W 2000 roku w katedrze lwowskiej był obchodzony jubileusz 50-lecia święceń kapłańskich abpa Mariana Jaworskiego. Była to doskonała okazja, by wyrazić szacunek wobec lwowskiego metropolity ze strony władz państwowych. Do katedry na świętowanie przybył deputowany Werchownej Rady Ukrainy Igor Nasałyk wraz z przedstawicielami „Technocentru” z Rohatyna, zastępca lwowskiej obwodowej rady Igor Derżko, który odczytał list gratulacyjny od przewodniczącego lwowskiej obwodowej rady Stepana Senczuka oraz mer miasta Lwowa Wasyl Kujbida. Wydział ds. religii ze lwowskiej obwodowej rady reprezentował Stefan Borucki oraz Jurij Reszetyło.
Z państwowego komitetu Ukrainy w sprawach religii w Kijowie został wysłany list z życzeniami, podpisany przez jego przewodniczącego Wiktora Bondarenko, a z lwowskiej wojewódzkiej administracji słowa gratulacji przesłał Stepan Senczuk, jej przewodniczący.
W czasie homilii abp zwrócił się ze słowem powitania do przybyłych do katedry przedstawicieli władz: „Pragnę jeszcze raz wypowiedzieć to, co mówiłem w Kijowie na obchodach 2000-lecia chrześcijaństwa. Człowiek jest drogą Kościoła. Chcemy służyć każdemu człowiekowi na tej ziemi przez pełnienie misji nam zleconej: idźcie i nauczajcie. Wraz z innymi Kościołami chcemy budować jedność i pokój – nie ma Greka ani Żyda, bowiem w Chrystusie jesteśmy jedno”.
Po otrzymaniu biretu kardynalskiego kard. Marian Jaworski wraz z drugim kardynałem Lwowa Lubomirem Huzarem 6 kwietnia 2001 roku został przyjęty w Kijowie przez prezydenta Ukrainy Leonida Kuczmę, z którym omawiano przebieg przygotowań do wizyty apostolskiej papieża Jana Pawła II w Kijowie i Lwowie. Tutaj właśnie kardynał Marian Jaworski zaproponował, aby papież mógł w Kijowie spotkać się z przedstawicielami wszystkich religii i wyznań chrześcijańskich, co w pierwotnej formie wydawało się niemożliwym do zrealizowania, o czym mówił w wywiadzie z 2010 roku: „Na samym początku poinformowałem organizatorów, że podczas takich wizyt Ojciec Święty spotyka się z przedstawicielami innych religii. A jak tutaj zrobimy – zapytałem? Czy macie Radę Kościołów? Macie – to niech Rada Kościołów zaprosi papieża na przyjazd na Ukrainę. I tak się też stało. Rada przyjęła to z pewną niechęcią, ale nie mogla odmówić wizyty Apostolskiej papieżowi i dołożyła starań, by uroczystości przebiegły spokojnie. Trzeba było mieć dużo cierpliwości i umieć rozmawiać, szczególnie gdy ustalano szczegółowy program i kiedy włączono również, pierwotnie nieprzewidziany, krótki przystanek przy Domu Arcybiskupów, który ciągle jeszcze był użytkowany przez Ukraiński Instytut Metrologii i Geodezji”.
Po ogłoszeniu nominacji kardynalskiej urzędowy telegram został wysłany do kardynała Jaworskiego od prezydenta Ukrainy Leonida Kuczmy, który napisał: „Z przyjemnością przyjąłem wiadomość o ogłoszeniu Waszej Eminencji kardynałem. Wysoka ocena Stolicy Apostolskiej pasterskiej działalności kardynała jeszcze raz zaświadcza jej owocność i ważność”. Odmiennie niż podczas arcybiskupiego ingresu w 1991 roku, w 2001 roku do katedry przybył zastępca gubernatora lwowskiego Wołodymyr Herycz, który odczytał list przewodniczącego lwowskiej obwodowej państwowej administracji Stepana Senczuka.
