IX Dni Kultury Polskiej w Żytomierzu i XXII Międzynarodowy Festiwal Kultury Polskiej „Tęcza Polesia” poświęcone zostały obchodom Roku Henryka Sienkiewicza i Ignacego Jana Paderewskiego.
Dni Kultury przebiegały w dniach 13–16 października pod honorowym patronatem marszałka Senatu RP Stanisława Karczewskiego, marszałka województwa śląskiego Wojciecha Saługi, przy wsparciu Żytomierskiej Obwodowej Rady i Administracji Państwowej, Żytomierskiej Rady Miejskiej, Senatu RP oraz Fundacji Pomoc Polakom na Wschodzie, Konsulatu Generalnego RP w Winnicy. Patronat medialny sprawowali: Sojuz TV w Żytomierzu, gazeta „Kurier Galicyjski” oraz czasopismo „Tęcza Żytomierszczyzny”. Organizatorem przedsięwzięć jest Żytomierski Obwodowy Związek Polaków na Ukrainie.
Dni Kultury Polskiej w Żytomierzu miały urozmaicony program, w którym znalazły się konferencje, koncerty, spotkania oficjalnych delegacji, dyskusje panelowe i wystawy. Wśród gości przybyłych do Żytomierza była delegacja z Senatu RP: zastępca przewodniczącego Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą Senatu RP Maciej Łuczak oraz zastępca przewodniczącego Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej Senatu RP Andrzej Pająk, konsul generalny RP w Winnicy Tomasz Olejniczak, delegacja z partnerskiego województwa śląskiego na czele z zastępcą dyrektora Wydziału Kultury Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego w Katowicach Gabrielą Gros, delegacja z partnerskiego miasta Płock na czele z sekretarzem Miasta Płocka Krzysztofem Krakowskim, delegacja z partnerskiego miasta Bytom na czele z wiceprezydentem miasta Bytom Andrzejem Pankiem, wicedyrektor zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk” im. Stanisława Hadyny Tomasz Janikowski, ordynariusz diecezji Łuckiej ks. biskup Witalij Skomorowski, TV Polonia Wrocław na czele z redaktor Studio-Wchód Grażyną Orłowską-Sondej.
Konsul RP w Winnicy Przemysław Szymański uroczyście otworzył Tegoroczne Dni Kultury Polskiej, które rozpoczęły się od prezentacji w gościnnych murach Żytomierskiej Szkoły Muzycznej nr 1 im. B. M. Latoszyńskiego książki „TWÓRCA – KULTURA – WYMIARY CZASU. Międzynarodowe naukowe czytania 2016 w Muzeum Borysa Latoszyńskiego w Żytomierzu”. Publikacja zawiera prace 47 autorów reprezentujących 14 wiodących uczelni wyższych z siedmiu krajów świata – Izraela, Łotwy, Polski, Rosji, Stanów Zjednoczonych Ameryki, Ukrainy, Uzbekistanu. Kolegium redakcyjne podkreśla, że publikacja jest owocem wspólnego wysiłku i działania na rzecz poszukiwań́ różnorakich śladów polskości w kulturze pogranicza polsko-ukraińsko-rosyjskiego. W dziedzinie muzyki dotyczy to szczególnie spuścizny Borysa Latoszyńskiego, muzyka polskiego pochodzenia z Żytomierza. Wiedzę źródłową na temat znanych, zapomnianych lub zupełnie nieznanych kompozytorów związanych z muzyką polską autorzy czerpią m.in. z archiwów, by udostępniać i rozpowszechniać jej piękno innym. Wielopłaszczyznowe wymiary polskości (pochodzenie, oparcie dzieła o polskie źródło literackie, reminiscencje twórcze etc.) są tematem wiodącym publikacji i przedmiotem krytycznych odniesień́ czy rewizji utrwalonych interpretacji.
Forma spotkań specjalistów w Muzeum Borysa Łatuszyńskiego to seminaria, konferencje, okrągły stół i naukowe czytania. Wytyczane są na nich bieżące i perspektywiczne zadania badań naukowych, które są następnie publikowane jako zbiór prac naukowych. Pierwszy tom ku czci 140. rocznicy urodzin Reinholda Glière’a i 120. rocznicy urodzin Borysa Latoszyńskiego został wydany w 2014 roku. Obecnie zaprezentowany został tom drugi, też rocznicowy, gdyż w roku 2016 tych rocznic mamy kilka. Kultura polska zaproponowała światu włączyć́ się̨ w wydarzenia upamiętniające 100. rocznicę śmierci Henryka Sienkiewicza. Nasze zaś kolegium redakcyjne stara się umiędzynarodowić́ 125 rocznicę urodzin zupełnie zapomnianego Wsiewołoda Zaderackiego, twórcy polskiego pochodzenia, fenomenalnego kompozytora i pisarza, a także 75 rocznicę urodzin żytomierskiego kompozytora Aleksanrda Steciuka, oraz 65. rocznicę urodzin Sergiusza Żukowa, również żytomierzanina.
