4 listopada 2015 w Ukraińskim Kryzysowym Centrum Medialnym w Kijowie odbyła się konferencja prasowa Polsko-Ukraińskiego Forum Historyków.
Forum zostało powołane przy pomocy polskiego i ukraińskiego Instytutów Pamięci Narodowej w celu kontynuacji polsko-ukraińskiego dialogu historycznego. Przewodniczącym Forum z ukraińskiej strony został profesor Jurij Szapował z polskiej profesor Waldemar Rezmer. Z każdej strony w pracach uczestniczy po sześciu historyków oraz jeden sekretarz.
Polskę przedstawiają profesor Grzegorz Motyka, profesor Grzegorz Mazur, profesor Grzegorz Hryciuk, profesor Jan Pisuliński, profesor Waldemar Rezmer oraz dr Mariusz Zajączkowski. Sekretarzem została dr Dorota Lewsza.
Ukraińskich historyków na Forum reprezentują profesor Iwan Patryliak, profesor Ihor Iljuszyn, profesor Leonid Zaszkilniak, profesor Bohdan Hud’, prezes Ukraińskiego Instytutu Pamięci Narodowej Wołodymyr Wiatrowycz oraz doradca prezesa UIPN Ołeksandr Zinczenko. Funkcję sekretarza pełni dr Olena Humeniuk.
Strony umówiły się odnośnie zakresu omawianych kwestii oraz czasu, jakiego będą dotyczyły prace grupy. Spotkania będą odbywać się dwa razy na rok i dotyczyć lat 1939-1947.
Prace Forum wznowiono po 7-letniej przerwie wynikającej z braku politycznej woli prowadzenia fachowego dialogu oraz z faktu dojścia do władzy Wiktora Janukowycza, który skierował prace Ukraińskiego IPN na wizję ochrony schedy po Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej.
Obecny na konferencji prasowej dr Krzysztof Persak potwierdził wysoki merytoryczny poziom rozmów i fakt, że istnieje grunt pod rzeczywisty dialog, a nie jak to dotychczas miało miejsce, monologi publicystyczne.
Wołodymyr Wiatrowycz podkreślił asymetrię dotyczącą bezpośrednio tematu zainteresowania historią. „O ile historia jest dla Polaków czymś istotnym, co cieszy się dużym społecznym zainteresowaniem, o tyle na Ukrainie trzeba włożyć w świadomość historyczną jeszcze bardzo dużo wysiłku” – zauważył prezes UIPN. Na sali faktycznie obecni byli polscy korespondenci oraz przedstawicielka Fundacji Otwarty Dialog Agnieszka Piasecka. Społeczeństwo ukraińskie było reprezentowane przez korespondenta wydania „Dzerkało Tyżnia” Jurija Rudnickiego, oraz 2 ukraińskie stacje telewizyjne. Wiatrowycz podkreślił jednocześnie potrzebę zupełnego odpolitycznienia tematu i pozostawienia go fachowcom, a nie publicystom. Wiceprezes polskiego IPN Paweł Ukielski dodał, że pomimo ściśle naukowego charakteru pracy Forum, jego dorobek będzie punktem wyjścia do rozpowszechnienia omawianych spraw w popularnej formie, m.in. przez środki masowego przekazu.
Budząca największe emocje po obydwu stronach Rzeź Wołyńska będzie omawiana na spotkaniu w drugiej połowie 2016 r. Postać Stepana Bandery i jego rola w historii będzie jeszcze długo dzielić obydwa społeczeństwa, aczkolwiek poza radością Rosji nic innego z tego nie wyniknie. Nie oznacza to, aby zapomnieć, tylko aby spróbować zrozumieć wzajemnie swoje stanowiska i co najistotniejsze – zapewnić, by złe karty z historii już nigdy więcej się nie powtórzyły.
Agnieszka Piasecka
