Trzy pokolenia rodziny Drexlerów zaszczytnie wpisały się w historii miasta Lwowa. Senior rodu Ignacy Drexler (1811–1889), urodzony w miejscowości Dobromielcu na Morawach, przybył po ukończeniu szkoły przemysłowej w Wiedniu, do miasta nad Pełtwią w roku 1837. Poszukiwał pracy w branży rzemieślniczej. Według kroniki rodzinnej (pamiątki rodziny Drexlerów znajdują się w zbiorach Muzeum Niepodległości w Warszawie), w tymże roku otworzył niewielki sklepik przy placu Kapitulnym 2, wprost naprzeciw katedry rzymskokatolickiej. Handel bielizną i tkaninami rozwijał się pomyślnie i bardzo szybko przemienił się „na magazyn okazały, funkcjonujący w tej samej kamienicy pod nazwą „Drexler Ignacy i Synowie” przez ponad sto lat, do września 1939 roku”, zarządzany przez kolejne trzy pokolenia rodziny.
Ignacy Drexler-senior ożenił się we Lwowie z Polką Henryką ze Strumińskich (1817–1889). Był nie tylko obrotnym kupcem, lecz również gorliwym katolikiem, już od pierwszych lat pobytu we Lwowie włączył się do działalności filantropijnej, charytatywnej, z czasem przyczynił się do rozwoju szeregu towarzystw dobroczynnych. Aktywnie współpracował z klerem rzymskokatolickim. W 1856 roku razem z księdzem Sewerynem Morawskim, kanclerzem kurii metropolitalnej, przyszłym arcybiskupem metropolitą lwowskim, i księdzem kanonikiem Zygmuntem Odelgiewiczem, założył Stowarzyszenie Katolickiej Młodzieży Rękodzielniczej „Skała”. Stowarzyszenie rozwijało się bardzo pomyślnie i z czasem zasłynęło z licznych inicjatyw społecznych.
Drexler senior współpracował też ze znanymi filantropami lwowskimi – hrabiną Honoratą Borzęcką i Kalikstem Orłowskim. Razem z nimi zawiązał we Lwowie pierwszą konferencję Towarzystwa św. Wincentego a Paulo i pełnił funkcję prezesa zawiązanej następnie drugiej konferencji (św. Anny). Był współzałożycielem Zakładu Wychowawczego im. św. Antoniego z Padwy dla ubogich chłopców. W 1859 roku przyczynił się do założenia kolejnego dobroczynnego towarzystwa św. Józefa z Arymatei, mające na celu bezpłatne grzebanie ubogich zmarłych. Był członkiem Stowarzyszenia Czynnej Miłości Bliźniego. Od 1857 roku przez prawie dwadzieścia lat był asesorem komisji zarządzającej Instytutem Ubogich Chrześcijan, który opiekował się tzw. „Domem Ubogich”. W Towarzystwie Miłosierdzia pod godłem „Opatrzności” współpracował z księdzem Zygmuntem Gorazdowskim (późniejszym świętym). Bardo szybko też spolonizował się i działał aktywnie na niwie patriotycznej, m.in. w komisji Towarzystwa Opieki nad Weteranami Powstania Listopadowego. Wspierał budowę nowych kościołów, również z własnych kosztów wybudował katolicką kaplicę w letniskowej miejscowości Brzuchowice koło Lwowa. Za działalność filantropijną, szerzenie wiary katolickiej papież Pius IX w 1863 roku mianował go kawalerem Orderu Rycerskiego św. Sylwestra. Zmarł 29 maja 1889 roku wśród dobroczynnych trudów i wytężonej pracy społecznej i został pochowany w rodzinnym grobowcu na Cmentarzu Łyczakowskim.
1 czerwca 1889 roku „Gazeta Narodowa” w nekrologu pisała, że Ignacy Drexler „kupiec i obywatel miasta Lwowa, kawaler orderu św. Sylwestra, prezes Towarzystwa św. Wincentego a Paulo, zastępca członka rady nadzorczej banku Krajowego, członek Galicyjskiej Kasy Oszczędności, były członek Rady Miejskiej, członek wielu Towarzystw dobroczynnych, zmarł w 78 roku życia… Na stanowisku przełożonego w „Domu ubogich” przez lat 20 pracował koło podniesienia tej instytucji. Zmarły pozostawił wdowę i trzech synów, z których dwaj pracowali wspólnie z ojcem… Żałobne nabożeństwo odprawione zostanie w kościele OO. Jezuitów”. W tymże kościele z czasem ku jego pamięci została umieszczona tablica pamiątkowa z czarnego marmuru, która zachowała się do dziś.
Po śmierci ojca prowadzenie prosperującej firmy objął Ignacy Jan Drexler-junior (1847–1905). Młody człowiek miał zdolności i zainteresowania artystyczne, chciał studiować na Akademii Sztuk Pięknych we Wiedniu. Lecz ojciec tylko w nim widział następcę w rodzinnym handlu, który Ignacy Drexler-junior prowadził bardzo pomyślnie do końca życia, zrezygnowawszy z kariery artystycznej.