Wiele też cierpliwości i wyrozumiałości musiał wykazać kardynał Jaworski w rozmowach z władzami obwodu i miasta Lwowa na temat przebiegu papieskiej wizyty do Lwowa, którzy nie mając doświadczenia w takich przygotowaniach, nie bardzo wiedzieli, jak ma przebiegać taka wizyta. Jeszcze jako arcybiskup 11 stycznia 2001 roku wraz z delegacją z Watykanu uczestniczył w rozmowach z władzami Lwowa oraz odwiedził miejsca pobytu papieża Jana Pawła II, a następnie 18 stycznia, 26 stycznia i 21 czerwca 2001 roku w urzędzie obwodowym brał czynny udział w spotkaniu organizacyjnym przygotowania pielgrzymki Ojca Świętego Jana Pawła II, a 9 czerwca 2001 roku we Lwowie spotkał się z ministrem spraw zagranicznych Ukrainy Anatolijem Złenką, przewodniczącym komitetu przygotowawczego wizytę papieża Jana Pawła II na Ukrainie.
Kardynał Marian Jaworski w ramach przygotowania wiele czasu poświęcił na rozmowy z miejscowymi służbami SBU, którzy chcieli, aby w ramach zapewnienia bezpieczeństwa papieża Jana Pawła II, odgrodzić od ludzi całą drogę przejazdu papieża. Tutaj kardynał wyraził zdecydowany sprzeciw, informując, że papież przybywa do ludzi. Gdy wreszcie papież przybył do Kijowa, ulice pozostawały puste, gdyż władze odgrodziły drogę dla przechodniów, we Lwowie zaś ludzie spotykali papieża na całej trasie przejazdu. Lwowska wizyta papieża niczym nie odbiegała o tych, które były organizowane w Polsce, czy też innych krajach. Papież mógł widzieć ludzi, zatrzymywać się i udzielać błogosławieństwa. Po zakończonej pielgrzymce papieża do Lwowa władze przyznały słuszność kardynałowi Jaworskiemu w jego uporze nadania możliwości ludziom zbliżenia się do papieża.
Już w trakcie wiekopomnej wizyty papieża do Lwowa władze państwowe zobowiązały się wobec samego papieża, że oddadzą Kościołowi rzymskokatolickiemu całość pałacu arcybiskupów lwowskich. O tym zobowiązaniu doskonale pamiętał kardynał i wszelkimi sposobami przy każdej nadarzającej się sytuacji przypominał to władzom.
We lwowskim Domu Kolejowym 22 stycznia 2002 roku kardynał uczestniczył w spotkaniu z ówczesnym kierownikiem kancelarii prezydenta Ukrainy Wołodymyrem Litwinem, którego 1 marca 2002 roku gościł w swoim domu przy ul. Samczuka we Lwowie. W sprawie zwrotu całości budynku, gdyż dotychczas oddano zaledwie 5 pokoi na drugim piętrze, kardynał 29 października 2002 roku rozmawiał ze lwowskim dyrektorem Instytutu Miar Jakości „Systema”. Wówczas to został ostatecznie zatwierdzony terminarz zwrotu poszczególnych pomieszczeń w dawnym Pałacu Arcybiskupów Lwowskich. W dniach 5 i 6 listopada kardynał po raz kolejny był w Kijowie, gdzie spotykał się z zastępcą prezydenta ds. zagranicznych Anatolijem Orełem i omawiał sprawy zwrotu domu rezydencji arcybiskupów we Lwowie. Tego też dotyczyło spotkanie kardynała Jaworskiego i ministra kultury Ukrainy Jurija Bohuckiego, odbyte w Nuncjaturze Apostolskiej w Kijowie 6 listopada 2002 roku.
Sprawę zobowiązań władz wobec Kościoła, kardynał Jaworski przedstawił również prezydentowi Ukrainy Leonidowi Kuczmie w czasie spotkania wraz z Konferencją Episkopatu Ukrainy 17 grudnia 2002 roku. Była to też słuszna okazja, aby jeszcze raz wyrazić podziękowanie władzom za możliwość pielgrzymowania do Ukrainy papieża Jana Pawła II. W tym dniu kardynał przeprowadził też rozmowy z przewodniczącym Kancelarii Prezydenta Wiktorem Medwedczukiem oraz złożył wizytę w gabinecie wicepremiera Ukrainy Mykoły Azarowa i przewodniczącego komitetu Ukrainy do spraw rozwoju technicznego i polityki żywności Leonidowi Szkolnikowi, od którego bezpośrednio zależało oddanie lwowskiego Domu Arcybiskupów.
