Witam serdecznie czytelników Kuriera Galicyjskiego. Czas szybko nam upływa, bo właśnie mija rok od naszej znajomości i cieszymy się znów, że nadejdzie chwila na ubieranie choinki, oczekiwanie na pierwszą gwiazdkę, wzajemne przebaczanie win podczas łamania się opłatkiem, przygotowywanie 12 potraw wigilijnych, czy pozostawienie wolnego miejsca przy stole – to tylko wybrane tradycje, które towarzyszą nam co roku podczas świąt Bożego Narodzenia, na które czekamy cały rok. Wśród wielu tradycji nie może zabraknąć też tych kulinarnych, a skoro święta coraz bliżej, zacznijmy się krzątać przy kuchni.
SAŁATKA CHOINKA
Składniki:
filet kurczaka lub indyka
1 marchew
3 jajka
1 jabłko kwaśne
100g sera żółtego
majonez
3–4 kiwi
żurawina
zieleń pietruszki lub koperku.
Wykonanie:
Ugotować filet i pokroić na nieduże kwadraty, ułożyć na talerzu, formując kształt choinki. Każdą warstwę sałatki smarujemy majonezem. Następnie ugotowaną marchew natrzeć na tarce o grubych oczkach, majonez, jajka natrzeć, natrzeć jabłko, majonez, ser natrzeć na tarce o średnich oczkach. Tę warstwę majonezem nie smarujemy. Kiwi pokroić w półplastry, ułożyć na serze i na bokach sałatki. Dekorujemy żurawiną, po bokach można dać zieleń pietruszki lub koperku.
WIENIEC BOŻONARODZENIOWY
Składniki:
1–2 konserwy rybne (może być łosoś)
3 ziemniaki,
1 duża marchew
3 jajka
3 szt. kiwi
majonez.
Wykonanie:
Ziemniaki, jajka i marchew ugotować, wystudzone zetrzeć na tarce o grubych oczkach. Na środku talerza należy umieścić szklankę, dookoła której układać warstwami składniki sałatki: konserwę rybną rozgnieść widelcem (rybkę pokroić w drobną kostkę) rozłożyć dokoła szklanki, marchew, posmarować majonezem, jajka, majonez. Delikatnie wyciągnąć szklankę, kiwi pokroić w plasterki i obłożyć nasz powstały wieniec. Udekorować można żurawiną i kosteczkami sera żółtego.
SAŁATKA „ZIMOWA UWERTURA”
Składniki:
1 duży ugotowany filet kurczaka
400 g pieczarek
3 cebule
3 ugotowane jajka
100 g sera żółtego
1/2 szklanki mielonych orzechów włoskich
majonez.
Wykonanie:
Pieczarki pokroić w pół plasterki, cebulę pokroić w kostkę, podsmażyć osobno na oleju. Filet pokroić w kostkę, jajka i ser zetrzeć na tarce o dużych oczkach, dodać orzechy, majonez, wymieszać. Na środku talerza postawić szklankę, dookoła niej wyłożyć sałatkę, lekko przycisnąć, wyciągnąć szklankę i dowolnie udekorować (ja robię kwiatki z przekrojonych oliwek na przemian z gałązką koperku.
ŚLEDZIE Z SUSZONYMI POMIDORAMI
Składniki:
500 g filetów
100 g suszonych pomidorów (odsączonych z zalewy)
200 g cebuli
4 łyżki przecieru pomidorowego (nie koncentratu)
100 ml oleju
3 łyżki octu winnego (jabłkowego)
1 łyżeczka cukru
duża szczypta imbiru mielonego
1 łyżka rodzynek
3 ziarenka ziela angielskiego
1 listek laurowy.
Wykonanie:
Jeśli śledzie są słone, należy je wymoczyć, odsączyć i pokroić w mniejsze kawałki. Cebulę pokroić w cienkie pół plasterki, odsączone pomidory pokroić w paseczki. Na rozgrzanym oleju podsmażyć cebulę na złoty kolor, dodać pomidory i resztę składników, dokładnie wymieszać i smażyć 5 minut. Po wystudzeniu sosu układamy go do słoika na przemian ze śledziem i odstawiamy na dwa dni do lodówki.
ROLADA BURACZANA Z ŁOSOSIEM
Składniki:
300 g buraków
4 jajka
200–250g łososia (można też zamienić na śledzia)
1 łyżeczka miodu
1/2 łyżeczki sproszkowanego czosnku
1 łyżka majeranku
1 łyżka musztardy
300 g serka typu Philadelphia
100 g śmietany 18%
1 łyżka soku z cytryny
po pół pęczka kopru i szczypiorku
100 g suszonych śliwek
4 łyżki mąki
pieprz i sól.
