Uroczystość poświecenia odnowionego grobu wybitnego polskiego uczonego, która odbyła się 15 czerwca br. na Cmentarzu Łyczakowskim, po raz kolejny potwierdziła fakt, że Lwów na przełomie XIX-XX wieku był centrum nie tylko polskiej nauki, ale dokonywano tu i odkryć na skale światową.
W tym dniu wokół odnowionego z ruiny grobu wybitnego polskiego uczonego Edmunda Faustyna Biernackiego zgromadzili się członkowie Polskiego Towarzystwa Lekarskiego i słuchacze Uniwersytetu Trzeciego Wieku. W uroczystościach udział wzięli główni inicjatorzy odbudowy tego grobu: kierownik Oddziału Klinicznego Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie, prof. dr hab. med. Aleksander Skotnicki i Zbigniew Dąbrowski, prof. dr hab. z Wydziału Rehabilitacji Ruchowej Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie. Obecni byli również prorektor Lwowskiej Akademii medycznej, prof. dr hab. med. Andrij Bazylewicz i dyrektor Lwowskiego Instytutu Hematologii prof. Wasyl Nowak. Konsulat Generalny RP we Lwowie reprezentował konsul Marian Orlikowski.
Edmund Biernacki urodził się w 1866 roku w rodzinie urzędnika w Opocznie. Do szkół uczęszczał w Kielcach i Lublinie. Po uzyskaniu dyplomu lekarza na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim w 1889 rozpoczyna działalność naukową. Doskonali swe wiadomości i umiejętności podczas wyjazdów za granicę do Heidelbergu i Paryża. Powraca do Warszawy, ale nie może zgodzić się z postępująca rusyfikacją uczelni. W 1902 roku przenosi się do Lwowa. W 1908 zostaje profesorem nadzwyczajnym Wydziału Medycznego Uniwersytetu Lwowskiego. Zmarł nagle 29 grudnia 1911 roku. W 2016 roku z inicjatywy profesorów Zbigniewa Dąbrowskiego i Aleksandra Skotnickiego z okazji 150 rocznicy urodzin Edmunda Biernackiego w serii Osiągnięcia Nauki Polskiej wydano znaczek pocztowy upamiętniający uczonego.
Sensem jego odkrycia, nazwanego od jego nazwiska „Odczyn Biernackiego” (OB), jest badanie laboratoryjne krwi polegające na pomiarze drogi opadania krwinek czerwonych w niekrzepnącej krwi w ciągu 1 godziny. W diagnostyce medycznej służy ono, jako wskaźnik procesów zapalnych, reumatycznych i nowotworowych.
Po poświęceniu odnowionego grobu, którego dokonał o. Piotr Franków OFMConv z kościoła św. Antoniego we Lwowie, konsul Orlikowski podziękował wszystkim, dzięki komu postać Biernackiego została uratowana od zapomnienia. Konsul podkreślił wkład Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP w odnawianie zabytków Cmentarza Łyczakowskiego i zaznaczył, że przy odnowieniu grobu prof. Biernackiego konserwatorzy z Polski również konsultowali wykonawców tych prac. Prof. Zbigniew Dąbrowski przybliżył zebranym postać wielkiego uczonego oraz podziękował wszystkim, kto przyczynił się do odnowienia grobu. Wspomniał on życzliwość dyrektora Cmentarza w poszukiwaniu pochówku Biernackiego i wsparcie konsulatu, Polskiego Towarzystwa Lekarskiego i pani Eweliny Małanicz w doprowadzeniu do pełnej renowacji pochówku.
Prof. Aleksander Skotnicki stwierdził, że Edmund Biernacki dokonał światowego odkrycia, które po niewielkich zmianach, stosowane jest w badaniach klinicznych do dnia dzisiejszego we wszystkich laboratoriach. Dzięki stosowaniu tego badania udaje się uratować miliony ludzi i odkryć we wczesnym stadium wiele schorzeń. Kontynuując swój wywód prof. Skotnicki podkreślił: „Musimy uświadomić sobie, że na tym cmentarzu spoczywa dwóch wybitnych uczonych medyków: Ludwig Rydygier, który jako pierwszy na świecie dokonał resekcji żołądka i właśnie Edmund Biernacki znany na całym świecie dzięki testowi „opadu Biernackiego”. Jest to wiekopomne odkrycie. Zostało dokonane przez człowieka, który zmarł w wieku niespełna 45 lat. To właśnie tu, we Lwowie, znalazł sprzyjające rozwojowi polskiej myśli naukowej miejsce. Warto ten grób pokazywać gościom, aby uświadamiać im wielkość polskiej myśli naukowej”.
Kolejni mówcy, profesorowie Lwowskiej Akademii Medycznej, podkreślali znaczenie odkrycia Biernackiego, które wykorzystywane jest już od ponad 100 lat prawie bez zmian i pozwala we wczesnym stadium odkryć różne groźne schorzenia. Podkreślano też dobrą współpracę z placówkami hematologicznymi w Polsce, oraz firmami, produkującymi sprzęt medyczny. Dziękowano polskiej społeczności Lwowa za wkład w odnowienie grobu i podkreślano, że pamięć o takich osobistościach powinna być czczona nie jedynie 1 listopada.
Prof. Aleksander Skotnicki udzielił krótkiego wywiadu dla Czytelników Kuriera.
– Chcąc uczcić 150 rocznicę jego urodzin, wiedzieliśmy, że pochowany został na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie. Nie wiedzieliśmy jednak, gdzie znajduje się jego grób. Wspólnie z prof. Dąbrowskim postanowiliśmy odszukać go i doprowadzić do porządku. Dzięki poparciu Konsulatu RP i osób zaangażowanych w to przedsięwzięcie, przede wszystkim pani Eweliny Małanicz, udało się nam doprowadzić do odnowienia grobowca. Grób był zrujnowany, bez tablicy, bez płyty górnej. Koszty na renowację zebraliśmy wśród lekarzy w Polsce, wśród kierowników klinik hematologicznych. Uważam, że dłużni jesteśmy wobec pamięci wielkiego lekarza. Dziś, dla nas lekarzy, jest to wielki dzień, wielkie zwycięstwo pamięci o wielkim człowieku – zaznaczył prof. Skotnicki.
– Planujemy przyjazd do Lwowa w październiku. Wówczas, z całą plejadą wybitnych polskich lekarzy i rektorów polskich uczelni medycznych, uczcimy pamięć naszego rodaka, aby nie zapominano o nim. Planuję nawet wygłoszenie referatu naukowego na temat działalności Edmunda Biernackiego, a jego grób, uważam, należy wpisać na karty polonicum naukowego Lwowa – zakończył Aleksander Skotnicki.
Krzysztof Szymański
Tekst ukazał się w nr 12 (280) 30 czerwca – 13 lipca 2017
