Obchody 25-lecia Towarzystwa Kultury Polskiej Ziemi Lwowskiej (TKPZL) rozpoczęto wieczorem 16 listopada. Przedstawiciele organizacji i goście z Polski zostali zaproszeni do Opery, gdzie była okazja do obejrzenia „Halki” (tzw. wersji wileńskiej) Stanisława Moniuszki w wykonaniu Warszawskiej Opery Kameralnej.
17 listopada uroczystej mszy św. w bazylice metropolitalnej we Lwowie przewodniczył metropolita lwowski arcybiskup Mieczysław Mokrzycki w koncelebrze z biskupem charkowsko-zaporoskim Marianem Buczkiem. Arcybiskup Mokrzycki w homilii przypomniał słowa bł. Jana Pawła II z książki „Pamięć i tożsamość”, w których papież podkreśla, że naród istnieje z kultury i dla kultury i wzywał, aby nigdy nie lękać się prawdziwego patriotyzmu. Prawdziwy patriotyzm bowiem staje się drogą do szacunku i zrozumienia innych narodów. „Gromadząc się na dziękczynnej mszy św. pragnę powiedzieć wam, bracia i siostry należący do Towarzystwa Kultury Polskiej Ziemi Lwowskiej, że słowa bł. Jana Pawła II należy wziąć za ważną wskazówkę na następne 25 lat. Z tych słów można ułożyć drogowskazy, zapisać je w pamięci i działaniach. Są nimi trzy drogi. Pierwsza: naród istnieje z kultury i dla kultury. Druga droga to troska o kulturę, czyli o samo serce narodu. I trzecia droga to pamięć o tym, że kultura w najtrudniejszych chwilach wyprowadza z rozpaczy ku spełniającej się nadziei” – mówił metropolita lwowski. „To wszystko niech służy jednemu celowi: Ojczyźnie i rodakom, do których zostaliście posłani z bardzo konkretnym dziełem polegającym na zachowaniu wiary i tradycji przodków” – zachęcał arcybiskup Mokrzycki.
Po mszy św. złożono kwiaty przy pomnikach Adama Mickiewicza i Tarasa Szewczenki, po czym, w asyście Harcerskiej Orkiestry Dętej Hufca Ziemi Przemyskiej z Żurawicy, wszyscy przeszli do Narodowego Akademickiego Ukraińskiego Teatru im. Marii Zańkowieckiej, gdzie odbyła się uroczysta akademia, podczas której prezes TKPZL Emil Legowicz podsumował 25 lat działalności tej organizacji.
„Wspólnie daliśmy świadectwo wielkiej patriotycznej odpowiedzialności za nasz los, los Polaków zamieszkałych na kresach naszej Ojczyzny – powiedział Emil Legowicz. – TKPZL, jako jedna z największych organizacji polskich na Ukrainie może z przekonaniem stwierdzić, że statutowe założenia powstania naszej organizacji zostały dobrze ukierunkowane. Przykładem tego jest powstanie wielu nowych organizacji działających przy Towarzystwie i odrodzenia samodzielnych niezależnych organizacji. Nasze Towarzystwo zapoczątkowało odrodzenie organizacji polskiej nie tylko we Lwowie i na Ziemi Lwowskiej, ale i w całej Ukrainie. Dało to impuls w odrodzeniu naszej kultury kresowej, tożsamości narodowej, języka ojczystego, a przede wszystkim świadomości, że należymy do narodu polskiego, że nim jesteśmy i będziemy”.
