Powojenni mieszkańcy lwowskich kamienic

Powojenni mieszkańcy lwowskich kamienic

Powojenni przybysze ze Wschodu (razem z nielicznymi przedwojennymi mieszkańcami) są podstawowymi nosicielami historycznej pamięci o Lwowie z końca lat 40. XX w. Migranci ze Wschodu otrzymali w „spadku” powojenną lwowską „bajkę”, chociaż i tak nie poczuwali się pełnoprawnymi właścicielami mieszkań i mieszkańcami Lwowa.

Przy przygotowaniach do tej publikacji wykorzystano wywiady z 78 mieszkańcami Lwowa, z zasady w starszym wieku, którzy mieszkali w mieście przed i po wojnie, lub przyjechali do miasta od razu po wojnie. Większość respondentów to dawni mieszkańcy wschodu Ukrainy.

Można warunkowo określić trzy grupy osób badanych co do lokalizacji ich mieszkania na terenie miasta. Pierwsza grupa – to 24 osoby, zamieszkujący ul. Bohomolca (dawn. Asnyka), w centralnej części miasta. Drugą grupę formują wypowiedzi 36 mieszkańców południowo-zachodniej części miasta – niegdyś Kostelówki. Pozostałe 18 wspomnień, należy do osób bez konkretnego przywiązania do dzielnicy, ale są wspomnieniami o życiu w powojennym Lwowie. Wywiady zostały przeprowadzone w okresie sierpień 2008-wrzesień 2010.

W pytaniach, dotyczących tematu przewijały się uwarunkowania przyjazdu do Lwowa, warunki mieszkaniowe, modernizacja mieszkań i remonty, stosunki społeczne w kamienicy i na ulicy (narodowościowe, socjalne, światopoglądowe, kontakty z sąsiadami), wspomnienia o powojennych mieszkańcach kamienicy, ich rzeczy i przechowania tychże, wrażenie, na ile życie było powiązane z miejscem zamieszkania, różnice pomiędzy centrum miasta i peryferiami.

Nowi lwowiacy
Skład ludności miasta kardynalnie zmienił się w latach wojny i po niej. Część rdzennych mieszkańców miasta została expatriowana na Zachód, lub została poddana sowieckim represjom w latach 1939-1941 i w drugiej połowie lat 40. Galicyjscy Żydzi zginęli w czasie wojny. W 1939 roku stanowili 31% mieszkańców Lwowa, a w 1944 – jedynie 0,9%. Polaków wysiedlono ze Lwowa w 1945-46 latach w wyniku powojennej „wymiany ludności”.

W sierpniu 1944 roku we Lwowie zamieszkiwało 92,5 tys. Polaków (62% mieszkańców), a w 1955 roku pozostało ich tylko 8,5 tys. (2,3%). W powojennych latach miasto zasiedlono wychodźcami ze Wschodniej Ukrainy i republik Związku Sowieckiego, przede wszystkim z Rosji. Byli to Ukraińcy, Rosjanie i Żydzi. Nie zważając na ograniczenie przyjazdu do miasta w latach 1944-45 (wymagane było zaświadczenie władz o możliwości zamieszkania w mieście), ludność miasta stale rosła: o ile w sierpniu 1944 roku miasto liczyło 149 tys. mieszkańców, to już w styczniu 1947 r. – 293-320 tys. (wg różnych danych). Szczególnie szybko zwiększała się ilość mieszkańców w drugiej połowie lat 40. (w ll.1945-1950 o 147 tys. osób). Najwięcej w latach powojennych było w mieście Rosjan (35,6% w 1955 r.), ale później ich ilość stale się zmniejszała (do 22,3% w 1970 r.).

 

W 1944 roku do miasta razem z wojskiem sowieckim przybyło wielu urzędników partyjnych i administracyjnych, służb bezpieczeństwa, sądownictwa i prokuratury. W kolejnych latach w związku z rozbudową zakładów przemysłowych do miasta skierowano wielu inżynierów i pracowników wykwalifikowanych z różnych regionów ZSRR, ale przede wszystkim z Rosji. Z początkiem 1947 roku w przemyśle we Lwowie pracowało ich już 15 tys. Według danych statystycznych, po wyzwoleniu terenów Zachodniej Ukrainy spod okupacji niemieckiej, przyjechało tu ponad 1,5 mln osób ze Wschodu. Z nich – około 600 tys. do Lwowa i województwa.

 

Wśród nowych mieszkańców byli też żołnierze Armii Czerwonej, którzy, po zakończeniu działań bojowych wracając do domów, osiadali we Lwowie. Powracali też ci, którzy zamieszkiwali we Lwowie w latach 1939-41. Niektórzy powracali do „swych” mieszkań. Mieszkańców miasta uzupełniali też i Ukraińcy, mieszkańcy miasteczek i wsi. Ruch ten nasilił się zwłaszcza w latach 50-60.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

X