We Lwowie dobiega końca Międzynarodowy Festiwal „Odkrywamy Paderewskiego”, organizowany od roku 2012 roku z inicjatywy Polsko-Ukraińskiej Fundacji im. I. J. Paderewskiego.
Pomysłodawcy twierdzą: „słynny pianista, kompozytor, polski działacz niepodległościowy i polityk jest ciągle słabo znany na Ukrainie i dlatego idea stworzenia wydarzenia artystycznego, związanego z postacią Ignacego Jana Paderewskiego służy jako pretekst do owocnego wzbogacenia kulturowego pomiędzy oboma krajami”.
Koncertem muzyki symfonicznej ukraińskich kompozytorów pierwszej połowy XX stulecia – Lewka Rewuckiego, Wiktora Kosenki i Borysa Latoszyńskiego rozpoczął się 14 listopada w Filharmonii Lwowskiej III Międzynarodowy Festiwal „Odkrywamy Paderewskiego”. Ukraińska muzyka zabrzmiała w wykonaniu Akademickiej Symfonicznej Orkiestry Filharmonii Lwowskiej pod batutą Ilji Stupiela.
Drugiego dnia festiwalu, w sobotę, w Filharmonii Lwowskiej odbył się wieczór muzyki fortepianowej „Epoka poetów i wirtuozów – Chopin, Liszt, Paderewski”. Lwowska pianistka, laureatka wielu prestiżowych międzynarodowych nagród, dyrektor artystyczny Festiwalu „Odkrywamy Paderewskiego”, Marianna Humetska i wybitny pianista Karol Radziwonowicz, obok solowego programu wykonali utwory na cztery ręce, w tym – „Tatrzański album” Ignacego Paderewskiego.
16 listopada punktem kulminacyjnym festiwalu było wydarzenie specjalne „Od Paderewskiego do Pendereckiego” – uroczysty koncert połączono z obchodami Narodowego Święta Niepodległości. Na scenie Lwowskiej Opery Narodowej spotkali się wybitni współcześni kompozytorzy – Krzysztof Penderecki oraz Myrosław Skoryk. Lwowskiej publiczności został zaprezentowany monumentalny utwór „Credo” Krzysztofa Pendereckiego pod batutą Maestro w wykonaniu Narodowego Chóru Ukrainy „Dumka”, dziecięcego chóru „Radunica”, orkiestry symfonicznej „INSO-Lwów” oraz polskich solistów. Myroslaw Skoryk przedstawił po raz pierwszy swoje dwa koncety: na skrzypce z orkiestrą nr 9 oraz altówkę z orkiestrą z udziałem solistów z Niemiec i Szwajcarii.
Przed rozpoczęciem koncertu odbyła się uroczystość związana z Narodowym Świętem Niepodległości. Głos zabrał ambasador RP na Ukrainie Henryk Litwin. Życzenia z okazji święta złożyli p.o. przewodniczącego Lwowskiej Państwowej Administracji Obwodowej Jurij Turianski oraz przewodniczący Lwowskiej Rady Obwodowej Petro Kołodij.
Na scenie Opery Lwowskiej zostały wręczone odznaczenia przyznane przez prezydenta RP Bronisława Komorowskiego następującym osobom:
Krzyż Kawalerski Orderu Zasługi RP
Zbigniew Jarmiłko – TKPZL, kierownik kapeli „Wesoły Lwów
Jarosław Hrycak – historyk, znany intelektualista
Złoty Krzyż Zasługi
Markijan Iwaszczyszyn Stowarzyszenie Artystyczne „Dzyga”.
Następne zostały wręczone nagrody przyznawane przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego Rzeczpospolitej Polskiej.
Medal Zasłużony Kulturze – Gloria Artis
Karol Radziwonowicz – pianista, prezes Towarzystwa im. Ignacego Jana Paderewskiego
Odznaka „Zasłużony dla kultury polskiej”
Bogdan Czajkowski – dyrektor Muzeum Historycznego we Lwowie
Ihor Kożan dyrektor Muzeum Narodowego we Lwowie
Jarosław Nakonecznyj – konsul honorowy Austrii we Lwowie
Jurij Łaniuk – kompozytor ukraiński
József Örmény – profesor Akademii Muzycznej we Lwowie
W dalszej części programu głos zabrał Adam Bala, dyrektor i główny organizator Międzynarodowego Festiwalu „Odkrywamy Paderewskiego”. Następnie wręczeno wyróżnienia „Paderewski”, przyznawane za umacnianie polsko-ukraińskiej współpracy oraz zaangażowanie na rzecz pojednania.
Tegorocznymi laureatami zostali: Taras Woźniak, Richardi Wargo (USA), Jarosławi Godun, Iryna Podolak – Lwowska Rada Miejska, obecnie deputowana RN „Samopomicz”, Janina Andrejczuk – lekarz, współzałożyciel fundacji działającej przy katedrze lwowskiej „Dajmy Nadzieję”, pomagającej dzieciom chorym na nowotwory.
W dalszej części programu lwowska publiczność wysłuchała utworów obydwu kompozytorów. Po zakończeniu kompozytorzy spotkali się na scenie opery lwowskiej i symbolicznie uścisnęli sobie dłonie.
17 listopada teatr „Alter“ z Drohobycza zaprezentował w galerii „Dzyga“ utwór „Scenariusz dla trzech aktorów“ Bogusława Schaeffera, polskiego dramaturga i kompozytora urodzonego we Lwowie.
Festiwal zakończy się 18 listopada koncertem znakomitego polskiego muzyka jazzowego Leszka Możdżera w Lwowskiej Filharmonii.