„Analizując lata minione, które minęły niespostrzeżenie, z pewnością powiem, że były to lata ciężkiej, wytężonej pracy, ogromnego wysiłku i odpowiedzialności – mówił dalej Emil Legowicz. – O dobrym ciężko mówić, ponieważ w naturze ludzkiej jest coś, co bym określił, jako brak całkowitej satysfakcji z tego co się robi. Zawsze wydaje się, że mogło być lepiej, można było zrobić więcej. Staramy się robić wszystko, aby tradycje założone przez moich poprzedników Leszka Mazepę i Stanisława Czerkasa owocowały i umacniały logo naszego Towarzystwa. Wzrasta liczebność naszej organizacji, co świadczy o tym, że jesteśmy organizacją potrzebną Polakom i naszym sympatykom. Obecnie mamy 24 Oddziały na Ziemi Lwowskiej i ponad 16 tysięcy członków, co jest świadectwem potęgi i siły naszej organizacji. Zasada działalności pozostała niezmienna – rozwijanie i rozszerzanie naszej organizacji, obchody świąt państwowych, narodowych i religijnych, upamiętnienie dat wybitnych działaczy, polskich pisarzy, poetów, szczególnie naszych lwowian i kresowian, wkład których jest cząstką naszej wspólnej historii. Zebrania z członkami naszego Towarzystwa są urozmaicane odczytami i lekcjami, spotkaniami z gośćmi i działaczami z Kraju. Założyliśmy twardą tradycję wspólnego łamania się opłatkiem i święconym jajkiem. Rozwijamy działalność charytatywną jak również niesienie pomocy lekarskiej (chociaż tak naprawdę z charytatywną pomocą jest coraz trudniej). Robimy wszystko, aby wzmacniać dobrą współpracę nie tylko w kraju ojczystym, ale przede wszystkim z władzami miasta Lwowa i województwa lwowskiego, co owocuje w dobrosąsiedzkich kontaktach między narodem Ukrainy i Polski, a działalność kulturalna jest łącznikiem takiej współpracy”.
Emil Legowicz podziękował za patronat honorowy i wsparcie obchodów 25-lecia TKPZL ministrowi kultury RP Bogdanowi Zdrojewskiemu, ambasadorowi RP na Ukrainie Henrykowi Litwinowi i prezesowi Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” Longinowi Komołowskiemu, powitał licznych gości z Ukrainy i Polski. Wśród nich na sali byli Włodzimierz Woskowski, pierwszy polski konsul we Lwowie, prof. Leszek Mazepa, pierwszy prezes TKPZL, senator RP Stanisław Gogacz, prezydent Przemyśla Robert Choma, Tadeusz Samborski z Urzędu Marszałkowskiego województwa mazowieckiego, Józef Bryll – prezes Krajowego Stowarzyszenia Współpracy Polska-Wschód, Zbigniew Wojciechowski – prezes honorowy Stowarzyszenia „Wspólne Korzenie”, Adolf Wisłowski – współzałożyciel TKPZL, przedstawiciele polskich Towarzystw Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich: Halina Żmuda (Tarnów) i Andrzej Kamiński (Wrocław). W uroczystej akademii uczestniczyło również duchowieństwo z abp Mieczysławem Mokrzyckim na czele.
Konsul RP we Lwowie Jarosław Drozd powiedział, że Towarzystwo Kultury Polskiej Ziemi Lwowskiej założono jeszcze w warunkach niepewności i ryzyka czasów komunistycznych, a wśród jego założycieli byli odważni ludzie. Życzenia złożyli również przedstawiciele władz miasta Lwowa i obwodu lwowskiego. Grupa osób otrzymała pamiątkowe medale z okazji 25-lecia TLPZL.
Akademię uświetnili występy chóru katedralnego im. Jana Pawła II oraz działających przy TKPZL chórów „Echo” i Lutnia”, zespołu uczniów lwowskiej Szkoły Ogólnokształcącej nr 10 im. św. Marii Magdaleny oraz aktorów Polskiego Teatru Ludowego we Lwowie. W drugiej połowie koncertu wystąpił Zespół Pieśni i Tańca „Lublin”, który przybył z Polski specjalnie na jubileuszowe uroczystości.
Podczas przyjęcia w konsulacie RP we Lwowie odbyło się m.in. wzruszające spotkanie tych ludzi, którzy ćwierć wieku temu stanęli u podwalin TKPZM. 82-letni prof. Leszek Mazepa, pierwszy prezes Towarzystwa, przypomniał, że oddziały terenowe organizacji powstawały wraz z odradzaniem się parafii rzymskokatolickich i cieszyły się zawsze dobrym przyjęciem. Tak wiele dobrych spraw dokonano w pierwszym konsulacie przy ul. Franki 110, który przez obecnych dyplomatów RP nazywany jest „stary Franek”.
25-lecie TKPZL uroczyście obchodzono też w terenowych oddziałach organizacji.
Konstanty Czawaga
Tekst ukazał się w nr 22 (194) za 29 listopada–16 grudnia 2013