Obok tych trudności we Lwowie i w obwodzie doszło do kolejnych nieprzewidzianych komplikacji, związanych z prowadzeniem duszpasterstwa w kościele św. Marii Magdaleny we Lwowie oraz oddaniem kościoła św. Wawrzyńca w Chyrowie, gdzie miejscowe władze starały się na wszelki sposób nie oddać świątyni. W kościele chyrowskim ulokowano klub i siedzibę miejscowego kozactwa. W tych sprawach kardynał wielokrotnie podejmował rozmowy z wojewodą lwowskim Mychajłem Hładijem i wicewojewodami Wiktorem Heryczem i Igorem Derżką. Rozmawiał też 20 lutego 2002 roku we Lwowie ze zbuntowanym merem miasta Chyrowa, choć na tamtym etapie niewiele udało się uzyskać, a sprawa kościoła św. Marii Magdaleny trafiła do sądu.
Wreszcie kardynał Marian Jaworski uczestniczył 18 kwietnia 2002 roku w objęciu urzędu nowego mera miasta Lwowa Lubomira Buniaka oraz 29 maja 2002 roku przywitał osobiście nowego wojewodę lwowskiego Myrona Jankiwa.
W 2003 roku na obchody drugiej rocznicy wizyty Jana Pawła II na Ukrainę przybył kardynał Roger Ethegaray, który wraz z kardynałem Marianem Jaworskim i nuncjuszem apostolskim w Ukrainie 21 czerwca 2003 roku złożył wizytę prezydentowi Ukrainy Leonidowi Kuczmie. Następnie do Lwowa przybyli przedstawiciele władz państwowych w Kijowie, którzy uczestniczyli we mszy św. sprawowanej przez kardynała Rogera Ethegaraya i przedstawiciele Rzymskokatolickiego Episkopatu Ukrainy. Po skończonej mszy św. na frontonie katedry została poświęcona płaskorzeźba Jana Pawła II, a w rezydencji arcybiskupów lwowskich odbyło się spotkanie duchowieństwa z przedstawicielami władz na Ukrainie. Kardynał Jaworski omawiał 11 września 2003 roku w Kijowie najważniejsze sprawy z Dmytrem Tabacznykiem oraz wicepremierem Ukrainy Wiktorem Bondarenką.
Kardynał Marian Jaworski 15 stycznia 2003 roku we Lwowie uczestniczył w spotkaniu u wojewody Myrona Jankiwa, który złożył życzenia z okazji kolejnej rocznicy erygowania struktur Kościoła rzymskokatolickiego, a 13 czerwca 2003 roku w urzędzie obwodowym wraz z biskupami pomocniczymi złożył życzenia nowemu wojewodzie Aleksandrowi Sendeha.
W relacjach Kościół – państwo najbardziej produktywny w całej posłudze kardynała Mariana Jaworskiego na stanowisku metropolity lwowskiego okazał się 2004 rok. W tym roku doszło do wielu ważnych spotkań, które normalizowały życie religijne na terenie archidiecezji lwowskiej. Oczywiście nie rozwiązały wszystkich trudności, jednak były świadectwem dobrej współpracy na tej płaszczyźnie.
Po skierowaniu 5 lutego 2004 roku listu do ministra Tabacznyka i ministra Szkolnyka kardynał 13 marca 2004 roku został przyjęty w Kijowie w Kancelarii Prezydenta Ukrainy, gdzie odbył rozmowę z ministrem Dmytrem Tabacznykiem, wicepremierem Ukrainy Anatolijem Orełem i ministrem kultury i sztuki Ukrainy Jurijem Bohuckim. To spotkanie zaowocowało tym, że 5 maja 2004 roku we Lwowie w Domu Arcybiskupów Lwowskich wicepremier rządu Ukrainy Dmytro Tabacznyk i Leonid Szkolnyk wraz z kardynałem Marianem Jaworskim podpisali dokument przekazania kurii biskupiej na rzecz archidiecezji lwowskiej obrządku łacińskiego. Było to historyczne wydarzenie dla wspólnoty Kościoła łacińskiego, gdyż przez ten akt władze oddały pierwszy obiekt kościelny we Lwowie, zabrany po 1946 roku. Był to pierwszy i jak dotychczas jedyny oddany obiekt we Lwowie, o który kardynał Jaworski niezmordowanie walczył od 1991 roku. Temat tego budynku oraz innych kościołów miasta był podejmowany przy każdej rozmowie z władzami miasta, obwodu i państwa. Niniejsze wydarzenie zostało szczegółowo omówione z wojewodą lwowskim Aleksandrem Sendeha w czasie spotkania kardynała Jaworskiego z wojewodą 4 lutego 2004 roku we Lwowskiej Obwodowej Radzie. Również we Lwowie 9 kwietnia 2004 roku rozmawiał w tej sprawie z Piotrem Olijnykiem, przedstawicielem Werchownej Rady Ukrainy.
