Rozpocząć trzeba od zaskakującej informacji: w tym roku Poczta Polska nie zamierza wydać znaczków bożonarodzeniowych, w ogóle nie umieściła ich w planie emisyjnym. To zaskakująca wiadomość, łamiąca tradycję corocznego emitowania takich walorów rozpoczętą w 1991 roku! Czym ta decyzja została podyktowana? Bylibyśmy ciekawi uzyskać odpowiedź na to pytanie…
Tymczasem inne poczty ten obyczaj pielęgnują, ba – nie ograniczają się do jednego znaczka, lecz wydają ich kilka, niektóre w tym roku nawet więcej, niż w poprzednich latach (nie ukrywajmy: czasem dyktują im to względy komercyjne). Spójrzmy na pokazane obok znaczki, gdzie takich przykładów sporo. Weźmy na przykład pocztę USA, która wydała aż osiem znaczków. Jeden z nich, „Ucieczka do Egiptu”, to wznowienie znaczka zeszłorocznego, ale pozostałe są nowością: w stałym cyklu „Madonny” zaprezentowano tym razem obraz flamandzkiego malarza Jana Gossaerta (1478-1532) z 1531 r. (ze zbiorów Muzeum Sztuki w Cleveland) zatytułowany „Madonna z Dzieciątkiem w krajobrazie”. Poza tym mamy serię pokazującą piernikowe domki, poinsecję, ulubiony bożonarodzeniowy kwiat Amerykanów oraz piękny świąteczny wieniec.
Są więc w naszym przeglądzie znaczki z motywami zaczerpniętymi z Biblii (m.in. wspólna emisja Watykanu i Wysp Alandzkich z obrazami włoskiego malarza Pinturicchio, 1454–1513), liczne pokazują św. Mikołaja w akcji, wiele odnosi się do świątecznych obyczajów, także do tradycyjnych smakołyków (pierniki są również poza serią USA na znaczkach węgierskich), niektóre są dedykowane świątecznym rodzinnym spotkaniom, biesiadom, dziecięcym grom i zabawom. Norweska seria pokazuje zagubione w śnieżnej połaci chłopskie gospodarstwa, do których zmierzają gnomy, opiekuńcze skrzaty, którym w okresie świątecznym wystawia się jakieś łakocie (gdzieniegdzie gnomy zwie się Nikulami, od św. Mikołaja). Wskazujemy szczególnie, naszym zdaniem, udane znaczki: to emisje Australii, Austrii, Belgii, W. Brytanii (wydała także dwa znaczki, które zwyciężyły w konkursie dla dzieci), Wysp Owczych. Warto także zwrócić uwagę trójkątny znaczek białoruski ze stajenką. Austria wydała dwa znaczki, jeden zaprojektowany przez emerytowanego biskupa dra Reinholda Stechera (pokazuje kościół przy klasztorze benedyktyńskim w Fiecht). To jego siódmy już bożonarodzeniowy znaczek i zarazem ostatni, zmarł bowiem w styczniu 2013 r., mając 92 lata (ale już wcześniej przygotował swą propozycję na 2013 r.).
Niektóre emisje zawierają tekstowe życzenia „Wesołych Świąt”, widzimy je m.in. na bloku Gibraltaru (Merry Christmas!) i znaczkach Grenlandii (Glædelig Jul!). Wymieńmy zatem przy okazji, jak te życzenia brzmią w kilku innych jeszcze językach. Austria (i Niemcy): Fröhliche Weihnachten!; Brazylia: Boas Festas!; Bułgaria: Vesela Koleda!; Chorwacja: Sretan Božić!; Czechy: Veselé Vánoce!; Finlandia: Hyvää Joulua!; Francja: Joyeux Noël!; Grecja: Kala Christougenna!; Hiszpania: Feliz Navidad!; Holandia: Frolijk Kerstfeest!; Litwa: Linksmų Kalédų!; Norwegia (i Szwecja): God Jul!; Słowacja: Veselé Vianoce: Słowenia: Vesele božične praznike!; Węgry: Kellemes karácsonyi!; Ukraina: Veseloho vam Rizdva! Wesołych Świąt!
Tadeusz Kurlus
Tekst ukazał się w nr 23–24 (195–196) za 20 grudnia 2013–16 stycznia 2014
