Kolekcja klasyczna domów szlacheckich

Kolekcja klasyczna domów szlacheckich

Na obszarze ziem Ukrainy wchodzących niegdyś w skład Rzeczypospolitej wielu narodów znajdowała się moc domów szlacheckich – pałaców i dworów, wybudowanych w XVIII i XIX w. Wiele z nich powstało w ostatniej ćwierci XVIII w. i w pocz. XIX w., w okresie dominacji stylu klasycystycznego.

Do dziś, mimo zniszczeń wojen światowych i reżimu komunistycznego, przetrwało kilka znamienitych przykładów klasycystycznej architektury rezydencjonalnej, o których warto pamiętać.

 

Rude Sioło (koło Białej Cerkwi) na przełomie XVIII i XIX w. stanowiło własność Stanisława Zalewskiego h. Prawdzic, marszałka szlachty powiatu skwirskiego, który wybudował, prawdopodobnie w początku XIX w., nietypowy pałac. Osoby jego architekta dotąd nie udało się ustalić. Od strony frontowej budowla otrzymała ryzalit oparty o arkadowe podcienia i zwieńczony trójkątnym frontonem. Przylegają do niego boczne części korpusu głównego, poprzedzone opartymi na jońskich kolumnach portykami. Dzięki temu zabiegowi powstała silnie światłocieniowa fasada – ryzalit środkowy był zawsze oświetlony, zaś portyki boczne pałacu przeważnie zacienione, jedynie ich kolumny tworzyły jasne pionowe akcenty. Pałac od ogrodu wyglądał niemal identycznie – ryzalit środkowy nie otrzymał jedynie podcieni.

Pałac w Rudym Siole, fasada ogrodowaPałac w Rudym Siole jest z całą pewnością jedną z najoryginalniejszych rezydencji późnoklasycystycznych środkowej Europy. Frapujące jest zastosowanie zlicowanych z ryzalitem portyków w częściach bocznych. Czy miały one zapewnić jedynie miły cień w południowych pomieszczeniach, czy też cel ich użycia był wyłącznie zdeterminowany końcowym efektem artystycznym?

Po śmierci Stanisława Zaleskiego Rude Sioło przeszło na jego bratanicę Felicję z Zaleskich Iwanowską. Felicja Iwanowska została w 1838 r. skazana na zesłanie w głąb Rosji (do Kurska) za utrzymywanie kontaktów listownych ze swym bratem – Józefem Zaleskim, powstańcem listopadowym i emigrantem. Po niej dobra rudosielskie odziedziczyła córka Konstancja, popularna w swej epoce literatka, zamężna za Ernestem hr. Rzewuskim, najmłodszym bratem pisarza hr. Henryka Rzewuskiego. Ich syn – Adam Rzewuski, był kolejnym właścicielem majątku. Ostatnią, przed rewolucją, właścicielką Rudego Sioła była córka Adama Rzewuskiego – Zofia Podhorska. Obecnie pałac stoi bez dachu i większości sklepień. Jego czas jest policzony.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

X