten bowiem ubogi zakonnik, syn duchowy św. Franciszka, wielki misjonarz i pasterz swojej diecezji, ojciec i stróż ojczyzny, senator mądry zasługuje na to w całej pełni. Przyświeca temu ponadto swoista aktualność tej postaci, ukazując nowe zadania ewangelizacyjne na terenach, które Opatrzność powierzyła jego pasterskiej opiece. Tym zamierzeniom oprócz specjalnych nabożeństw i sympozjów zaplanowanych w archidiecezji bł. Jakuba Strzemię i małopolskiej prowincji franciszkanów ma służyć także ten życiorys”.
W roku jubileuszu beatyfikacji bł. Jakuba Strzemię przypadło również poświęcenie rozbudowanego kościoła klasztoru franciszkanów pw. bł. Jakuba Strzemię w Horyńcu Zdroju. Sama uroczystość poświęcenia przypadła w liturgiczne wspomnienie bł. Jakuba Strzemię 21 października 1990 roku. Natomiast w tym samym czasie w Lubaczowie odbywały się Dni Kultury Chrześcijańskiej (15–21. 10. 1990), zorganizowane przez Klub Inteligencji Katolickiej w Lubaczowie, gdzie pod patronatem bp. Mariana Jaworskiego szeroko omawiano postać tego pasterza archidiecezji lwowskiej.
Wielką też troską otaczał biskup Marian Jaworski relikwie bł. Jakuba Strzemię wraz z ich symboliczną wymową i drogocenną wartością. Chcąc należycie zachować dla potomnych ten drogocenny skarb archidiecezji lwowskiej bp Marian Jaworskie nakazał w 1987 roku przenieść relikwie wraz ze srebrną trumienką z kurii biskupiej w Lubaczowie do Krakowa.
Inne akcje duszpasterskie
Wielką troską biskup Marian Jaworski otaczał młodych. W Werchracie znajdował się dom oazowy, gdzie w czasie wakacyjnym odbywały się rekolekcje dla młodzieży. Do uczestników tych rekolekcji często przybywał biskup Marian Jaworski. Odwiedzał również letnie i zimowe obozy harcerskie. Przybywał do Domów Pomocy Społecznej, do dzieci specjalnej troski prowadzone przez siostry albertynki i boromeuszki. Takie domy znajdowały się w Lubaczowie i w Wielkich Oczach. Udawał się ze słowami otuchy do osób chorych w Domu Pomocy Społecznej w Rudzie Różanieckiej oraz w Szpitalu Rejonowym w Lubaczowie.
Biskup Marian Jaworski prawie każdego roku odprawiał pasterkę oraz przewodniczył liturgiom Triduum Paschalnego. Uczestniczył w spotkaniach opłatkowych organizowanych przez Duszpasterstwo Nauczycieli, Służby Zdrowia, Kombatantów KIK i Radę Parafialną.
W trakcie odwiedzin poszczególnych parafii udzielał sakramentu bierzmowania. „Wspierał władze miasta i regionu w rozwiązywaniu trudnych problemów gospodarczych. Dzięki jego staraniom Szpital Rejonowy ZOZ 4 sierpnia 1988 otrzymał w darze od Ojca Świętego, za pośrednictwem komisji charytatywnej Episkopatu Polski, najnowszej generacji ultrasonograf”.
Administrator apostolski dokonał też szeregu poświęceń obiektów użyteczności publicznej. Tak 4 listopada 1991 roku poświęcił nowy blok operacyjny w Szpitalu Rejonowym w Lubaczowie. Zabiegał o zebranie odpowiednich funduszy na dokończenie rozbudowy Szkoły Podstawowej nr 1 w Lubaczowie. Dzięki zabiegom biskupa Jaworskiego powstał 3 maja 1990 roku Caritas archidiecezji w Lubaczowie.
Wyliczanie podobnych akcji można mnożyć, gdyż posługa biskupa Mariana Jaworskiego na stanowisku administratora apostolskiego w Lubaczowie była skierowana ku człowiekowi potrzebującemu, aby wprowadzić go na drogę zbawienia.
Marian Skowyra
Tekst ukazał się w nr 3-4 (367-368), 19 lutego – 15 marca 2021