W 2004 roku nowym ambasadorem Ukrainy przy Stolicy Apostolskiej został mianowany Hryhorij Chorużyj, z którym kardynał rozmawiał we Lwowie 8 kwietnia 2004 roku, a 28 maja 2004 roku przyjął we Lwowie posła parlamentu Ukrainy Oleksego Godyma.
Z okazji 13. rocznicy Niepodległości Ukrainy od prezydenta Leonida Kuczmy nadeszło zaproszenie dla kardynała Jaworskiego do udziału w świętowaniu tej rocznicy w Kijowie. Wówczas to 23 sierpnia 2004 roku kardynał Marian Jaworski w kijowskim Pałacu Marijskim został odznaczony przez prezydenta Leonida Kuczmę medalem Jarosława Mądrego V stopnia, a w godzinach popołudniowych wziął udział w uroczystej akademii poświęconej 13. rocznicy Niepodległości Ukrainy.
W sam dzień Niepodległości Ukrainy kardynał Jaworski w towarzystwie prezydenta Ukrainy i przewodniczących innych Kościołów złożył kwiaty przy pomnikach księcia Danyła Halickiego, Tarasa Szewczenki i Mykoły Hruszewskiego oraz asystował jako gość honorowy w defiladzie ku czci 13. rocznicy Niepodległości Ukrainy. Z tej też okazji papież Jan Paweł II wysłał list gratulacyjny, w którym pisał: „Dziękuję za listy i w związku z informacją o otrzymanym odznaczeniu orderem Jarosława Mądrego w dniu 23 sierpnia 2004 roku pragnę serdecznie pogratulować księdzu kardynałowi tego uznania przez prezydenta Leonida Kuczmę zasług Kościoła rzymskokatolickiego wobec społeczności na Ukrainie. Wyrażam ze swej strony wdzięczność księdzu kardynałowi za jego starania i pracę, której owoce są już widoczne. Niech Matka Najświętsza nadal wspomaga i wyprasza potrzebne łaski dla księdza kardynała i Kościoła we Lwowie”.
W tym też roku kardynał Marian Jaworski we lwowskiej w rezydencji arcybiskupów lwowskich 2 września 2004 roku z rąk Igora Żuka wielkiego mistrza rycerzy króla Danyła Halickiego odebrał medal króla Danyła Halickiego I stopnia, a od Henadija Moskala, ministra ds. Migracji i Mniejszości Narodowych odznaczenie za osobisty wkład metropolity lwowskiego w umocnienie pokoju pomiędzy narodami Ukrainy.
Jeszcze 20 września 2004 roku w Krzemieńcu kardynał Jaworski uczestniczył w otwarciu i poświęceniu dworku Juliusza Słowackiego w 195. rocznicę od dnia narodzin poety. W uroczystości wzięli też udział wicepremier Ukrainy Dmytro Tabacznyk, minister kultury RP Waldemar Dąbrowski oraz władze obwodowe i miejskie.