Zbiór prac zawiera dwa działy: artykuły naukowe oraz przyczynki, dokumenty osobistego pochodzenia (wspomnienia, poszczególne wydarzena, faksymilia), które mogą̨ stać́ się̨ punktem wyjścia dla dalszych poszukiwań, opracowań, teoretycznych uogólnień. Wspólnym mianownikiem wszystkich materiałów „Naukowych czytań 2016” w muzeum Borysa Latoszyńskiego jest dbałość o zachowanie ciągłości europejskiej wspólnoty kulturowej, do której należymy i którą tworzymy ponad granicami państw.
Po południu 13 października miały miejsce dwa koncerty poświęcone 120. rocznicy urodzin Wiktora Kosenki: jeden pt. „Melodie, które serce w zachwyt wprawiają…” Utwory Wiktora Kosenki zabrzmiały w wykonaniu nauczycieli i uczniów Żytomierskiej Szkoły Muzycznej nr 1 im. B. Latoszyńskiego. Drugi pod tytułem „Przez muzykę przemawia Piękno…” wykonali muzycy „Classic-trio” z Sum i Kijowa.
Kolejny dzień wypełniły wydarzenia z różne sfery życia społecznego. Polskie delegacje spotkały się z władzami miasta i obwodu w Obwodowej Administracji Państwowej. Przedsiębiorstwo „Kromberg & Szubert” gościło uczestników forum biznesowego, na którym zaprezentowano inwestycyjny i ekonomiczny potencjał obwodu oraz przeprowadzono rozmowy dwustronne (format В2В). Pozostaje zatem oczekiwać wymiernych wyników w rozszerzeniu wspólnych przedsięwzięć ekonomicznych. A spotkanie Polaków Żytomierza i obwodu z delegacjami w Centrum Polskim przy ul. Teatralnej 17/20 to była jeszcze jedna możliwość zacieśnienia kontaktów polsko-ukraińskich i tworzenia przyszłych projektów.
Dla miłośników literatury pięknej w kosmicznej scenerii Żytomierskiego Muzeum Kosmonautyki im. Sergiusza Korolowa organizowano spotkanie „Poezja bez granic”. Poetka i tłumaczka Walentyna Benderska opowiadała o własnej drodze uprawiania poezji, o swoich kontaktach z polskimi poetami, o meandrach pracy tłumacza.
Wieczorem 14 października występ solistów Zespołu pieśni i tańca „Śląsk” na scenie Żytomierskiej Filharmonii obwodowej stał się prawdziwą ucztą duchową. Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk” jest przyjacielem Polaków w Żytomierzu, prawdziwym ambasadorem polskiej kultury. W repertuarze zespołu usłyszeliśmy pieśni klasyczne, ludowe i patriotyczne. Żytomierzanie nagrodzili artystów gromkimi brawami i owacją na stojąco.
15 października festiwal rozpoczął się otwarciem wystawy prac uczniów Szkoły Artystycznej oraz studentów Żytomierskiego Instytutu Kultury i Sztuk Pięknych w Żytomierskiej Szkole Muzycznej nr 1 im. Borysa Latoszyńskiego na uczczenie 125. rocznicy urodzin Wsiewołoda Zaderackieg. Odbyła się też lekcja o wymownym tytule „Przezwyciężenie czasu”, po której wykładowcy i uczniowie szkoły wykonali muzykę jubilata. Było to zwieńczenie całorocznej pracy grona nauczycieli i wychowawców z dziećmi i młodzieżą.
Związek Polaków w Żytomierzu prowadzi ożywioną działalność edukacyjną wśród najmłodszego pokolenia. Uczniowie polskiej szkoły sobotnio-niedzielnej im. I. J. Paderewskiego (nauczyciel Jana Laskowska) oraz dzieci Polskiego Teatru Lalek „ModernPol” (kierownik Wiktoria Zubarewa) przedstawiły zebranym krótką i wzruszającą inscenizację „ Rok Sienkiewiczowski w Żytomierzu”.
