W domu i w szkole uczono, że „oszczędnością i pracą ludzie się bogacą”. Na początku 1939 r. sporo drobniaków grzechotało w mojej blaszanej skarbonce z logo PKO. Pewnego dnia poszedłem z mamą do banku i na kontuar wysypałem swój majątek. Został przeznaczony na Fundusz Obrony Narodowej.
Po miesiącu siedziałem dumny na działku polowym wystawionym na głównym placu miasta. Stało pośród sprzętu wojskowego zakupionego z oszczędności społeczeństwa. To był początek nauki oszczędzania.
Po wojnie, nauczyciel wystawiał książeczki Szkolnej Kasy Oszczędnościowej. Kilku uczniów ciułało na rower czy na wakacje. Biedota, taka jak ja, tylko przyglądała się, ale widziała którędy wiedzie droga. Przed maturą miałem już własną książeczkę PKO, z którą wędrowałem po górach. Gotówkę mogłem podjąć nawet na wiejskiej poczcie. Aż dziw bierze, że przez całe dorosłe życie nigdy nie byłem „bez grosza”. Biednie, mało, ale zawsze na skromne życie starczało i nie potrzebowałem pożyczać.
Teraz bywa, że słodki głosik w telefonie czaruje mnie twierdząc iż „specjalnie dla pana przygotowaliśmy niezwykle korzystny kredyt gotówkowy”. Przerywam słowotok panienki stwierdzając, że próżna jej fatyga, bo przez całe życie unikałem kredytów i przy tej zasadzie zostaję nadal. Napór na zadłużanie ludności trwa już na tyle długo, że powstał wyraźny podział na starych, nauczonych oszczędzania i młodych, oswojonych z życiem na kredyt. Dziś wciśnięto mi ulotkę pt. „Karnawałowy kredyt gotówkowy” proponującą: 30000 zł kredytu gotówkowego bez zaświadczenia o dochodach, zero procent prowizji, odsetki 9,9%, niską ratę, minimum formalności. O! Na pewno nie uwikłacie mnie w zadłużenie! Po prostu, nie jestem z tej grupy mentalnościowej.
Część cyklu: Czasy się zmieniają: Jak było w czasie mojej młodości (1930–1950). Jak jest w czasie mojej starości (2000–201.?)
Bohdan Łyp
Tekst ukazał się w nr 3 (151), 14-27 lutego 2012
