Tylko prawdziwa pasja, fascynacja przedmiotem badań może prowadzić do odkryć, które ukazują wspaniały świat historii międzywojennego Lwowa. Prowadząc badania nad historią kamienicy, w której mieściło się „Casino de Paris” (lwowski teatr „Bagatela”), dziś – teatr Łesia Kurbasa, Darynie udało się odszukać w Gazecie Porannej za 1930 r. interesującą fotografię, którą przypadkowo odkryła akurat w Międzynarodowym Dniu Radia.
Co ma z tym wspólnego radio? – zapytacie. Prowadząc swe pierwsze próbne badania historii kamienicy teatru-variete „Casino de Paris” przy ul Rejtana 3 (ob. Łesia Kurbasa) i badania różnych okresów artystycznego życia teatru, dokonałam nadzwyczajnych odkryć. Jedno z nich bezpośrednio powiązane jest z powstaniem Polskiego Radia Lwów.
Dziś natrafienie na fotografię ze znanym wówczas w całej Polsce muzykiem, kompozytorem i dyrygentem Wiktorem Osieckim daje nam wizualne świadectwo tej wspaniałej historii, gdy translacje na żywo z lwowskiego teatru „Bagateli” docierały do uszu i serc słuchaczy nie tylko we Lwowie, ale w całej ówczesnej Polsce. Wiktor Osiecki był lwowianinem, pianistą i kompozytorem, muzycznym kierownikiem lwowskiej „Bagateli” w latach 1927-1930, wielokrotnie występował przed mikrofonem lwowskiego radia.
15 stycznia 1930 r. zaczęła nadawać transmisje radiostacja Polskiego Radia we Lwowie. Początkowo radio nie miało oddzielnych programów, kompensowano to transmisjami na żywo. Przeglądając karty polskiej prasy z początków 1930 r., trafiamy na radiowe „ramówki” – anonse programów radiowych, wskazujących na to, że z siedziby teatru „Bagatela” prowadzono na żywo transmisje programów muzycznych, koncertów orkiestr jazzowych, a z czasem i całych programów teatralnych. Działo się to w samych początkach istnienia rozgłośni we Lwowie m.in. dzięki życzliwości właściciela teatru Franciszka Moszkowicza i jego żyłce przedsiębiorcy. Znany był na całą Galicję i nie trudno domyślić się, że on sam zainicjował współpracę z rozgłośnią.
Analizując zdjęcia gazetowe, chociaż nie były najlepszej jakości, ustalono, że zdjęcie, zrobione w 1930 r. ukazuje miejsce na prawo od sceny, gdzie była loża dla orkiestry i muzyków. Stał tam fortepian, a wokół niego, niby za barem, stali muzycy orkiestry teatralnej.
– Wiedzieliśmy jeszcze z naszych pierwszych badań, że Wiktor Osiecki był pianistą w „Casino de Paris”. W archiwum córki kompozytora Agnieszki Osieckiej, znanej autorki słów do wielu polskich przebojów, znajduje się zdjęcie z wyraźnym napisem: „Wiktor Osiecki – znany pianista, kompozytor popularnego tango „Uśmiech twych ust”, był zaangażowany przez dyrekcję „Casino de Paris” we Lwowie na posadę kierownika muzycznego w sezonie 1927/28”. Jednak dopiero dziś udało się odnaleźć unikalne zdjęcie Wiktora Osieckiego przed mikrofonem Lwowskiego Radia w siedzibie obecnego teatru Łesia Kurbasa – twierdzi Daryna Olszańska.
Przed kilkoma tygodniami w Teatrze Łesia Kurbasa miała miejsce audio-premiera noweli „Z kraju łez i piękna” z udziałem autorów, podczas której producent Wołodymyr Olszański opowiedział interesujące fakty z historii teatru i pierwszych transmisji radiowych w Galicji. Wspomniano również Józefa Majna, jednego z pierwszych teoretyków radia, literatury i przedstawień radiowych. Związany był z założycielem literacko-artystycznego teatru „Semafor”, który działał w siedzibie „Bagateli” w sezonie 1926-1927.
Wołodymyr i Daryna Olszańscy
Tekst ukazał się w nr 7 (419), 14 – 27 kwietnia 2022