Dni Kultury Polskiej stały się okazją do przeprowadzenia Seminarium Naukowego «Ignacy Jan Paderewski – Ojczyźnie i Światu», które odbyła się w gościnnych murach Żytomierskiej Obwodowej Biblioteki Naukowej im. Olega Olżycza. Konferencji towarzyszyła wystawa „Ignacy Jan Paderewski i Ziemia Żytomierska”. Obrady prowadziła Elwira Gilewicz, wykładowca wyższych uczelni w Żytomierzu oraz Uniwersytetu Warszawskiego. Referaty przedstawili p. Elwira Gilewicz, wykładowca Żytomierskiego Instytutu Kultury i Sztuk Pięknych Eleonora Dysznijewa-Nabedryk, Robert Stepaniuk (ORPEG). W dyskusji wzięli udział liczni przedstawiciele i prezesi organizacji polonijnych z Ukrainy i Żytomierszczyzny.
{gallery}gallery/2016/Lask-Szczur_Niepodleglosc{/gallery}
XXII Międzynarodowy Festiwal Kultury Polskiej „Tęcza Polesia”
Po odśpiewaniu hymnów narodowych na scenę zostali zaproszeni goście honorowi. List gratulacyjny marszałka Senatu RP Stanisława Karczewskiego do uczestników XXII Międzynarodowego Festiwalu Kultury Polskiej „Tęcza Polesia” przeczytał senator RP Maciej Łuczak. Marszałek Stanisław Karczewski zaznaczył: „Gorąco dziękuję Polakom Żytomierszczyzny za wierność korzeniom i pragnienie rozwijania więzi z polskością. Szczególne słowa uznania kieruję do organizatorów Festiwalu – działaczy Żytomierskiego Obwodowego Związku Polaków na Ukrainie za wspaniale kontynuowanie tej barwnej i żywej inicjatywy, jaką stały się Dni Kultury Polskiej oraz międzynarodowy Festiwal Kultury Polskiej „Tęcza Polesia”. Umożliwiają one prezentację dokonań artystycznych wielu twórcom i wykonawcom, a także wymianę doświadczeń pomiędzy zespołami, instruktorami oraz animatorami kultury”. Konsul generalny RP Tomasz Olejniczak zaznaczył, że Konsulat Generalny wspiera inicjatywy, skierowane na rozwój i utrwalenie kultury polskiej i rozwoju dobrosąsiedzkich stosunków między Polską i Ukrainą.
Przedstawiciele władz wręczyli pamiątkowe dyplomy i nagrody zasłużonym działaczom ŻOZPU. Aleksander Piwowarski wręczył dyplom Rady Obwodowej Irenie Świtelskiej, Jadwidze Poliszczuk, Olegowi Szyszkonowi. W imieniu Obwodowej Administracji Państwowej odznaczył Bogdana Poliszczuk, Reginę Smirnową i Olega Szyszkina. Wiceprezydent Dmytro Tkaczuk w imieniu Rady Miejskiej pozdrowił uczestniczących w Święcie Kultury Polskiej i odznaczył dyplomami Irenę Kopoć, Marię Sajko i Marię Piwowarską.
Festiwal „Tęcza Polesia” tradycyjnie stał się centralnym punktem obchodów Dni Kultury Polskiej. Koncert, który odbył się w ramach tego festiwalu, dostarczył wiele niezapomnianych wrażeń i wzruszeń. Na scenie sali Żytomierskiej Filharmonii, wypełnionej po brzegi śpiewali i tańczyli jubilaci – Polski Wzorcowy Dziecięcy Zespół Wokalny „Dzwoneczki” pod kierunkiem Jadwigi i Bogdana Poliszczuków, Ludowy Taneczny Zespół „Koroliski” pod kierunkiem Ireny Świtelskiej i Polski Wzorcowy Dziecięcy Zespół Wokalny „Kolorowe ptaszki” pod kierunkiem Żanny i Olega Szyszkinów. Zespoły uhonorowane tytułem Zasłużony dla Kultury Polskiej, obchodzą w tym roku jubileusz 25-lecia swojej. Pierwszy przegląd zespołów stał się początkiem naszego przepięknego festiwalu „Tęcza Polesia” (od 2002 do 2004 roku ze względu na chorobę prezesa ŻOZPU Walentego Grabowskiego festiwal się nie odbył). Dzisiaj po raz kolejny duch polskich Kresów powstał jak feniks z popiołów i wybuchnął pełnym płomieniem narodowej dumy.
Nasze zespoły współpracują ze sobą, wspólnie uczestniczą w warsztatach, na których powstają nowe pomysły artystyczne. W wykonaniu „Kolorowych Ptaszków” i „Korolisek” została przedstawiona premierowa kompozycja „Tańce Ziemi Lubelskiej”.
