Wychowankowie Centrum twórczości dziecięcej i młodzieżowej z miasta Rohatyna wzięli udział w polsko-ukraińskim projekcie „Kromer: krok po kroku”, który został poświęcony studiom życia i twórczości znanego polskiego historyka, teologa, dyplomaty Marcina Kromera.
– Wszystko rozpoczęło się w 2017 roku, gdy mer Rohatyna Serhij Nasałyk podpisał umowę o współpracy pomiędzy Rohatynem i polskim miastem Biecz – opowiadają w służbie prasowej rady miasta. – W umowie zaznaczono, że partnerzy sprzyjać będą rozwojowi stosunków w dziedzinie turystyki, kultury, gospodarczej, oświaty, ochrony zdrowia i środowiska. Z biegiem lat polsko-ukraińska współpraca jedynie się zacieśniła.
fot. Oksana Belegaj
W lutym 2022 r. szkoła początkowa nr 2 z Biecza i kompleks szkoły i przedszkola w Binarowie oraz szkoła i przedszkole w Rożnowicach i Rohatyńskie Centrum twórczości dzieci i młodzieży napisały wspólny projekt do Fundacji Rozwoju oświaty według programu Polsko-ukraińskiej rady wymiany młodzieżowej. Dzieci z obu państw wspólnie zrealizowały projekt „Kromer: krok po kroku”. Celem projektu było zapoznanie się z życiem i dorobkiem historycznym znanego działacza Odrodzenia. Praca miast partnerskich została zauważona i zdobyła największą ilość punktów i dofinansowanie w wysokości ponad 13 tys. Euro.
– Postać Marcina Kromera została wybrana nie przypadkowo – tłumaczy Oksana Belegaj, dyrektor Centrum. – Kromer urodził się w Bieczu, a według danych polskich źródeł historycznych w latach 1558–1562 był proboszczem rohatyńskiego kościoła. W 2022 roku przypada 510. rocznica urodzin tego jednego z największych teologów swego czasu, który wywarł znaczny wpływ na życie społeczne, naukowe i duchowe Polski i poza jej granicami.
Zgodnie z projektem, 17 uczniów ze szkół w Polsce i 18 z Rohatyna w wieku 13–18 lat wykonało szereg zadań. Dziewczęta z Centrum w Rohatynie badały historię kościoła pw. św. Mikołaja i Anny, gdzie posługiwał Marcin Kromer. Zwiedziły muzeum krajoznawcze „Opillia”, dowiadując się wiele o historii świątyni, o jej budowie, przebudowie i rekonstrukcji. Poznały też losy świątyni w latach I i II wojen światowych, gdy kościół doznał znacznych rujnacji. Młodzież z zainteresowaniem słuchała o tajemnicach historii swego miasta, odczuwając dumę, że w ich rodzinnym, tak niewielkim mieście żył tak znany działacz religijny i kulturalny.
fot. Oksana Belegaj
Kolejnym etapem był wyjazd młodzieży z Rohatyna do Polski, by odwiedzić miejsca, związane z działalnością Marcina Kromera. Uczniowie zwiedzili muzea, kościoły i inne miejsca pamiątkowe. Dziewczęta były przy kamieniu-pomniku w Bieczu, odsłoniętym w 2012 r. z okazji 500 rocznicy urodzin Kromera, zwiedziły Muzeum diecezji warmińsko-mazurskiej, które przechowuje kielich, którego używał Marcin Kromer, oraz księgi liturgiczne.
W Lidzbarku Warmińskim ukraińska młodzież zwiedziła zamek biskupów i uczestniczyła w akcji poszukiwania skarbów. Zwiedziła również pokoje, gdzie mieszkał i modlił się Marcin Kromer. Odkryciem dla ukraińskiej młodzieży było i to, że na Warmii jest wioska Kromerowo, założona przez brata Marcina, Bartłomieja.
– Wspaniała była wędrówka tramwajem wodnym do Krynicy Morskiej – kontynuuje Oksana Belegaj. – Jest to piękne miasto. Spacerowałyśmy z dziewczętami po nadbrzeżu, tańczyłyśmy na placu. Uczestniczyliśmy w szkoleniach rzeźbienia i wykonywania patriotycznych bransoletek i aniołków. Śpiewałyśmy dla polskich przyjaciół ukraińskie piosenki.
Podczas wycieczki do Fromborku zwiedziliśmy muzeum Mikołaja Kopernika, katedrę, w której Kromer ułożył epitafium dla wielkiego astronoma. Dalej trasa prowadziła przez Braniewo, gdzie w klasztorze św. Katarzyny Kromer spisał regułę zakonu. W miejscowym muzeum goście z Rohatyna spotkali się z polskimi miłośnikami historii.
Wynikami swego zapoznania się z życiem i twórczością Marcina Kromera młodzież z Rohatyna podzieliła się w czasie prezentacji jego dorobku we Fromborku. Wycieczka zakończyła się zwiedzaniem zabytku z listy UNESCO – zamku krzyżackiego w Malborku, największej fortecy na świecie, w której przechowywane są księgi Kromera.
Finałem projektu stanie się mapa, na której zaznaczone zostaną wszystkie miejsca związane z życiem i działalnością Marcina Kromera oraz album zdjęć i prezentacja wystawy fotograficznej. Najważniejsze jest jednak to, że realizacja projektu zaowocowała przyjaźnią polskiej i ukraińskiej młodzieży, połączonej wspólną postacią wielkiego uczonego Odrodzenia.
Info
Marcin Kromer, polski humanista, historyk i pisarz okresu renesansu, teoretyk muzyki, dyplomata, ur. 11 listopada 1512 w Bieczu w rodzinie mieszczańskiej. Studiował w Akademii Krakowskiej (1528–1530), w latach 1537–1539 studiował we Włoszech – w Padwie i Bolonii. Był sekretarzem arcybiskupa krakowskiego Piotra Gamrata. W r. 1542 roku przyjął święcenia kapłańskie. W latach 1543–1544 pełnił funkcję posła arcybiskupa do Rzymu i poselstw dla króla Zygmunta I Starego. Był autorem Kroniki historycznej Polski od najdawniejszych czasów do 1505 roku, a także dzieła „Polska”, które zawiera pierwsze geograficzne i etnograficzne wzmianki o Ukrainie. Zmarł 23 marca 1589 roku i został pochowany w katedrze w Lidzbarku Warmińskim. Z jego prac korzystali ukraińscy kronikarze w XVII-XVIII wieku. Na jego cześć w nazwano asteroidę, odkrytą w maju 1981 roku.
Sabina Różycka
Tekst ukazał się w nr 19 (407), 18 – 31 października 2022
