Krasne – węzłowa stacja przesiedleń. Od 2 do 15 lipca 2012 roku w miejscowościach Krasne i Busk na Zachodniej Ukrainie międzynarodowy zespół 12 młodych kobiet będzie poznawać historię przymusowych przesiedleń powojennych.
Projekt jest sponsorowany w ramach programu Geschichtswerkstatt Europa przez Fundację „Pamięć, Odpowiedzialność i Przyszłość”. Podczas wcześniejszego projektu „Memory and Oblivion” (2010) uczestniczki spotkały dużą grupę dawniejszych mieszkańców okolic Krasnego i Buska, którzy byli deportowani na Syberię, a po zakończeniu wojny przesiedleni do zachodniej Polski – do wsi Jugów (dawniej: Hausdorf) na Dolnym Śląsku.
Uczestniczki projektu chcą teraz odwiedzić miejsce, gdzie wcześniej mieszkały ich respondentki; chcą dowiedzieć się, co zachowali w pamięci obecni mieszkańcy Krasnego i okolic. Niewielka miejscowość Krasne, położona w odległości 40 km od Lwowa, przed II wojną światową należała do Polski. Większość mieszkańców tej okolicy stanowili Ukraińcy, mieszkali tam również Polacy, Żydzi i Niemcy.
Podczas wojny część Polaków sowieckie władze (NKWD) deportowały na Syberię – pozostali podlegli przesiedleniu do Polski w 1945 roku. Ich domy zostały zasiedlone m.in. przez Ukraińców wysiedlonych z terenów wschodniej Polski. Żydzi zostali eksterminowani przez nazistów, Niemcy uciekli lub zginęli pod koniec wojny. Stacja kolejowa w Krasnem była węzłową stacją przesiedleń dla polskich, ukraińskich, żydowskich i niemieckich mieszkańców.
Zespół projektowy chce zbadać pamięć obecnych mieszkańców Krasnego i okolic w perspektywie kobiecej. Kobiety są zapomnianymi bohaterkami przetrwania podczas II wojny światowej i w pierwszych latach powojennych – swoją codzienną pracą i życiem tworzyły nową społeczność. Ich traumatyczne przeżycia (przesiedlenia, głód, przemoc, gwałty) nadal pozostają niewypowiedziane.
Podstawową metodą stosowaną w projekcie jest historia mówiona. Przez 2 tygodnie zespół będzie prowadzić wywiady wideo ze starszymi kobietami. Czy pamiętają dawnych polskich, niemieckich i żydowskich mieszkańców i ich deportacje/przesiedlenia/ucieczki? Jak żyli Ukraińcy na tym terenie pod rządami sowieckimi? Jak wiele pozostało jeszcze śladów wielokulturowej przeszłości tego miejsca? Rezultatem projektu będzie jednogodzinny film edukacyjny.
Organizatorkami projektu są organizacje pozarządowe z trzech krajów: Fundacja Dobra Wola w partnerstwie z Fundacją Kobiecą (Kraków, Polska), International School of Equal Opportunities (Kijów, Ukraina) oraz Jugendwerk der AWO Württemberg (Stuttgart, Niemcy) w partnerstwie z MONAliesA e.V. (Lipsk, Niemcy).