Wykonanie:
Buraki zawinąć w folię i upiec w 190°C 50 minut. Po wystudzeniu zetrzeć na tarce o średnich oczkach. Białka oddzielić od żółtek, buraki wymieszać z żółtkami, miodem, mąką, czosnkiem i majerankiem, delikatnie doprawić solą i pieprzem. Ubić białka ze szczyptą soli i delikatnie wymieszać z masą buraczaną, wyłożyć na blaszkę z piekarnika, wyłożoną pergaminem, wyrównać i piec w 170°C 10minut. Po upieczeniu ciasto oddzielić nożem od pergaminu, odłożyć do wystygnięcia. Łososia (lub śledzia) i śliwki pokroić w drobną kostkę, koper i szczypiorek drobno posiekać. W misce połączyć śmietanę z serkiem, doprawić do smaku szczyptą soli, pieprzem i sokiem z cytryny, musztardą, dodać resztę składników i dokładnie wymieszać. Masę rozsmarować na upieczonym blacie buraczanym, ściśle zrolować, wstawić do lodówki na kilka godzin. Zimną roladę pokroić w plastry o grubości 2 cm.
Bardzo dobra wędlina własnej roboty, gorąco polecam.
KARKÓWKA
Składniki:
2 kg karkówki
100 ml sosu sojowego
100 ml wody
sok z pół cytryny
1/2 łyżeczki soli
1 opakowanie 25 g przyprawy do marchwi po koreańsku.
Wykonanie:
Mięso włożyć do worka, wszystkie składniki wymieszać ze sobą, żeby sól się rozpuściła i wlać do worka z mięsem, zawiązać (wypuścić powietrze z worka), włożyć do jeszcze jednego worka. Włożyć do miski i do lodówki na dobę (kilka razy obrócić). Wyciągnąć mięso, ściągnąć (obwiązać) sznurkiem i dobrze zawinąć w folię kilka razy, włożyć do brytfanki i piec w 190° C z rozrachunku (1 kg mięsa – 1 godzinę 15 minut). Dać wystygnąć, zrobić w folii dziurkę i zlać sok (może posłużyć nam bazą do zrobienia sosu). Włożyć do lodówki na kilka godzin.
SAŁATKA ŚLEDZIOWA W KSZTAŁCIE RÓŻY
Składniki:
2 filety śledziowe
2 ziemniaki
1 cebulka
2 buraki
1–2 marchewki
majonez
sól
pieprz
pietruszka do dekoracji.
Wykonanie:
Jarzyny ugotować, pokroić w drobną kostkę oprócz jednego buraka, cebulę też pokroić w kosteczkę i zamarynować (woda + cukier + ocet). Sałatkę dosmakować, dodając majonez, pieprz i sól. Na środku talerza należy sałatkę wyłożyć, robiąc kopiec. Drugi burak należy pociąć w cieniutkie pół plastry i wkładać plasterki buraka do sałatki, tworząc kształt kwiatka. Dookoła talerza możemy ułożyć gałązki pietruszki dla ozdoby.
Do wędliny i nie tylko polecam sos żurawinowy.
SOS ŻURAWINOWY
Składniki:
500 g świeżej żurawiny
200 g cukru
1 pomarańcza (sok i cedr)
1/4 łyżeczki gałki muszkatołowej
1/4 łyżeczki mielonego ziela angielskiego
50 ml wody.
Wykonanie:
Do garnka włożyć żurawinę i wszystkie składniki oprócz soku, na średnim ogniu, mieszając zagotować, zmniejszyć ogień i gotować 10 minut. Dodać sok z pomarańczy, gdy zakipi wyłączyć. Najpierw zblendować i przetrzeć przez sito.
ŚWIĄTECZNO-SYLWESTROWA PRZEKĄSKA
Składniki:
5 jajek
80 g sera żółtego
2 łyżki majonezu
1 łyżka śmietany
2–3 ząbki czosnku
2–3 łyżki podsmażonych, drobno pokrojonych pieczarek
1 długi ogórek
garść ziaren granatu lub żurawiny dla ozdoby
koperek.
Wykonanie:
Z przepołowionych jajek wydrążyć żółtka, dodać starty żółty ser na tarce o drobnych oczkach, grzybki, przeciśnięty czosnek, majonez, śmietanę. Dosmakować farsz i napełnić nim połówki jajek, ozdobić jajka i talerz gałązkami koperku. Przy pomocy obieraczki naciąć cienkie paski ogórka, złożyć każdy pasek w harmonijkę i przy pomocy wykałaczki wstawić do połówki jajka. Czubek granatu upiększyć ziarenkiem granatu, ziarna rozsypać też na koperku na talerzu.
FASOLA WIGILIJNA
Tradycyjne, ale mało znane danie wigilijne na słodko.
Składniki:
200 g suchej fasoli Jaś
200 g suszonych śliwek
2 łyżki masła
2 łyżki miodu
1–2 łyżeczki cynamonu
1/2 łyżeczki papryki wędzonej
sól do smaku
niecała łyżeczka soku z cytryny (ewentualnie 100–200ml wody z gotowania fasoli).
