Chełmszczyzna – między imperium a narodami

Chełmszczyzna – między imperium a narodami

Wśród innych jubileuszy, w które był tak bogaty mijający rok należy wspomnieć także niezbyt chwalebną rocznicę kolejnych rusyfikatorskich zabiegów imperiów carów wobec ziem pogranicza. 23 czerwca (starego stylu) 1912 r. ukazała się ustawa Dumy Państwowej zatwierdzona przez cara wyodrębniająca z części guberni lubelskiej i siedleckiej osobną gubernię z centrum w Chełmie, która została bezpośrednio przyłączona do cesarstwa.

W ten sposób wielkorządcy rosyjscy chcieli definitywnie oddzielić żywioł polski od rosyjskiego. Rocznicę ową przypominano w dniach 6-9 grudnia w Lublinie, Chełmie i Łucku. Wówczas z inicjatywy Centrum Ucrainicum KUL została zorganizowana międzynarodowa konferencja naukowa „Chełmszczyzna – między imperium a narodami”, poświęconą 100-leciu guberni chełmskiej. Pomysł spotkania został poparty poprzez Państwową Wyższą Szkołę Zawodową w Chełmie oraz Wschodnioeuropejski Uniwersytet Narodowy im. Łesi Ukrainki w Łucku.

Jak powiedział na wstępie Dyrektor Centrum Ucrainicum prof. Włodzimierz Osadczy na otwarciu forum na KUL-u, intencją organizatorów było skonfrontowanie imperialnych dążeń Rosji oraz wielowiekowej tradycji współżycia na pogranicznej Ziemi Chełmskiej różnych tradycji religijnych i narodów. Przypomnienie tych wydarzeń, zdaniem profesora, nie jest ty tylko refleksją historyczną, ale i poważnym memento w sytuacji coraz bardziej dostrzegalnej tendencji odradzania się tendencji imperialnych na Wschodzie.

 

Obliguje to narody pogranicza do solidarnej postawy zakorzenionej w odwiecznej wielokulturowości i tolerancji. Nowoczesne nacjonalizmy i obustronne krzywdy naniosły poważne wypaczenia w harmonijną koegzystencję religii i języków, jednak pamięć i dobra wola są w stanie uleczyć zaszłości historyczne i przypomnieć fundament kulturalny, na którym powstawała potęga i bogactwo duchowe tych ziem.

Zgromadzeni z Polski, Ukrainy, a także Włoch prelegenci starali się przybliżyć bogatą i malowniczą, a zarazem i dramatyczną historię tych ziem. Mówiło się o kształtowaniu się pogranicza polsko-ruskiego, dramacie unitów diecezji chełmskiej, bezpośrednich czynnościach związanych z powstaniem i funkcjonowaniem guberni chełmskiej, zmianach spowodowanych I wojną światową. Starano się nie pominąć żadnych dramatycznych wydarzeń z historii Chełmszczyzny. Znamiennym był fakt, że ksiądz katolicki prof. Krzysztof Grzesiak z KUL przedstawił sytuację prawosławia na Chełmszczyźnie w okresie międzywojennym i z ubolewaniem opisał bezmyślną akcję burzenia cerkwi.

 

Nie mniej dramatyczne wydarzenia były związane z okresem II wojny światowej. Po wojnie, jak wynikało z referatu doc. Andrzeja Wawryniuka, imperializm sowiecki kontynuował zaborczą politykę wobec Chełmszczyzny. Konkretne kroki w ramach współpracy transgranicznej, przede wszystkim w projekcie Euroregionu Bug, służą zbliżeniu ludów i tworzeniu nowej wspólnoty suwerennych państw.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

X