Przygotowania do obchodów Świąt Wielkanocnych

Wielkanoc (Niedziela Wielkanocna, Wielka Niedziela, Zmartwychwstanie Pańskie, w prawosławiu Pascha) – najstarsze i najważniejsze święto chrześcijańskie, upamiętniające zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa.

W chrześcijaństwie każda niedziela jest pamiątką zmartwychwstania Chrystusa, ale Niedziela Wielkanocna jest z nich najbardziej uroczysta. Święto to w obrządku rzymskim rozpoczyna się w sobotę wieczorem.

Ważne momenty poprzedzające Święta Wielkanocne: karnawał i ostatki, Popielec, Wielki Post, Niedziela Palmowa, Wielki Czwartek, Piątek, Sobota.

Ostatki to karnawał i również ostatnie dni karnawału od tłustego czwartku, kończące się zawsze we wtorek. Następny dzień – Środa Popielcowa, oznacza początek Wielkiego Postu i oczekiwania na Wielkanoc. Obydwa święta są świętami ruchomymi. W ostatki urządza się huczne zabawy, bale przed okresem wstrzemięźliwości. Największy bal karnawałowy na świecie odbywa się w Rio de Janeiro. Rozpoczyna się w piątek przed Środą Popielcową i trwa 5 dni, aż do Środy Popielcowej nad ranem.

Tego dnia, według obrzędów katolickich, kapłan posypuje głowy wiernych popiołem. Popiół pochodzi ze spalonych palm, poświęconych w Niedzielę Palmową w ubiegłym roku. Obrzęd posypania głowy popiołem nie wywodzi się z katolicyzmu. Znany był w wielu kulturach i tradycjach, np. w starożytnym Egipcie i Grecji. Rytuał ten miał miejsce również u plemion indiańskich. Przed wiekami ludzie posypywali sobie głowy popiołem na przykład wtedy, gdy spotykało ich nieszczęście. Także wtedy, gdy błagali Boga o przebaczenie win lub chcieli uprosić jakąś łaskę. W Środę Popielcową katolików obowiązuje post: jeden posiłek do syta i dwa skromne posiłki. W różnych krajach obchodom Popielca towarzyszą ciekawe uroczystości. W Hiszpanii odbywa się pogrzeb wielkiej kukły w kształcie sardynki, w Peru zaś miejsce sardynki zajmują skrzypce, symbol hucznego okresu karnawału.

Niedziela Palmowa w tym roku przypada 25 marca. Jest to święto ruchome, przypadające 7 dni przed Wielkanocą. Jest to pamiątka uroczystego wjazdu Chrystusa przed jego męką do Jerozolimy. Z Jerozolimy procesja rozprzestrzeniła się na kraje chrześcijańskiego Wschodu. Niedziela Palmowa rozpoczyna Wielki Tydzień. Jest to okres wyciszenia, skupienia i przeżywania męki Chrystusa.

W Polsce Święta Wielkanocne obchodzono od średniowiecza. Według obrzędów katolickich, w Niedzielę Palmową ludzie przynoszą do kościoła palemki – symbol odradzającego się życia. Istnieją bogate tradycje z wykonaniem palm. W wielu miejscowościach odbywają się konkursy na najdłuższą i najpiękniejszą palmę.

Wielki Czwartek – 29 marca
Obchodzony jest trzy dni przed Wielkanocą. Wieczorem rozpoczyna się święte Triduum Paschalne. Wielki Czwartek w Kościele katolickim jest obchodzony jako pamiątka ustanowienia przez Chrystusa podczas ostatniej wieczerzy sakramentów kapłaństwa i Eucharystii. Wieczorem tego dnia odprawia się Msza Wieczerzy Pańskiej. Podczas mszy, w trakcie śpiewu „Chwała na wysokości…” biją dzwony, następnie milkną organy i używane są kołatki bez gongu. Odbywa się obrzęd umycia nóg 12 mężczyznom, czyli tzw. „mandatum”. Podczas Mszy Wieczerzy Pańskiej konsekruje się dostateczną ilość komunikantów. Po zakończeniu liturgii Najświętszy Sakrament przenosi się do kaplicy, zwanej „ciemnicą”, gdzie jest adorowany przez całą noc i cały Wielki Piątek. Z ołtarza zdejmuje się świece, mszał, krzyż, obrusy – jest to symbol końca wieczerzy, odarcia Chrystusa z szat i opuszczenia Go przez Apostołów.

Wielki Piątek – 30 marca
Jest to dzień upamiętniający śmierć Jezusa Chrystusa na krzyżu. W tym dniu używa się czerwonych szat liturgicznych, symbolizujących miłość zwyciężającą na krzyżu. W tym dniu nie odprawia się mszy św. Jest to dzień wyciszenia, nawiedzania kościołów przez wiernych, czuwania przy Grobie Jezusa. Straż niosą harcerze, żołnierze, strażacy.

Wielka Sobota, czyli wigilia Wielkanocy
Jest to dzień wyciszenia i oczekiwania na przyjście Chrystusa. Od rana wierni adorują Najświętszy Sakrament w kaplicy zwanej „Grobem Pańskim”. Uroczysta liturgia celebrowana jest w godzinach wieczornych. W tym dniu święci się pokarmy.

Do koszyka wkładamy:
baranka – symbol zmartwychwstałego Chrystusa;
jajko – symbol rodzącego się życia;
chrzan – symbol siły;
wędlinę – symbol płodności i dostatku;
chleb – symbol Chrystusa;
ser – symbol zdrowia;
sól – symbol oczyszczenia domostwa od złego, istota prawdy;
babka – symbol wszechstronnych umiejętności.
Zawartość i wygląd koszyczka różni się regionalnie.

Wielkanoc
Jest to święto ruchome. Datę ustalono na pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni Księżyca, co miało odpowiadać dacie 14 Nisan według kalendarza hebrajskiego, która oznacza początek żydowskiego święta Paschy. Dokładnie 46 dni przed Wielkanocą rozpoczyna się okres Wielkiego Postu, który kończy się w momencie rozpoczęcia Mszy Wieczerzy Pańskiej w Wielki Czwartek. Triduum Paschalne – kulminacja Świąt Wielkanocnych obejmuje Wielki Czwartek, Wielki Piątek, Wielką Sobotę i Niedzielę Wielkanocną.

Wniebowstąpienie Pańskie, Zesłanie Ducha Świętego (Zielone Świątki), Boże Ciało (uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Pańskiej) – są to święta również ruchome, zależne od daty Wielkanocy.

Maleńki baranek, co ma złote różki,
pilnuje pisanek na trawie rzeżuszki.
Kiedy nikt nie widzi, chorągiewką buja
I beczy cichutko… Wesołego Alleluja.

Stefania Łabaziewicz
Tekst ukazał się w nr 6 (298) 27 marca – 12 kwietnia 2018

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

X