Anna Gordijewska
Koncerty fortepianowe na Festiwalu Odkrywamy Paderewskiego
W filharmonii w Iwano-Frankiwsku wystąpili dwaj pianiści z Krakowa – Paweł Albiński i Stefan Łabanowski. Zaprezentowali dość różnorodny repertuar, na który składały się utwory Oskara Kolberga, Fryderyka Chopina oraz kompozytorów działających w pierwszej połowie XX w. na Kubie i Ameryce Południowej – Ernesta Lecuony, Heitora Villa-Lobosa.
Koncert zorganizowało Stowarzyszenie Willa Decjusza we współpracy z Konsulatem Generalnym RP we Lwowie oraz Polsko-Ukraińską Fundacją im. I. J. Paderewskiego w ramach projektu „Dziedzictwo Oskara Kolberga”. Warto podkreślić, że w Roku Oskara Kolberga była to jedyna impreza związana z wybitnym folklorystą zorganizowana po tej stronie granicy.
Obydwaj pianiści wykazali się bardzo dobrą techniką. Zamysł zestawienia tego rodzaju programu jest jednak zastanawiający. Warto także zaznaczyć, że znajdujący się na estradzie filharmonii iwanofrankiwskiej fortepian Förster swoje najlepsze lata ma już dawno za sobą. Tym bardziej na uznanie zasługują starania obydwu zdolnych pianistów.
W Filharmonii Lwowskiej na program „Epoka poetów i wirtuozów” złożyły się utwory fortepianowe Fryderyka Chopina, Ferenca Liszta i Ignacego Jana Paderewskiego. Byli to kompozytorzy działający jednocześnie jako pianiści, wyróżniający się odmienną osoboowością artystyczną. Ponadto – Chopin i Liszt to wielkie indywidualności doby romantyzmu, Paderewski zaś pozostaje jedynie epigonem tej epoki. Wystąpili: dyrektor artystyczna festiwalu Marianna Humetska (Lwów) i wirtuoz fortepianu Karol Radziwonowicz (Warszawa). Marianna Humetska zaprezentowała doskonałą, brawurową technikę pianistyczną, Karol Radziwonowicz oprócz brawury wykazał się także elegancją prowadzenia frazy i śpiewnością melodii. Wykonana przez Radziwonowicza po mistrzowsku Ballada g-moll op. 23 Fryderyka Chopina była kulminacją koncertu i spokojnie mogła stanowić jego zakończenie. Tak jednak się nie stało, bowiem po Balladzie usłyszeliśmy szereg lżejszsych gatunkowo utworów na cztery ręce (Chopin i Paderewski), które – choć efektowne i błyskotliwe – osłabiły poprzednio zbudowany nastrój. Zdecydowanie lepiej byłoby utwory te usłyszeć w innej części koncertu.
Michał Piekarski
Ignacy Paderewski we Lwowie
Ignacy Jan Paderewski – polski pianista, kompozytor, działacz niepodległościowy i polityk urodził się 6 listopada 1860 roku we wsi Kuryłówka na Podolu. Będąc znanym pianistą koncertował po świecie, przyjeżdżał też kilka razy do Lwowa – w latach 1887 i 1889. Ignacy Paderewski napisał jedyną operę „Manru”, która została po raz pierwszy wystawiona 29 maja 1901 roku w Dreźnie, a polska premiera opery odbyła się kilka dni później właśnie we Lwowie 8 czerwca 1901 r. na scenie Teatru Wielkiego. W roli Manru wystąpił wówczas gościnnie słynny tenor Aleksander Bandrowski, a partię Ulany zaśpiewała lwowska artystka Helena Zboińska – Ruszkowska. Spektakl został wyreżyserowany przez Tadeusza Pawlikowskiego, ówczesnego dyrektora teatru. Podobnie jak w Dreźnie odniósł wielki sukces. W 1902 roku Ignacy Paderewski, po licznych wyjazdach z koncertami po całym świecie, znów przyjechał do Lwowa. Tym razem wystąpił z trzema recitalami w teatrze Skarbka i był wspaniale przyjęty przez publiczność lwowską.
W 1910 roku we Lwowie bardzo uroczyście obchodzono 100-lecie urodzin Fryderyka Chopina. Ignacy Paderewski specjalnie na kilka dni przyjechał wtedy do Lwowa na I Zjazd Muzyków Polskich i Festiwal Muzyki Polskiej. We Lwowie została wówczas wykonana po raz pierwszy na ziemiach polskich jego Symfonia h-moll op.24.
Kolejny przyjazd kompozytora miał miejsce w 1912 roku, kiedy Ignacy Paderewski otrzymał tytuł honoris causa na Uniwersytecie Lwowskim. Natomiast Rada Miejska Lwowa uhonorowała wybitnego pianistę dyplomem Honorowego Obywatela Miasta Lwowa. Ignacy Paderewski był wielkim patriotą. W 1913 roku odbyło się kilka koncertów Mistrza, a większą część wynagrodzenia kompozytor przeznaczył na cele charytatywne.
Dalszą część życia Ignacy Paderewski poświęcił polityce oraz ruchowi niepodległościowemu. Od 16 stycznia 1919 roku był premierem II RP, pełniąc również funkcję ministra spraw zagranicznych.
Zmarł 29 czerwca 1941 w Nowym Jorku, pochowany na Cmentarzu Narodowym w Arlington w stanie Wirginia w USA. W 1992 r trumnę z jego prochami sprowadzono do Polski. Spoczął w krypcie archikatedry św. Jana Chrzciciela w Warszawie.
Anna Gordijewska
Tekst ukazał się w nr 21 (217) za 18-27 listopada 2014
(Fot. Aleksander Kuśnierz)
