W dniach 5–6 lutego 2020 r. na Państwowym Uniwersytecie Medycznym we Lwowie odbyła się konferencja naukowa poświęcona 110. rocznicy urodzin ks. Henryka Mosinga.
Jednym z ciekawszych wystąpień była prezentacja najnowszej monografii autorstwa B. Kuzminowa, M. Sahajdakowskiego i W. Smontytskiej poświęconej naukowym aspektom pracy dra Mosinga.
Zaprezentowana podczas konferencji monografia zasługuje na szczególną uwagę, gdyż została napisana przez wykładowców medycyny, którzy doskonale rozumieją wagę i znaczenie prac Henryka Mosinga. Praca została przygotowana na podstawie ciekawych źródeł archiwalnych oraz bogatej bibliografii. Na szczególną uwagę zasługują unikalne dokumenty z zasobu Instytutu Epidemiologii i Mikrobiologii. Dużym atutem są również liczne fotografie.
Warto podkreślić, iż licząca ponad 130 stron książka została przygotowana w wersji dwujęzycznej – ukraińskiej i polskiej. O ile tekst ukraiński można uznać za dobrze dopracowany, to polskie tłumaczenie razi licznymi błędami gramatycznymi i ortograficznymi. Źle przetłumaczono nawet tytuł książki. Choć utrudnia to lekturę, to jednak nie wpływa na zawartość merytoryczną.
Szczególnie cenne z punktu widzenia historii medycyny, jak i badań biograficznych nad postacią H. Mosinga, są fragmenty opisujące jego dokonania w okresie po 1944 r. Autorzy wiele miejsca poświęcają opisowi walk z ogniskami tyfusu w Karpatach oraz zaangażowaniu w masową produkcję szczepionki metodą Weigla. Niezwykle interesujące są również fragmenty traktujące o wieloletnich badaniach Mosinga nad powtórnymi zachorowaniami na tyfus, efektem których było wynalezienie i wdrożenie do produkcji preparatu diagnostycznego pozwalającego na szybką identyfikację zakażenia, a co za tym idzie niezwłoczne podjęcie odpowiedniego leczenia.
Historia kolejnych odkryć dra Mosinga przeplata się z opisami walk toczonych przez niego z sowieckimi „uczonymi”, którzy broniąc swoich błędnych koncepcji skutecznie utrudniali życie i rozwój kariery polskiego naukowca. Książka kończy się na roku 1973, kiedy to dr Henryk Mosing został wysłany na emeryturę. Jak napisali w zakończeniu autorzy: „Po ciepłym i wzruszającym pożegnaniu H. Mosing na zawsze opuścił ściany swego laboratorium. Czekały na niego nowe, wielkie sprawy, ale już na innych polach działalności”.
Całość opracowania należy ocenić bardzo wysoko, nie tylko ze względu na wprowadzenie do obiegu naukowego wielu niewykorzystywanych do tej pory źródeł, ale także za bardzo sprawne i przystępne opisanie naukowej tematyki zrozumiałej jedynie dla wąskiego grona fachowców z dziedziny nauk medycznych.
Adam Kaczyński
Tekst ukazał się w nr 3 (343), 14–27 lutego 2020
