We Lwowie została odsłonięta tablica poświęcona prof. Mieczysławowi Gębarowiczowi, uczonemu, historykowi sztuki, ostatniemu lwowskiemu dyrektorowi Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. W tym roku przypada 125. rocznica urodzin profesora.
Tablica została umieszczona na kamienicy, przy ul. Stećki 9 (dawniej ul. Senatorskiej) w której prof. Gębarowicz mieszkał przez ponad 50 lat.
{youtube}5QdeRd3Io28{/youtube}
– Przyszło mu być dyrektorem w bardzo trudnych czasach, w czasie wojny. Poczucie odpowiedzialności za dzieję i zbiory Zakładu doprowadziło do tego, że zdecydował się po wojnie zostać we Lwowie. Profesor Gębarowicz miał wiele okazji, żeby wyjechać ze Lwowa. Przed wojną był bardzo cenionym historykiem sztuki i proponowano mu nawet stanowisko dyrektora Muzeum Narodowego we Wrocławiu – zaznaczyła Wiktoria Malicka, pełnomocniczka Ossolineum we Lwowie.
W uroczystości uczestniczyli m. in. dyrektor Lwowskiej Naukowej Biblioteki im. Wasyla Stefanyka Wasyl Fersztej, dyrektor Lwowskiej Narodowej Galerii Sztuki im. Borysa Woźnickiego Taras Woźniak, konsul RP we Lwowie Rafał Kocot.
– Odsłonięcie tablicy profesora Gębarowicza przypomina o tym, jakim był Lwów w okresie międzywojennym i jaki wniósł dorobek do światowego dziedzictwa. A tak naprawdę jest postacią niezwykle zasłużoną dla Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, a obecnie Narodowej Biblioteki im. W. Stefanyka we Lwowie. Gdyby nie profesor Gębarowicz, nie byłoby tej biblioteki i całej spuścizny europejskiej takiej, jaka ona dzisiaj jest – podkreślił dyplomata.
Wśród osób, którzy wzięli udział w uroczystości, byli też lwowianie, którzy pamiętają profesora Mieczysława Gębarowicza.
– Był to człowiek zawsze bardzo cichy i spokojny. Ale było widać, że miał ogromny potencjał intelektualny. Dzięki profesorowi w Ossolineum pracowało bardzo dużo lwowskich Polaków. Jego misją było pilnowanie zbiorów. Chciał abyśmy czerpali z tego ogromnego bogactwa, które ma Ossolineum – podsumowała Krystyna Adamska, była pracowniczka lwowskiego Ossolineum.
Tablica powstała dzięki inicjatywie Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu, a została sfinansowana z funduszy Narodowego Instytutu Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA.
***
Mieczysław Gębarowicz urodził się 17 grudnia 1893 w Jarosławiu. W 1912 roku rozpoczął studia na Uniwersytecie Lwowskim na kierunkach historia powszechna i historia sztuki. Brał udział w obronie Lwowa w 1918 roku. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę został zatrudniony jako asystent na Katedrze Historii lwowskiego Uniwersytetu Jana Kazimierza. Po dwóch latach rozpoczął pracę w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich, a w roku następnym został mianowany na kustosza Muzeum Lubomirskich. W okresie międzywojennym uzyskał stopień docenta historii sztuki, a po kilku latach tytuł profesora na Uniwersytecie Jana Kazimierza. W tym samym czasie wykładał również historię sztuki na Politechnice Lwowskiej.
Po wybuchu II wojny światowej Sowieci, a potem Niemcy zlikwidowali Zakład im. Ossolińskich. Pracownicy Ossolineum pracowali w konspiracji na czele z księciem Adamem Lubomirskim, który w kwietniku 1943 roku powołał poufnie na jego dyrektora prof. Mieczysława Gębarowicza. Profesor zabezpieczał i chronił przed zniszczeniem zbiory Zakładu. Po ponownym wkroczeniu w 1944 roku wojsk sowieckich Gębarowicz wraz z innymi pracownikami, narażając własne życie, pomagał wywieźć do Polski cenne zbiory: rękopisy, rysunki, numizmaty. To one będą stanowić podstawę kolekcji Ossolineum we Wrocławiu.
Profesorowi proponowano objąć stanowisko dyrektora wrocławskiego Ossolineum, a także w wielu muzeach w Polsce. Mimo trudnych lat w sowieckim Lwowie, kiedy niejednokrotnie wyrzucano go z pracy, pozostał wierny Lwowowi i swojemu Zakładowi do ostatnich dni swego życia.
Zmarł 2 września 1984 roku. Pochowany został na Cmentarzu Łyczakowskim.
Anna Gordijewska, Eugeniusz Sało