Firma „Ignacy Drexler i Synowie” była znaną nie tylko we Lwowie, ale w całej Galicji. Pozycję firmy podkreślił udział w 1894 roku w prestiżowej Powszechnej Wystawie Krajowej (Galicyjskiej) we Lwowie, gdzie za wystawione towary (materace, kołdry, poduszki, prześcieradła), została odznaczona medalem i wyróżnieniem komitetu organizacyjnego. Po zakończeniu wystawy Drexler-junior zakupił nawet jeden z pawilonów, tzw. polsko-amerykański, w którym wystawiali się Polacy z Ameryki Północnej. Pawilon ten z wieżyczką Drexler przeniósł do Brzuchowic i rozbudował jako własną willę zamiejską pod nazwą „Ameryka”. Ignacy Drexler-junior w ślady ojca aktywnie ucestniczył w dziełach dobroczynnych, jak również interesował się życiem kulturalnym miasta. Działał na przykład w kuratorium sprawującym zarząd Fundacji Schroniska dla starców im. Roberta Domsa i w komitecie Miejskiego Zakładu Sierot im. Franciszka Józefa. Podtrzymywał materialnie Towarzystwo Śpiewacze „Lutnia” i zasiadał z ramienia magistratu w komitecie budowy nowego teatru we Lwowie (opery lwowskiej) oraz komisji do spraw artystycznych Rady Miejskiej.
Ignacy Jan Drexler był żonaty z Eugenią Amalią z domu Smutny (1857–1930), córką znanego we Lwowie stolarza Jana Smutnego, majętnego właściciela firmy meblarskiej i radnego miejskiego. Po śmierci ojca w 1906 roku Eugenia Amalia Drexlerowa otrzymała w spadku obszerną parcelę przy ulicy Łyczakowskiej 15, z trzema kamienicami czynszowymi i willą-pałacykiem. Parcela obejmowała znaczny teren między ulicami Franciszkańską (obecnie Korolenki) i Grottgera (obecnie Smolskiego) i od tego czasu stała się rodzinnym gniazdem następnych pokoleń Drexlerów. Pałacyk zbudowany w latach 1847–1849 w stylu biedermeier znajdował się w głębi podwórza wewnętrznego na wysokim tarasie. Fasadę zdobił czterokolumnowy portyk zwieńczony tympanonem. W centrum zamkniętego podwórza znajdowała się studnia, nad którą z czasem zbudowano kapliczkę i ustawiono figurę Matki Boskiej. W rodzinie Drexlerów urodziło się ośmioro dzieci, mianowicie Kazimierz, Luna Amalia, Aleksander, Ignacy Tadeusz Marian, Maria, Adolf, Irena.
Po śmierci ojca właśnie Kazimierz (1881–1930) za zgodą pozostałych spadkobierców został właścicielem firmy „Ignacy Drexler i Synowie” i sklepu przy pl. Kapitulnym 2. Był absolwentem znanego w Galicji Zakładu Naukowo-Wychowawczego OO. Jezuitów w Chyrowie. Prowadził sklep razem z bratem Adolfem i czasowo od roku 1911 ze szwagrem Antonim Gabrielem Sołtysem, mężem Marii Drexlerówny (1887–1976). Za jego czasów firma obchodziła 75-lecie istnienia. „Słowo Polskie” odnotowało owe wydarzenie: „Jedna z najzasłużeńszych naszych firm kupieckich, mianowicie „Ignacy Drexler i Synowie” obchodzi w tym roku 75-letni jubileusz. Firma Drexlera używała zawsze jak najlepszej reputacji. Założyciel jej Ignacy Drexler był jednym z najpoważniejszych i najszacowniejszych mieszczan lwowskich. Syn jego, również Ignacy, był pełen artystycznych aspiracji i miał wielki talent malarski, lecz objął po ojcu magazyn i przez lat kilkadziesiąt prowadził go wzorowo. Równocześnie zajmował się bardzo dobroczynnością, a rozwój instytucji zwanej „Zupą rumfordzką”, jemu przypisać należy. Po jego śmierci objęli jego synowie Adolf i Kazimierz Drexlerowie prowadzenie magazynu, a teraz wstępuje do tej firmy jako wspólnik zaszczytnie znany kupiec Antoni Sołtys, ożeniony z jedną z panien Drexlerówien. Znakomita rzeźbiarka Luna Amalia Drexlerówna jest siostrą dzisiejszych właścicieli sklepu”. Przed I wojną światową firma stale rozszerzała swoją działalność, powstała nawet filia w Nowym Sączu. Kazimierz Drexler był gorliwym katolikiem, udzielał się w sprawach dobroczynnych, był członkiem i założycielem Towarzystwa Szkoły Handlowej we Lwowie, wspierał biednych studentów. Tradycyjnie działał w Towarzystwie św. Wincentego a Paulo oraz Towarzystwie Miłosierdzia pod godłem „Opatrzności”. Sławę i szeroki rozgłos w trzecim pokoleniu rodziny Drexlerów, nie tylko we Lwowie, lecz w całej Polsce, a nawet w Europie, przyniosła twórcza działalność Luny Amalii Drexlerówny i jej brata profesora Ignacego Tadeusza Mariana Drexlera.
Jurij Smirnow
Tekst ukazał się w nr 15 (427), 18 – 30 sierpnia 2023