Bogaty na wydarzenia był również 2005 rok, który w państwie zapamiętał się bataliami o fotel prezydencki pomiędzy dwoma kandydatami Wiktorem Juszczenką i Wiktorem Janukowyczem. W Kijowie ludzie zorganizowali majdan po sfabrykowanych wyborach prezydenckich z listopada 2004 roku. Ostatecznie prezydentem Ukrainy, został wybrany Wiktor Juszczenko, którego zaprzysiężenie w kijowskim parlamencie odbyło się 22 stycznia 2005 roku. Na tym wydarzeniu był również obecny kardynał Marian Jaworski. Następnie nowy prezydent oraz zaproszeni goście udali się na Majdan, gdzie nowy prezydent złożył przysięgę przed narodem, a w godzinach wieczornych w Pałacu „Ukraina” kardynał Jaworski wziął udział w uroczystym koncercie z okazji inauguracji nowego prezydenta Ukrainy. Następnie 24 stycznia w soborze św. Zofii w Kijowie wraz z innymi hierarchami chrześcijańskimi wziął udział w spotkaniu z nowym prezydentem. W kijowskim soborze św. Zofii kardynał Jaworski tak przemawiał do nowego prezydenta: „Zadaniem każdego człowieka, zgodnie ze swoim sumieniem, jest służyć innym i tym samym godnie wypełniać swoje powołanie. Równocześnie jako ludzie wierzący, jesteśmy przekonani, że jest to możliwe dzięki Bożemu błogosławieństwu. Tylko ono może zapewnić wypełnienie swojego powołania. Dlatego całym sercem życzę Panu, Panie Prezydencie, Bożego błogosławieństwa na wszystkie lata prezydenckiej posługi, na pożytek całego narodu ukraińskiego”.
Zaistniała jeszcze jedna okazja spotkania z prezydentem Wiktorem Juszczenką. Jak to już było wspomniane wcześniej, dwaj katoliccy kardynałowie Lwowa wspólnie z prezydentem Ukrainy 7 kwietnia 2005 roku modlili się przy zmarłym papieżu Janie Pawle II. W dniu śmierci papieża z kancelarii prezydenta na ręce kardynała Mariana Jaworskiego nadesłano list kondolencyjny o następującej treści: „Z głębokim smutkiem wyrażam Waszej Eminencji i wszystkim wiernym Kościoła rzymskokatolickiego szczere współczucie z powodu śmierci Jego Świątobliwości papieża Jana Pawła II. Z ziemskiego życia odeszła osoba, która była moralnym autorytetem dla milionów osób i duchowym symbolem epoki. Aktywna działalność Ojca Świętego w znacznej mierze wpłynęła na historyczne dzieje, które odbyły się w krajach Europy Wschodniej, sprzyjała walce o wolność i demokrację na całym świecie. Odwiedzając Ukrainę, Jan Paweł II napełnił naszych mieszkańców poczuciem głębokiej wiary, zaskoczył otwartością i mądrością. Pamięć o tym wielkim papieżu na zawsze pozostanie w naszych sercach. Modlę się, aby Bóg przyjął duszę Jego Świątobliwości papieża Jana Pawła II”.
Tenże prezydent nadesłał również telegram z okazji wyboru nowego papieża Benedykta XVI: „Szczerze witam Waszą Eminencję i wszystkich wiernych Kościoła rzymskokatolickiego w Ukrainie z powodu wyboru papieża Benedykta XVI. Jestem przekonany, że nowy następca św. Piotra będzie godnym następcą swoich sławnych poprzedników i prawdziwym duchowym przewodnikiem wierzących w burzliwych dziejach życia. Wierzę, że Bóg szczodrze będzie błogosławił jego prace na pożytek ludzkości. Korzystając z okazji, życzę Waszej Eminencji dobrego zdrowia, dobra i szczęścia”.
Po sformowaniu nowego rządu kardynał w osobnym liście gratulował funkcji premiera Julii Tymoszenko: „Witam serdecznie Panią Premier o okazji mianowania na odpowiedzialny urząd w Państwie. Modlę się do Boga za Panią oraz wszystkich ministrów nowego Rządu o błogosławieństwo Boże w odpowiedzialnej pracy dla dobra całej Ukrainy”; oraz nowemu wojewodzie lwowskiemu Piotrowi Olijnykowi: „Serdecznie witam Pana z okazji mianowania na odpowiedzialny urząd wojewody lwowskiego. Modlę się do Boga za Pana wojewodę o błogosławieństwo Boże w odpowiedzialnej pracy dla dobra naszego regionu”.
Marian Skowyra
Tekst ukazał się w nr 7 (443), 16 – 29 kwietnia 2024
