18 grudnia w sali konferencyjnej Żytomierskiego Uniwersytetu im. Iwana Franki odbyła się Regionalna Międzyuczelniana Konferencja Naukowa poświęcona Unii Hadziackiej 1658 r.
Konferencja zgromadziła naukowców i studentów Żytomierskiego Uniwersytetu im. I. Franki oraz Narodowego Uniwersytetu Pedagogicznego im. M. Dragomanowa. Byli wśród nich doktorzy habilitowani Piotr Sauch, Natalia Sejko, Włodzimierz Borysenko, Iwan Jarmoszyk oraz szereg innych naukowców i studentów.
Inicjatorem Konferencji była organizacja społeczna „Zjednoczenie Szlachty Polskiej”, wspierana przez Konsulat Generalny RP w Winnicy. Wykłady, wygłoszone przez ukraińskich historyków, zostaną osobno wydrukowane jako zbiór materiałów naukowych. Wydarzenie zostało poświęcone historii stosunków polsko-ukraińskich. Przede wszystkim Traktatu, który był zawarty 16 września 1658 w Hadziaczu. W jego wyniku Rzeczpospolita Obojga Narodów miała przekształcić się w Unię trzech państw: Królestwa Polskiego, Wielkiego Księstwa Litewskiego i Księstwa Ruskiego (Ukrainy). Niepowodzenie w realizacji tego projektu doprowadziło do tragicznych skutków dla Ukraińców i Polaków.
Konferencja jest częścią szerszego projektu pt. „Historia jednoczy narody”. W jego ramach, w Żytomierskim Domu Polskim w czerwcu br. Związek Szlachty Polskiej na Ukrainie zaprezentował wystawę „Równi z równymi” poświęconą Ugodzie hadziackiej – unii zawartej 16 września 1658 w Hadziaczu między Rzeczypospolitą Obojga Narodów a Kozackim Wojskiem Zaporoskim, reprezentowanym przez hetmana kozackiego Iwana Wyhowskiego, która przewidywała przekształcenie Rzeczypospolitej Obojga Narodów w unię trzech państw – równoprawnych podmiotów prawnych: Korony, Wielkiego Księstwa Litewskiego i Księstwa Ruskiego utworzonego z województw kijowskiego, bracławskiego i czernihowskiego. Wśród tematów projektu: 150 rocznica Powstania Styczniowego na Rusi (Ukrainie) oraz antybolszewicki sojusz Petlury i Piłsudskiego w 1920.
Ukraińców i Polaków łączy wspólna historia. Wspólne osiągnięcia i zwycięstwa. Od XIV do XVIII w., od czasów Unii Krewskiej a później Lubelskiej do II rozbioru Rzeczpospolitej w 1795, nasi ludzie żyli w ścisłej interakcji. Razem bronili Europę i wspólnie budowali swoje życie.
Nawet w trudnych czasach, Polacy i Ukraińcy byli w stanie negocjować i zwyciężać, o czym świadczy Ugoda Hadziacka 1658. Niestety, Traktat nie został w pełni wdrożony w życie, ale stał się drogowskazem dla przyszłych pokoleń. Na Ukrainie od wielu lat historia była narzędziem ideologii. Historia stała się instrumentem wojny informacyjnej. Dlatego koncentruje się głównie na konfliktach. Wspólne osiągnięcia i zwycięstwa są przemilczane. Stąd w masowej świadomości zdominowane fałszywe stereotypy. Chcemy zmienić ten stan. Chcemy żeby Ukraińcy i Polacy poznali prawdę o historii stosunków polsko-ukraińskich. Dążymy do historycznego pojednania między Polakami i Ukraińcami.
Żyjemy w wyjątkowym europejskim mieście. Tu krzyżują się różne kultury i cywilizacje. Nasz region musi być modelem tolerancji, zgody i zrozumienia międzyetnicznego… Musimy wspólnymi wysiłkami likwidować bariery i barykady, które dzielą Polaków i Ukraińców. Prawda historyczna jest ciekawsza niż propaganda ponurych mitów historycznych.
Natalia Kostecka-Iszczuk
prezes „Zjednoczenia Szlachty Polskiej”
Tekst ukazał się w nr 1 (173) 18–28 stycznia 2013
