XCIX Spotkanie Ossolińskie. Lwów – Wrocław – Łódź fot. Marian Frużyński 

XCIX Spotkanie Ossolińskie. Lwów – Wrocław – Łódź

Spotkanie Ossolińskie w ostatnich dniach listopada odbyło się w sposób bardzo nietypowy, był konsekwencją trwającej wojny i agresji Federacji Rosyjskiej. Było to już ostatnie spotkanie w roku 2022 i zarazem spotkanie przed jubileuszowe, bo dziewięćdziesiąte dziewiąte. Kolejne, które odbędzie się już w roku 2023, będzie setne.

Pomimo wojennej sytuacji obydwie strony postanowiły kontynuować wspólny polsko-ukraiński projekt Spotkań Ossolińskich i realizować go nie zważając na trudne warunki dla dyskusji naukowych i pracy intelektualnej. Tradycyjnie już, XCIX Spotkanie Ossolińskie odbyło się pod patronatem konsula generalnego Rzeczypospolitej Polskiej we Lwowie.

fot. Marian Frużyński 

Temat Spotkania wybrano jak najbardziej aktualny, mianowicie „Wojny z Rosją – lekcje z historii”. Do debaty zaproszono znanych, cieszących się zasłużonym autorytetem naukowców, profesorów – Jarosława Hrycaka z Ukraińskiego Uniwersytetu Katolickiego we Lwowie i Przemysława Żurawskiego vel Grajewskiego z Uniwersytetu w Łodzi. Tematycznie debata była kontynuacją poprzedniego Spotkania Ossolińskiego i wykładu dyrektora Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu dra Łukasza Kamińskiego pod tytułem „Historia jako narzędzie agresji – rosyjska wojna informacyjna z perspektywy europejskiej”. Na XCIX Spotkaniu analizowano nie tylko rosyjskie wojny informacyjne, ale prawdziwe agresywne wojny Rosji i to w perspektywie historycznej.

fot. Marian Frużyński 

Liczna publiczność lwowska zebrała się jak zawsze w sali Instytutu Badań Bibliotecznych Zasobów Sztuki przy ulicy Bibliotecznej 2, jednym z wydziałów Lwowskiej Narodowej Naukowej Biblioteki Ukrainy im. W. Stefanyka (dawnej biblioteki hr. Baworowskich). Ze względu na sytuację we Lwowie Spotkanie Ossolińskie odbywało się tym razem on-line czyli publiczność i prelegent ukraiński (Jarosław Hrycak) znajdowali się we Lwowie, zaś dyrektor ZN im. Ossolińskich dr Łukasz Kamiński – we Wrocławiu, polski zaś uczestnik tej debaty Przemysław Żurawski vel Grajewski – w Łodzi. Tak skomplikowaną organizację znakomicie opanowała i wszystko wspaniale zorganizowała dr Wiktoria Malicka, pełnomocnik do spraw współpracy z zagranicą wrocławskiego ZN im. Ossolińskich, która również znajdowała się we Wrocławiu i uczestniczyła w spotkaniu on-line.

Wasyl Fersztej, dyrektor generalny Lwowskiej Naukowej Biblioteki Ukrainy im. Wasyla Stefanyka, otworzył posiedzenie i przedstawił sposób organizacji Spotkania, wyrażając nadzieję, że żadne akty agresji Rosji nie mogą złamać ducha narodu ukraińskiego i jego woli do integracji z cywilizowanym światem. Podziękował stronie polskiej za wsparcie w tak trudnym czasie narodu Ukrainy, jak też ZN im. Ossolińskich za wsparcie lwowskiej biblioteki im. W. Stefanyka.

– Czas dyktuje specyfikę tego spotkania, ale żadne trudności nie mogą przeszkodzić naszej współpracy, która zaczynała się właśnie na tej sali, zaś obecnie mamy już 99. Spotkanie – powiedział dyrektor W. Fersztej. On również przedstawił obydwóch prelegentów i ich dorobek naukowy. Jarosław Hrycak, profesor Ukraińskiego Uniwersytetu Katolickiego, doktor habilitowany nauk historycznych, znany i ceniony historyk, znawca stosunków ukraińsko-polskich, dyrektor Instytutu Studiów Historycznych Lwowskiego Uniwersytetu Narodowego im. Iwana Franki. Redaktor naczelny rocznika naukowego „Ukraina Moderna”, członek redakcji kilku zagranicznych pism. Autor ponad 500 publikacji naukowych, w tym najnowszej – „Uporać się z przeszłością. Globalna historia Ukrainy”.

Polski uczestnik debaty Przemysław Żurawski vel Grajewski, profesor Uniwersytetu Łódzkiego w Katedrze Teorii Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa, stały doradca Sejmowej Komisji Spraw Zagranicznych Sejmu RP i członek Kolegium Prezydenta RP ds. Polityki Zagranicznej, wiceprezes Stowarzyszenia Trójmorza. Analityk Instytutu Europejskiego w Łodzi (1996–2001), wykładowca Collegium Civitas (2002–2004), analityk Centrum Europejskiego Natolin (2006–2012), wykładowca Akademii Dyplomatycznej MSZ (2017–2020), od 2015 roku członek Rady Programowej Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych i Ośrodka Studiów Wschodnich.

fot. Marian Frużyński 

Dyrektor ZN im. Ossolińskich Łukasz Kamiński również przywitał serdecznie zebranych we Lwowie i powiedział, że ma nadzieję, że nietypowa formuła obecnego Spotkania będzie trwała niedługo i już na wiosnę Spotkania Ossolińskie wrócą do Lwowa razem z ich polskimi prelegentami: – Lwow cały czas mamy w naszej pamięci i w naszym sercu. – Przypomniał też, że profesor Żurawski vel Grajewski jest nie tylko politologiem, ale też historykiem, autorem dziewięciu książek naukowych, między innym monografii „Sprawa ukraińska na konferencji pokojowej w Paryżu w 1919 roku”. Profesor Żurawski vel Grajewski jest nie tylko akademickim naukowcem, lecz aktywnym uczestnikiem współczesnego procesu politycznego.

