Dzięki staraniom Towarzystwa Miłośników Dziedzictwa Kultury Polskiej „Zabytek” i wsparciu Konsulatu Generalnego RP we Lwowie w tym roku na Cmentarzu Janowskim odnowione zostały pomniki na grobach ks. Karola Jastrzębskiego i powstańca styczniowego Aleksandra Szatkowskiego. W Dniu Zadusznym, 2 listopada odnowione pomniki poświęcił abp Mieczysław Mokrzycki, metropolita lwowski.
fot. Karina Wysoczańska / Nowy Kurier Galicyjski
Ks. Karol Jastrzębski jest dobrze znany lwowiakom. Od września 1912 roku był nauczycielem religii w Szkole Żeńskiej im. Sienkiewicza oraz Szkole Męskiej im. Św. Marii Magdaleny we Lwowie. Tak trwało do wybuchu II wojny światowej. Po wojnie był jednym z sześciu księży rzymskokatolickich, pracujących na terenie Lwowa.
– Władze radzieckie czasami zakazywały mu głoszenia kazań, często wzywano go do pełnomocnika do spraw religii przy Radzie obwodowej miasta Lwowa – powiedział Zbigniew Pakosz, wiceprezes Towarzystwa Miłośników Dziedzictwa Kultury Polskiej „Zabytek”. – Ksiądz Jastrzębski radził sobie z tym dobrze. Krótko i czasami nielogicznie odpowiadał na różne pytania, dlatego władze uznawały go za osobę nieszkodliwą dla systemu, który w ten czas władza radziecka narzucała. Na pytanie, kto kazał księdzu w 1946 roku organizować procesje ulicami miasta Lwowa, odpowiadał, że miłosierdzie Boże. Na pytanie, dlaczego ksiądz nie wyjeżdża ze Lwowa, mówił, że miłosierdzie Boże mu nie pozwala. W katedrze lwowskiej znamy księdza Jastrzębskiego jako orędownika i pierwszego, kto zapoczątkował tu nabożeństwo do Miłosierdzia Bożego.
– Po zamknięciu kościoła św. Marii Magdaleny zaczęłam uczęszczać do katedry – wspomina Wanda Dutkiewicz, Polka ze Lwowa. – Dobrze zapamiętało mi się, jak ks. Karol zawsze na zakończenie mszy świętej odwracał się i udzielał błogosławieństwa ludziom. Wtenczas zaczynał śpiewać pieśń „Śliczna gwiazdo miasta Lwowa”. Wszyscy ludzie za nim śpiewali tę pieśń.
fot. Karina Wysoczańska / Nowy Kurier Galicyjski
O powstańcu styczniowym Aleksandrze Szatkowskim nie zachowało się wiele informacji. Wiadomo, że kiedy walczył w powstaniu miał 20 lat. Przeżył 92 lata i zmarł w marcu 1928 roku. Grób Szatkowskiego zlikwidowali sowieci po II wojnie światowej. Poprzez prace prowadzone w archiwum przez Towarzystwo „Zabytek” udało się zlokalizować miejsce jego pochówku oraz wykonać nagrobek.
Z ponad 30 powstańców pochowanych na Cmentarzu Janowskim odnaleziono groby 17. Od kilku lat członkowie towarzystwa poszukują zapomniane groby bohaterów powstania styczniowego i znanych Polaków na tej lwowskiej nekropolii.
– Odnowiliśmy już groby powstańca styczniowego, podpułkownika Wojska Polskiego Edwarda Lachsa, pisarza fantasty Stefana Grabińskiego. Każdego roku staramy się odnaleźć nowy grób i go odnowić – powieział Zbigniew Pakosz, wiceprezes towarzystwa.
Tradycyjnie odnalezione i odnowione przez Towarzystwo „Zabytek” groby są święcone w Dzień Wspomnienia Wszystkich Wiernych Zmarłych, 2 listopada.
Karina Wysoczańska
