Podczas prac porządkowych na kwaterze Obrońców Lwowa na Cmentarzu Janowskim dokonano interesującego odkrycia – odnaleziono oryginalne żeliwne krzyże z zachowanymi tablicami.
Latem br. Polskie Towarzystwo Opieki nad Grobami Wojskowymi prowadziło prace porządkowe na kwaterze Obrońców Lwowa na Cmentarzu Janowskim. Jak wiadomo, połowa tej kwatery została w latach 70-80. XX wieku zabudowana grobowcami, a pozostała część po dewastacji również służyła miejscem pochówków. Podczas tych prac oczyściliśmy teren kwatery ze zwałów ziemi, usunęliśmy nagrobek z ekshumowanego grobu, wykarczowaliśmy drobne drzewka. W tym czasie nasza ekipa w składzie Janusza Balickiego, Jerzego Mironowicza, Bogdana Lupy i Włodzimierza Cipyka 22 sierpnia natrafiła na fragmenty oraz zachowane w całości oryginalne żeliwne krzyże z tabliczkami. Przez wiele lat uważano je za bezpowrotnie zniszczone i niemożliwe do odtworzenia.
Odkopano dwadzieścia jeden elementów żeliwnych, w tym kilka kompletnych krzyży. Znalezione fragmenty, chociaż skorodowane, są w dobrym stanie. Na tabliczkach czytelne są nazwiska poległych, stopnie wojskowe i daty.
Interesujące numery wyjawiliśmy na odwrotnej stronie krzyży. Nie wiemy, czy są to numery porządkowe poszczególnych grobów, czy też numery z jakiejś listy pochówków. Tę kwestię trzeba będzie dopiero rozstrzygnąć.
Wszystkie elementy żeliwne są zabezpieczone w celu okazania ich restauratorom i historykom, którzy będą badali tę sprawę. Mamy nadzieję, że po odnowieniu będą zamontowane na mogiłach poległych. Cieszymy się z tego znaleziska, które pozwoli na odtworzenie nowych krzyży według oryginalnych wzorców i zamontowanie ich podczas planowanych prac nad odnowieniem zachowanej części cmentarza wojskowego.
Wykaz odnalezionych na Cmentarzu Janowskim fragmentów krzyży z kwatery Obrońców Lwowa
1. WICHTOWSKI JAN UŁAN 17P.Uł.SZW.SZT. *1902 +—- 45**
2. GRESZCZAK WŁADYSŁAW SZER. 3 P.P. 6 KOMP. *1899 +1919 209
3. GANCARZ JAN KAPRAL 1 KOMP. *1893 +1918 75
4. MADYJEWICZ JÓZEF SZEREG. 40 P.STRZ. LW. *—-+ —- 51
5. OLSZEWSKI PAWEŁ SZER. BAON. SAP.WART. 3 K *1892 +1920 332
6. MARCHEWKA EMILIAN JED. PLUT. 40 P. KOMP P. *1900 +1920 21
7. MIRZWA JAN SZER. 53.P. P. STRZ *1901 +1920 446
8. ZAŁUSKI WINCENTY SZER. 40 P.P. *1897 +1920 388
9. KONIAK STANISŁAW SZEREGOWIEC *—-+1920 318
10.RUTKOWSKI JAN ST. SIERZ. 12 D.P. ZAND *1882 +1920 –
11.KOSYDOR WOJCIECH SZEREGOWIEC *—-+1920 –
12.BARAŃSKI STANISŁAW SZER. 53 P.P.STRZ.KRES *1898 +1920 430
13.KOPECZEWSKI BRONISŁAW SZER. 38 P.P.3 KOMP *1898 +1920 –
14.BOCIAN BOLESŁAW SANIT. SZP.O. *1899 +1920 187
15.BADURA JAN SZER. 12 P.P. *1901 +1920 472
16.WIERZBICKI STANISŁAW ST. SZEREGOWIEC *—-+ —- 463
17.PAŚKO SZEREGOWIEC *—-+ —- 264
18.MICHELSON STANISŁAW ART. 12 P. ART.POL *—-+ —- 48
19.MADEJ WŁADYSŁAW ART. 1.P ART.POL. *1900 +1920 42
20.WILCZYŃSKI JAN SZEREG. 37.P.P.10 KOMP. *1900 +1920 34
21.Fragment krzyża z uszkodzoną tablicą
**Liczby w ostatniej kolumnie umieszczone na tylnej stronie krzyży
Janusz Balicki
Tekst ukazał się w nr 18 (286) 29 września – 16 października 2017
