Prezes Instytutu Pamięci Narodowej miał zaszczyt zaprosić niezwykle zasłużone osoby na uroczystość wręczenia nagrody Kustosz Pamięci Narodowej za szczególnie aktywny udział zbieżny z ustawowymi celami Instytutu Pamięci Narodowej.
Uroczystość odbyła się 26 maja w Sali Wielkiej Zamku Królewskiego w Warszawie pod patronatem honorowym prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy. W tym roku nagrodą uhonorowany został lwowianin Janusz Wasylkowski, tak bardzo zasłużony w propagowaniu polskiej i zagranicznej twórczości literackiej i artystycznej. Nagroda Kustosz Pamięci Narodowej została ustanowiona w 2002 roku i ma charakter honorowy.
Janusz Wasylkowski były prezes Towarzystwa Miłośników Lwowa – polonista, dziennikarz, wydawca i literat, założyciel Instytutu Lwowskiego w Warszawie, redaktor naczelny „Rocznika Lwowskiego”, całe swoje życie poświęcił niezwykłemu miastu Lwów. Autor kilkunastu sztuk teatralnych i telewizyjnych, z których część tłumaczona była na język niemiecki (w Szwajcarii i Niemczech), angielski (w Anglii i Kanadzie), duński, czeski, słowacki i bułgarski; – poetyckich (Są słowa – wiersze o Mieście, które samo się nie obroni, Łatwo się pisze wiersz o miłości, Drzewostan) – satyrycznych (Myśli cokolwiek zezowate, Samotny jak pies w butonierce). Autor książek o Lwowie (m.in. Lwowskie Misztygałki, Piosenki lwowskiej ulicy, Lwowska piosenka na wojennym szlaku). Pisał także o polskiej emigracji niepodległościowej w Danii (Na rzecz Wolnej Polski).
W okresie studenckim zorganizował we Wrocławiu Studencki Teatr Satyry, był też współzałożycielem tygodnika „Poglądy”. We Wrocławiu wyreżyserował kilka przedstawień studenckich teatrzyków satyrycznych, w latach późniejszych pełnił funkcję kierownika artystycznego telewizyjnego Teatru Rozrywki (1972-1974) oraz Teatru Buffo w Warszawie (1987).
W 1991 r. założył Instytut Lwowski, którego jest dyrektorem, jest też redaktorem naczelnym „Rocznika Lwowskiego”. W 2008 roku otrzymał honorowe wyróżnienie w XIV edycji nagrody literackiej im. Władysława Reymonta „Za wielkie zasługi dla ocalenia pamięci Lwowa” oraz nagrodę specjalną ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego „W uznaniu zasług dla kultury polskiej”.
Z ogromnej twórczości autora emanuje wielka miłość do Lwowa oraz ludzi, którzy tworzyli tę kulturę. Lwowianin z całej duszy – jest wszędzie tam, gdzie mówi się o Lwowie. W rozmowach zawsze podkreśla, że Lwów był miastem jego dzieciństwa i młodości. Prowadzi szeroką korespondencję z lwowiakami rozrzuconymi po świecie. Często pisze artykuły do Biuletynu Informacyjnego, ocalając od zapomnienia pamięć o dawnych ziemiach Rzeczypospolitej, które były twierdzą niepodległości i ostoją polskości. Jest znakomitym kolekcjonerem, jest to hobby, pasja, namiętność, a także wiedza przydatna w literackich i naukowych poszukiwaniach. Każda kolekcja to również radość obcowania z przeszłością, z ludźmi, którzy też tę przeszłość tworzyli. Tym całym światem był właśnie Lwów, a zakamarkami tego świata stały się zapomniane druki ulotne, widokówki, stare afisze teatralne, piękne fotografie przedstawiające ludzi, którzy tak samo jak my kochali i cierpieli, marzyli o przyszłym życiu.
Pan Janusz Wasylkowski potrafi całymi godzinami rozmawiać tylko o Lwowie, mieście swojego dzieciństwa i młodości, bo tylko w ten sposób człowiek daje sens istnienia przedmiotom, które z upływem czasu nie mogą być narażone na zatracenie.
Jest częstym gościem Polskiego Radia w Warszawie i Lwowie, jest też zapraszany do redakcji Kuriera Galicyjskiego. Tworzy „Słownik gwary lwowskiej” oraz „Encyklopedię Lwowską”, która jest ciągle uzupełniana.
Wszyscy cieszymy się z wyróżnienia i uhonorowania nagrodą Kustosz Pamięci Narodowej Janusza Wasylkowskiego, gorąco i aktywnie oddanemu sprawom Lwowa, jego historii i kulturze, życząc mu jednocześnie dużo zdrowia i inwencji twórczej.
Alicja Kocan
Tekst ukazał się w nr 12 (280) 30 czerwca – 13 lipca 2017
