Pierwsza arena XXXI Międzynarodowego Festiwalu Folklorystycznego „Bukowińskie Spotkania” była zaplanowana na 24 – 26 czerwca 2020 roku w Jastrowiu i Pile. Ze względu na panującą w świecie pandemię barwny korowód nie mógł przejść ulicami Jastrowia. Organizatorzy postanowili wykorzystać media społecznościowe, aby w inny sposób 24 czerwca o godzinie 19.00 być razem.
Symboliczne otwarcie XXXI Międzynarodowego Festiwalu Folklorystycznego „Bukowińskie Spotkania” odbyło się 24 czerwca 2020 o godzinie 19:00. Zespół Górali Czadeckich „Jastrowiacy” z Jastrowia przeszedł w symbolicznym korowodzie manifestując w ten sposób bukowińskie tradycje. W translacji na żywo z innymi zespołami „Jastrowiacy” zaśpiewali hymn bukowińczyków „Buki, moje buki”. Na specjalnej platformie połączyły się wszystkie zespoły ze swoich miejsc w strojach ludowych, w gotowości do występów scenicznych. Niektóre zespoły zebrały się w świetlicach, w Domach Polskich, w salach Domów Kultur czy na wolnej przestrzeni. Dyrektor największego w Europie Międzynarodowego Festiwalu Zbigniew Kowalski powiedział:
– Kochani bukowińczycy. To nie jedyna niespodzianka, która została przygotowana dla was dzisiaj. Dzisiaj 24.06 o godzinie 19:00 na witrynie https://bukowina.rck.pila.pl/ pojawiła się szczegółowa informacja fotograficzna wszystkich polskich zespołów, które uczestniczyły w 30-letniej historii festiwalu. Obserwuję państwa i widzę ilu was jest z nami na łączach internetowych. Widzimy wspólnie jak bukowińska rodzina jest duża, a czas festiwalowy jest oczekiwany przez wszystkich bukowińczyków. Ponad granicami, ponad podziałami, ponad przeszkodami, w czasie pandemii rozpoczynamy dzisiaj symbolicznie nasze prezentacje z nadzieją, że do końca roku będziemy mogli wspólnie śpiewać i tańczyć. Jest mi niezmiernie miło powitać państwa w tej chwili. W ten symboliczny sposób rozpoczęliśmy XXXI Międzynarodowy Festiwal Folklorystyczny „Bukowińskie Spotkania”. Bawcie się tam, gdzie jesteście. Fakt, że zebraliście się w strojach, aby się z nami połączyć świadczy o tym, że Bukowina jest dla was bardzo droga, a festiwal jest wpisany w kalendarz corocznych imprez.
Każdy zespół w wyjątkowy sposób uczestniczył w tej wyjątkowej imprezie. Zespół „Mała Pojana” w Pojanie Mikuli świętowała noc świętojańską, uplatając i puszczając wianki, zespół „Wianeczek” przygotował „Smaki bukowińskie”, zespół „Czerniwczanka” – widowisko. Trudno wymienić wszystkie zespoły, które w tym dniu połączyły się w rodzinie bukowińskiej na łączach społecznościowych.
Sytuacja ta pokazała jak wielka jest tęsknota za Bukowińskimi Spotkaniami, jak zespoły wraz z kierownictwem przez cały rok prowadzą spotkania, repetycje w tym celu, aby w czerwcu zaprezentować jak najlepiej swoje umiejętności sceniczne. Te przyjaźnie są tak ważne i cenne. Żaden inny sposób komunikacji międzyludzkiej nie może zastąpić spotkań, które miały miejsce w Jastrowiu. Tych spotkań prawdziwych, gdzie w realu przeplatały się śpiewy i nuty muzyczne z Polski, Rumunii, Węgier, Słowacji i Ukrainy. Każda tęsknota ma sens! Teraz bardziej niż kiedykolwiek odczuwają ją wszyscy bukowińczycy i miłośnicy Bukowiny.