Występy artystów z Ukrainy zwieńczyły utwory w wykonaniu solistek Ireny Nawojewej i Haliny Dowbysz, a także znanych i lubianych przez widzów Diny Chalimonczuk i Polskiego Zespołu „Liłeja” z Olewska oraz zasłużonych weteranów żytomierskiej sceny artystycznej − Polskiego Zespołu Wokalnego „Poleskie Sokoły” (kier. Natalia Rengwelska i Jan Boczkowski).
Debiutem był występ Natalii Zubarewej i Sergiusza Świtelskiego z pięknym utworem „Dumka na dwa serca” z filmu „Ogniem i mieczem”.
Perełką festiwalu był występ Jennifer Glière solistki światowej sławy z USA, która wykonała utwór Ignacego Jana Paderewskiego „Moja pieszczotka”, z akompaniamntem Olgi Mykal. Jennifer Glière należy do znanego rodu Glière, z którego pochodzi wybitny kompozytor i pedagog Rejngold Glijer. I. J. Paderewski łączy Żytomierz z Nowym Jorkiem, Londynem, Paryżem, Genewą, Dreznem, Warszawą. Społeczność żytomierska oczekuje na uroczyste otwarcie pomnika wybitnego rodaka na skrzyżowaniu ulic Kijowskiej i Teatralnej w Żytomierzu.
Dni Kultury Polskiej są okazją ukazania całorocznej pracy zespołów polskich. Prezentowane są m.in. nowe programy, kompozycje choreograficzne, wzrasta kunszt wykonawczy uczestników i zainteresowanie ze strony publiczności. W Festiwalu wzięły udział najlepsze zespoły, soliści, którzy skądinąd są laureatami innych konkursów na terenie Ukrainy. Tradycyjny program Festiwalu został w tym roku rozszerzony i ubogacony występem solistów Zespołu Pieśni i Tańca Śląsk.
Koncert festiwalowy prowadziły Wiktoria Wachowska i Helena Staniszewska.
Dodatkowym polskim akcentem było organizowanie stoiska „polska kuchnia” i otwarcie restauracji „Agnieszka” w Żytomierzu (ul. Lecha Kaczyńskiego, 3). Otwarcia dokonał konsul generalny RP w Winnicy Tomasz Olejniczak z małżonką.
16 października uczestnicy Dni Kultury odwiedzili Cmentarz Polski. Po jednej z najstarszych nekropolii polskiej oprowadzał prof. Włodzimierz Jerszow, wspominając naszych wielkich rodaków takich jak Dombrowski, Dobrzyński, Kraszewski, Zarębski, Paderewski, ks. Andrzej Fedukowicz, których groby rodzinne są na Polskim cmentarzu. Goście zapalili znicze na grobach tych wybitnych Polaków.
Zwieńczeniem IX Dni Kultury Polskiej w Żytomierzu była niedzielna msza święta, sprawowana w katedrze św. Zofii przez ks. bpa seniora Jana Purwińskiego. Szczególną intencją wspólnej modlitwy była prośba o pokój na Ukrainie.
Ostatnim akordem był wspaniały koncert muzyki kameralnej „Modlę się i w wierze trwam…” w wykonaniu Jennifer Glière (USA) oraz zespołu kameralnego im. I. F. Dobrzyńskiego, pod kierunkiem dr Ireny Kopoć. W starych murach żytomierskiej katedry zabrzmiały utwory Paderewskiego, Mozarta, Bacha, Giulianiego i in. Koncert prowadziła Elwira Gilewicz.
Na zakończenie Dni Kultury Polskiej słowa wdzięczności i uznania dla organizatorów skierowali Aleksander Piwowarski i ks. bp Jan Purwiński. Prezes ŻOZPU Wiktoria Laskowska-Szczur w imieniu Polaków Żytomierszczyzny podziękowała Senatowi RP, Generalnemu Konsulatowi RP w Winnicy, Fundacji Pomoc Polakom na Wschodzie, Żytomierskiej Miejskiej Radzie oraz członkom Zarządu oraz wszystkim, którzy przyczynili się do organizacji i przebiegu IX Dni Kultury Polskiej.
Serdecznie dziękujemy organizatorom, sponsorom i ofiarodawcom oraz wszystkim uczestnikom za cały wysiłek i zaangażowanie, umożliwiające realizację tego wspaniałego święta polskości na ziemi żytomierskiej.
Elwira Gilewicz, Wiktoria Laskowska-Szczur
Żytomierz