Ukraiński prelegent, profesor Jarosław Hrycak jest m.in. naukowcem, historykiem, który Polakom przedstawił historię Polski z ukraińskiego punktu widzenia. Stale jest obecny w polskiej debacie historycznej, jego książki tłumaczono na język polski.

Wracając do tematu Spotkania, Łukasz Kamiński powiedział, że obecnie „Ukraińcy bronią nie tylko swego kraju, ale i naszej Ojczyzny, Polski”. Z kolei profesor Żurawski vel Grajewski podkreślił, że we wszystkich wojnach z Moskalami Ukraińcy walczyli również o polską rację stanu, bo to jest nasz wspólny wróg. Polska stoczyła 18 wojen z Rosją, bądź samotnie, bądź wraz z Wielkim Księstwem Litewskim czy razem z Ukraińcami.

fot. Marian Frużyński 

Historia wspólnej walki z Rosją zaczyna się w dalekim 1492 roku, kiedy Moskwa rozpoczęła tzw. „zbiór ziem Ruskich” kosztem Polski, Litwy, Ukrainy. Tę politykę agresji prowadzi również współczesna Federacja Rosyjska. W ciągu tych wszystkich wieków zmieniała się taktyka, ale nie zmieniały się agresywne cele polityki rosyjskiej. Wojny te były zwycięskimi dla Polski, Litwy i Ukrainy, dopóki byliśmy razem, w jednym obozie. Klęski były nieuniknione, kiedy byliśmy podzieleni i w tych podziałach jest wina obu narodów. Losy Polski i Ukrainy były zawsze od siebie zależne. Rządy w Moskwie zawsze stosowały nie tylko politykę skłócenia Polaków i Ukraińców, ale też politykę rozbijania wewnętrznego Polaków i rozbijania wewnętrznego Ukraińców. Bardzo ważnym filarem tej polityki Moskwy była rusyfikacja zarówno Polaków jak i Ukraińców. Kłótnie wzajemne między nami otwierają drogę Moskwie do opanowania naszych krajów. Tamą agresji rosyjskiej – nasza jedność. Typową pod tym względem była sytuacja w 1920 roku. Polska wygrała militarnie wojnę z bolszewikami, ale nie wygrała politycznie. Wśród politycznych przegranych była – klęska planów powstania niepodległej Ukrainy. Teraz pomagamy Ukrainie czym możemy, bo to walka też o naszą niepodległość. W wojnach z Rosją nigdy nie chodziło tylko o tereny, nie chodziło o układy, ale chodziło o samo istnienie naszych narodów. Polska obecnie nie jest na pierwszej linii frontu, ale jest w tej samej kolejce, ten sam los grozi nie tylko Ukraińcom, ale i Polakom. Z Moskalami nie ma i nie może być kompromisów.

Gorące przemówienie profesora Przemysława Żurawskiego vel Grajewskiego przerwały realia sytuacji wojennej we Lwowie. W połowie jego przemówienia alarmowo wyłączono prąd i oczywiście zostało przerwane połączenie strony polskiej z ukraińskimi odbiorcami. Ciemności zapadły także na sali we Lwowie. Nie zważając na to, zebrani z wielkim zainteresowaniem wysłuchali referatu profesora Jarosława Hrycaka, który poparł w wielu wnioskach swego polskiego kolegę. Dyskusja po jego przemówieniu była bardzo ożywiona, choć przy oświetleniu wyłącznie latarek. Nie mogli z tegoż powodu (brak prądu) wziąć w niej udziału przedstawiciele strony polskiej. Jednym z najważniejszych wniosków była pewność, że wojna z Rosją udowodniła kto tak naprawdę jest prawdziwym przyjacielem Ukrainy i Ukraińców, a również, że nie ma już strachu przed Rosją ani w Ukrainie, ani w Polsce, ani wśród europejczyków. Na zakończenie tak nietypowego Spotkania Ossolińskiego dyrektor Wasyl Fersztej podarował profesorowi Jarosławowi Hrycakowi wspólne ukraińsko-polskie jubileuszowe wydanie poświęcone Wasylowi Stefanykowi, patronowi Lwowskiej Narodowej Naukowej Biblioteki. Mamy nadzieje, że sytuacja zmieni się zdecydowanie na lepsze a profesor Przemysław Żurawski vel Grajewski zawita do Lwowa i odbierze przygotowane dla niego książki jubileuszowe.

Co do materiałów tak nietypowego Spotkania Ossolińskiego, to Wiktorii Malickiej udało się złożyć wszystkie jego części w jedną całość i wyłożyć na stronie wrocławskiego ZN im. Ossolińskich. Obejrzeć je może każdy zainteresowany. Z naszej strony, z niecierpliwością czekamy na kolejne jubileuszowe 100. Spotkanie Ossolińskie.

Jurij Smirnow

X