Wykonanie:
Fasolę namoczyć i ugotować. Na patelni rozpuścić masło i miód, dodać ugotowaną fasolę, przyprawy i chwilę razem dusić. Dodać pokrojone w paski śliwki (jeśli są bardzo suche należy wcześniej namoczyć), doprawić, chwilę gotować, mieszając. Podawać na ciepło (do podgrzewanego dania można dodać wodę z gotowania fasoli, dzięki temu nie będzie sucha).
Macie państwo dylemat, co upiec smacznego na święta? Chętnie Wam pomogę podając kilka sprawdzonych, łatwych w wykonaniu smacznych ciast, które też goszczą w moim domu.
ORZECHOWIEC KRÓLEWSKI
To ciasto najlepiej upiec na 3–4 dni przed świętami.
Składniki na ciasto:
300 g orzechów włoskich zmielonych
500 g mąki
300 g cukru
3 całe jaja
300 g miodu
1 łyżeczka sody oczyszczonej.
Składniki na krem:
1,5 szklanki mleka
300 g cukru
300 g zmielonych orzechów włoskich
250–300g masła.
Wykonanie:
Ze wszystkich składników zagnieść ciasto, podzielić na trzy części, każdą rozwałkować na pergaminie według formatu blaszki z piekarnika. Piec w 180°C 15 minut do złotego koloru.
Krem:
Mleko zagotować z cukrem, wsypać orzechy i gotować na małym ogniu do zgęstnienia. Utrzeć masło, dodając po trochę masę orzechową. Placki przełożyć kremem (odłożyć 3 łyżki kremu na posmarowanie wierzchu placka, posypać zmielonymi orzechami lub po prostu posypać cukrem pudrem). Najsmaczniejszy po kilku dniach.
PYSZNY, MIĘCIUTKI PIERNIK
Składniki:
300 g dżemu powidła lub konfitury
1,5 szklanki cukru
400 ml kefiru
2 jajka
40 g przyprawy do piernika
To wszystko wymieszać, dodać 1 łyżkę cynamonu, 2–3 łyżki kakao, 100g masła roztopionego, ostudzonego. Dodać 1–1,5 szklanki bakalii, wymieszać i wsypać 3 szklanki mąki przesianej z dwoma łyżeczkami sody oczyszczonej. Piec w 180°C – 40 minut. Po wystudzeniu polukrować lub posypać cukrem pudrem.
CIASTO Z MASĄ MAKOWĄ
Składniki:
200 g cukru
200 g masła
4 jajka
230 g mąki
20 ml mleka
1 łyżeczka proszku do pieczenia
sok i starta skórka z cytryny
duża szczypta soli.
Nadzienie:
200 g maku
100 g cukru,
łyżeczka cukru waniliowego
100 ml mleka
1 jajko
1 łyżeczka startej skórki z cytryny.
Lukier:
150g cukru pudru
1–1,5 łyżki stołowe soku z cytryny.
Wykonanie:
Do maku dodać cukry, mleko i na małym ogniu gotować do wyparowania płynu (jakieś 10–15 minut). Jak wystygnięcia dodać jajko i sok z cytryny.
Miękkie masło, cukier i skórkę z cytryny utrzeć mikserem, dodając po jednym jajku, dobrze ubić. Wlać mleko, sok z cytryny, wymieszać, dodać przesianą mąkę z proszkiem do pieczenia, sól i delikatnie szpatułką dobrze wymieszać, żeby nie było grudek.
Keksówkę 26×11cm wyścielić pergaminem, wyłożyć 1/3 część ciasta (dobrze się to robi przy pomocy woreczka kulinarnego), na ciasto wyłożyć połowę masy makowej, 1/3 ciasta, reszta masy makowej, 1/3 ciasta.
Wyrównać i piec w 180°C około godziny. Po wystygnięciu polać lukrem (utrzeć cukier puder z sokiem z cytryny).
PIERNICZKI DROŻDŻOWE
Składniki:
2 szklanki mąki
1/2 szklanki cukru pudru
2 łyżki miodu
60 g masła
2 jajka
1 łyżka przypraw do piernika
1/2 łyżki kakao
20 g drożdży
1 łyżeczka sody oczyszczonej
szczypta soli.
Wykonanie:
Masło roztopić z miodem, do letniej mieszanki dodać drożdże i wymieszać. Połączyć z pozostałymi składnikami i zagnieść ciasto. Rozwałkować, wykrawać pierniczki i piec w 180°C 10–12 minut. Studzić na kratce. Polukrować (200 g cukru pudru, 3–4 łyżki płynu – rum, sok z cytryny, woda + olejek miętowy).
Boże Narodzenie i zbliżający się koniec roku, to przede wszystkim czas radosnego ucztowania, ale też podsumowań oraz towarzyszących im refleksji.
Życzę więc wszystkim Czytelnikom z całego serca zdrowych, radosnych i wyjątkowo smakowitych świąt oraz szczęśliwego, spokojnego nowego roku.
Jadwiga Sabadasz
Tekst ukazał się w nr 23-24 (435-436), 19 grudnia – 15 stycznia 2023