24 czerwca Jastrowie było smutne, ciche i stęsknione. Ośrodek „Leśna Chata” który od początku gości zespoły bukowińskie, pachniał sosnami, a ptaki swym głosem pytały, gdzie jest ta muzyka, gdzie są tańce i kiedy znów rozejdzie się tu zapach smażonych „mici”. W ten wieczór Zespół Górali Czadeckich „Jastrowiacy” nucił do późnych godzin swoje pieśni, a urodzona w Piotrowcach Dolnych Franciszka Drozdek, która ukończyła 90 lat, opowiadała „jak to było dawniej na Bukowinie”. Siedzieliśmy w gronie przyjaciół i nuciliśmy pieśni ukraińskie, rumuńskie, słowackie, polskie z nadzieją, że w jesieni znów będziemy mogli cieszyć się spotkaniem. Ten wyjątkowy czas pokazał też czym właściwie są Bukowińskie Spotkania i jak głęboko zakorzenione są w umysłach i sercach ludzkich. Są różne festiwale na świecie – to prawda. Żaden inny festiwal bukowinczykom i ludziom związanym od lat z Bukowiną nie zamieni tej wyjątkowej atmosfery, szczerych uśmiechów, radości, spotkań przy posiłkach, spotkań scenicznych, uśmiechów i radości coraz to młodszych pokoleń biorących udział w tym przedsięwzięciu.
Poniżej prezentuję statystyki – co się działo przez 30 lat historii „Bukowińskich Spotkań”
Warto zaznaczyć, że podczas trzydziestu lat we wszystkich edycjach „Bukowińskich Spotkań” zaprezentowały się w strojach ludowych, wykonując pieśni i tańce swojego narodu lub mniejszości narodowej 2891 zespoły: z Rumunii 1047 zespołów, z Ukrainy 716 zespołów, z Polski 485 zespołów, z Węgier 474, ze Słowacji 69, z Mołdawii 64, z Serbii 19, z Niemiec 8, z Bośni i Hercegowiny 4, z USA 2, z Czech 2, ze Słowenii 1 zespół. Proporcje obrazuje poniższy diagram.
Diagram 1. Zespoły prezentujące się na scenach w 30-letniej historii festiwalu we wszystkich edycjach. Źródło: statystyki Międzynarodowego Festiwalu Folklorystycznego „Bukowińskie Spotkania”
Przez trzydzieści lat trwania Międzynarodowego Festiwalu Folklorystycznego „Bukowińskie Spotkania” odbyło się 111 edycji festiwalu w różnych państwach: Polska, Rumunia, Mołdawia, Niemcy, Słowacja, Węgry. Zaprezentowało się łącznie 57 068 artystów na międzynarodowych scenach, w tym: z Polski 10 262, z Ukrainy 13792, z Rumunii 21727, z Węgier 8318, z Słowacji 1186, z Niemiec 144, z Mołdawii 1113, z USA 5, z Serbii 424, ze Słowenii 6, z Bośni i Hercegowiny 46, z Czech 45 osób.
Diagram 2. Liczba artystów prezentujących się na scenach w 30-letniej historii festiwalu we wszystkich edycjach. Źródło: statystyki Międzynarodowego Festiwalu Folklorystycznego „Bukowińskie Spotkania”
Trzydziestoletnia historia „Bukowińskich Spotkań” i jej funkcjonowanie na arenie międzynarodowej rozpoczyna się podpisaniem Porozumienia w sprawie realizacji Międzynarodowego Festiwalu Folklorystycznego „Bukowińskie Spotkania”, który to dokument od 1999 roku jest corocznie sygnowany, przez partnerów w Polsce i za granicą. Wyznacza on formułę i koncepcję festiwalu, jego cele, zadania, warunki udziału, prawa i obowiązki organizatorów, jasno określa miejsca i daty przeprowadzenia przedsięwzięcia w różnych krajach europejskich w ciągu roku.
Regionalne Centrum Kultury – Fabryka Emocji jest głównym organizatorem festiwalu, do którego zadań należy sprawowanie i nadzór merytoryczny nad całym przedsięwzięciem, koordynacja i wspieranie działań zagranicznych partnerów, którzy odpowiadają za realizację festiwalu w swoich krajach (od 1999 r.). Koordynuje również pracę nad podpisaniem międzynarodowego Porozumienia, dzięki któremu „Bukowińskie Spotkania” mogą się odbywać.
