Za zgodą i z błogosławieństwem ordynariusza diecezji kijowsko-żytomierskiej biskupa Witalija Krywickiego proboszcz katedry św. Zofii w Żytomierzu ks. kanonik Wiktor Makowski wystosował apel do przewodniczącego obwodowej administracji państwowej Igora Grundicza o odzyskanie budynku (obecnie mieści się w nim Muzeum Krajoznawcze) kurii biskupiej w Żytomierzu.
– Apelację poparli wszyscy biskupi wyznań chrześcijańskich na terenie obwodu żytomierskiego, rozpoczęto również zbiór podpisów wiernych – powiedział dla Kuriera Galicyjskiego ks. kanonik Wiktor Makowski. Wspomniał, że jeszcze w 1991 roku biskup Jan Purwiński, zaraz po objęciu tej diecezji, rozpoczął starania o zwrot historycznej rezydencji biskupiej.
– W ciągu wielu lat niepodległości Ukrainy żytomierscy katolicy, począwszy od zwykłych parafian, proboszczów katedry św. Zofii, a skończywszy na trzech biskupach zarządzających diecezją, zwracali się do przewodniczących Obwodowej Administracji Państwowej, do innych podmiotów władzy, w tym trzech prezydentów Ukrainy z jedną i tą samą prośbą – o zwrócenie wiernym budynku, w którym obecnie znajduje się Muzeum Krajoznawcze (dawna kuria diecezjalna Kościoła rzymskokatolickiego i Dom Księży Seniorów) – czytamy w apelu. – Władze państwowe ze swej strony otrzymywały wiele propozycji rozwiązania kwestii muzeum – od budowy nowego kompleksu muzealnego, utworzenia historyczno-architektonicznego kompleksu „Stary Żytomierz”, do przeniesienia muzeum do lokalów magistratu.
W 2012 roku przewodniczący Obwodowej Administracji Państwowej podjął uchwałę z dn. 11.07.2012 nr 244 „O utworzeniu grupy roboczej w sprawie przekazania na własność rzymskokatolickiej diecezji kijowsko-żytomierskiej pomieszczeń obwodowego Muzeum Krajoznawczego w Żytomierzu”. – Jednak sprawa nasza pozostała nierozwiązana – stwierdza ks. Makowski. Duchowny zwrócił uwagę na jeszcze jeden aspekt sprawy. – Zgodnie z dekretem prezydenta Ukrainy „O podjęciu niezwłocznych środków dla ostatecznego wyeliminowania negatywnych konsekwencji totalitarnej polityki byłego ZSRR w odniesieniu do religii i przywrócenia naruszonych praw Kościołów i organizacji religijnych” z dn. 21 marca 2002, nr 279, zlecono Radzie Ministrów Ukrainy opracowanie perspektywicznego planu działań, mających na celu przywrócenie organizacjom religijnym ich stanu majątkowego, w szczególności zwrócenie budynków sakralnych, kościołów i innych dóbr kościelnych (w tym także budynków), które obecnie są własnością państwa i wykorzystywane są niezgodnie z pierwotnym przeznaczeniem – czytamy dalej w apelu. – Paragraf 4 wyżej wymienionego dekretu przewiduje zalecanie organom samorządu terytorialnego podejmowania środków w celu przywrócenia naruszonych praw Kościołów i organizacji religijnych (związków wyznaniowych), w szczególności w odniesieniu do zwrotu dawnych budynków sakralnych, innych dóbr kościelnych (w tym pomieszczeń), które są własnością komunalną i wykorzystuje się je do innych celów. Realizując wyżej wymieniony dekret prezydenta Ukrainy z dn. 27 września 2002 r. Rada Ministrów Ukrainy wydała rozporządzenie nr 564-p, którym zatwierdziła perspektywiczny plan niezwłocznych środków dla ostatecznego wyeliminowania negatywnych konsekwencji totalitarnej polityki byłego ZSRR w odniesieniu do religii i przywrócenia naruszonych praw Kościołów i organizacji religijnych. Ów plan przewiduje rozpatrzenie kwestii dawnych budynków sakralnych, pomieszczeń kościelnych i majątku, których przynależność do dawnej własności kościelnej potwierdzają odpowiednie dokumenty archiwalne, określenie terminu zwrotu Kościołom i organizacjom religijnym tych budynków, pomieszczeń i innego majątku.
Ks. kanonik Wiktor Makowski zaznaczył, że zgodnie z określonymi aktami normatywnymi organy państwowe przeprowadziły przekazanie dawnych budynków sakralnych organizacjom religijnym. W okresie niepodległości Ukrainy organizacjom religijnym oddano na własność 10081 budynków sakralnych i przekazano do użytku 4513 budynków, w tym 3935 zabytków architektury, a także 951 byłych niesakralnych budynków kościelnych (Sprawozdanie Statystyczne Państwowego Departamentu w sprawach religii za rok 2006).
Proboszcz katedry łacińskiej w Żytomierzu docenia ten fakt, że współczesna Ukraina weszła na drogę duchowego wzrostu, gdzie wolny człowiek w sprawiedliwym państwie jest najwyższą wartością dla współczesnej Ukrainy. Ks. Makowski dodał również, że w rozporządzeniu Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy w sprawie ochrony własności wspólnot religijnych nr 1556 (2002) zaleca się zagwarantowanie instytucjom religijnym, których własność została znacjonalizowana w przeszłości, restytucję tej własności w określonym czasie lub, jeśli takowa nie jest możliwa, nadanie sprawiedliwej rekompensaty; należy również zwrócić uwagę na to, aby znacjonalizowana własność kościelna nie podlegała prywatyzacji (paragraf 8). – Jest jeszcze jeden, ostatni – moralny aspekt tej kwestii. Katolicy obrządku łacińskiego czują się zignorowani, zwłaszcza, że naszym prawosławnym braciom została przekazana Cerkiew Podniesienia Krzyża. Właśnie z powodu braku odpowiednich pomieszczeń nie mógł do Żytomierza przyjechać Ojciec Święty Jan Paweł II podczas jego wizyty duszpasterskiej na Ukrainie – zaznaczył proboszcz katedry św. Zofii w Żytomierzu ks. kanonik Wiktor Makowski.
Duchowieństwo i wierni liczą na pozytywne rozwiązanie sprawy i zwrot diecezji kijowsko-żytomierskiej budynku, który jest obecnie wykorzystywany przez żytomierskie Muzeum Krajoznawcze.
Konstanty Czawaga
Tekst ukazał się w nr 4 (296) 28 lutego – 12 marca 2018