Międzynarodowy Festiwal Folklorystyczny „Bukowińskie Spotkania”, niezależnie od kraju, w jakim się odbywa, ma wspólną oprawę graficzną, która tworzy symboliczną spójność międzynarodowego przedsięwzięcia. Wszystkie materiały dla wszystkich części festiwalu: porozumienie, regulamin i założenia programowe, zaproszenia, katalog, plakat są redagowane, przygotowywane i drukowane przez Regionalne Centrum Kultury – Fabryka Emocji w Pile. Katalog festiwalowy to główne wydawnictwo festiwalowe, które przedstawia wszystkich uczestników „Bukowińskich Spotkań”.
W ciągu 30. lat przygotowania i przeprowadzenia tego wielkiego barwnego międzynarodowego święta Regionalne Centrum Kultury stało się centrum organizacyjnym Festiwalu. Jest dzisiaj jednym z ważniejszych ośrodków promujących wielokulturowość Europy Wschodniej, dialog międzykulturowy jako sposób poznawania się, rozwoju i zapobiegania konfliktom, zwłaszcza wśród mniejszości narodowych i etnicznych. Regionalne Centrum Kultury – Fabryka Emocji w Pile gromadzi i dokumentuje wszystkie prezentacje sceniczne, które odbywały się w ciągu 30. lat we wszystkich państwach. Na dokumentację tę składają się fotografie, filmy oraz bibliografia. Festiwal stał się rozpoznawalnym wydarzeniem, którym licznie interesują się dziennikarze. Ich materiały: relacje, informacje, reportaże, wywiady, recenzje, podkreślają nie tylko wielkość przedsięwzięcia, jego rangę artystyczną, ale i wyjątkowy charakter. Wielu z nich wskazuje festiwal jako model europejskiej imprezy kulturalnej i partnerskiej współpracy. Wszystkie informacje medialne – od 1990 roku – dokumentowane są przez Regionalne Centrum Kultury w Pile, które zgromadziło ponad 3500 informacji medialnych z Polski, Rumunii, Węgier, Słowacji, Ukrainy, Mołdawii, Serbii i Niemiec. Dla przykładu w 2019 roku zebrano 266 informacji medialnych we wszystkich państwach.
Projekt folklorystyczny i naukowy są ze sobą połączone, od 1991 roku odbyło się siedem międzynarodowych konferencji naukowych poświęconych tematyce bukowińskiej, które towarzyszyły Międzynarodowemu Folklorystycznemu Festiwalowi „Bukowińskie Spotkania”. W konferencjach tych brali udział przedstawiciele z następujących państw: Austria (1 osoba), Izrael (1 osoba), Niemcy (16 osób), Mołdawia (2 osoba), Serbia (3 osoby), Słowacja (2 osoby), Polska (70 osób), Rumunia (37 osób), Węgry (6 osób), Ukraina (76 osób), USA (2 osoby). Ten wachlarz reprezentowanych państw jest odzwierciedleniem naukowego głosu w sprawach bukowińskich. Dane statystyczne pokazują, że Bukowiną, jej bogactwem kulturowym, językowym, jej literaturą, historią oraz zagadnieniami politycznymi interesują się przedstawiciele różnych państw i reprezentanci różnych dyscyplin naukowych. Za każdym razem odkrywane są białe plamy na polu badawczym i naukowym dotyczącym poznania tego regionu. Poniższy diagram pokazuje, że ta przestrzeń jest szeroka, a problemów badawczych przybywa. Także dane statystyczne dowodzą, że w środowisku badaczy istnieje rzeczywista chęć do wspólnej naukowej refleksji.
Diagram 3. Reprezentacja naukowców z różnych państw biorących udział we wszystkich siedmiu spotkaniach naukowych. Opracowanie własne na podstawie programów konferencji
Od 2015 roku Międzynarodowemu Festiwalowi Folklorystycznemu „Bukowińskie Spotkania” towarzyszy Bukowiński Festiwal Nauki. W ramach festiwalu nauki prowadzone są wykłady popularno-naukowe, dyskusje panelowe, przygotowywane wystawy, prowadzący pochodzili z krajów Europy Środkowo-Wschodniej, tj. Mołdawii, Polski, Rumunii, Niemiec, Ukrainy oraz Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej.
Diagram 4. Reprezentacja prowadzących Bukowiński Festiwal Nauki z różnych państw. Opracowanie własne na podstawie programów
Helena Krasowska
