„Łączy nas Niepodległa” – pod takim hasłem w Warszawie w dniach 20-23 września odbył się V Światowy Zjazd Polonii i Polaków z Zagranicy.
Ponad 600 przedstawicieli Polonii z całego świata wzięło udział w obradach dotyczących tematyki polonijnej. W forach tematycznych dyskutowano o wyzwaniach i problemach poza granicami kraju, dotyczących nauki, kultury, organizacji polonijnych, sportu i turystyki, polonijnym duszpasterstwie oraz mediach. Ukrainę reprezentowała liczna delegacja przedstawicieli organizacji polskich, kościoła, a także mediów. Prezydent RP Andrzej Duda objął Zjazd Patronatem Honorowym w roku 100-lecia Odzyskania Niepodległości.
V Światowy Zjazd Polonii i Polaków z Zagranicy rozpoczął się mszą świętą w intencji Ojczyzny w bazylice archikatedralnej św. Jana Chrzciciela w Warszawie koncelebrowaną przez abp. metropolitę warszawskiego kardynała Kazimierza Nycza. – Są takie miejsca, w których wszyscy Polacy, mieszkający w Polsce i zagranicą, (…) mają prawo czuć się jak u siebie. Niewątpliwie wśród wielu takich miejsc w Polsce jest warszawska archikatedra – zaznaczył podczas liturgii hierarcha. Kardynał przypomniał również o tym, że Ignacy Paderewski, który jest pochowany w tej archikatedrze, to postać, symbolizująca wielki wkład Polaków na obczyźnie w odzyskanie niepodległości.
Po mszy świętej wybrane delegacje Polaków z całego świata złożyły wieńce przed Grobem Nieznanego Żołnierza na placu marszałka Józefa Piłsudskiego.
Inauguracja Zjazdu odbyła się w Sali Plenarnej Sejmu RP. Marszałek Sejmu Marek Kuchciński, witając delegatów i gości, powiedział o tym, że Polacy są narodem, którego jedna trzecia obywateli mieszka poza granicami Polski. – Dziś polityka naszego państwa zmierza w kierunku ułatwiania powrotu rodaków z emigracji, także tych, którzy byli w czasach okupacji przymusowo wysiedlani. Polska jest naszym wspólnym dobrem i możemy powiedzieć śmiało, że w każdym pokoleniu Polacy za granicą, na emigracji, walczyli wytrwale także o zachowanie duchowego dziedzictwa naszego narodu – zaznaczył Marek Kuchciński. Marszałek podkreślił zasługi Polaków mieszkających poza granicami kraju w czasie transformacji ustrojowej i po 1989 r. oraz podziękował szczególnie tym organizacjom, które niosły pomoc Polsce w czasach walki o wolność w II poł. XX w. – Korzystaliśmy z tej pomocy w bardzo dużym stopniu. Po roku 1989 znaczenie i rola Polonii nie malała. Wspólnie pracowaliśmy nad umocnieniem Polski wewnątrz kraju oraz na forum międzynarodowym. Sojusz Północnoatlantycki i Unia Europejska to wielkie organizacje, których Polska jest członkiem, także dzięki staraniom państwa, Polonii. Musimy o tym pamiętać i chcemy o tym przypominać – dodał Kuchciński.
Podczas uroczystego otwarcia Zjazdu głos zabrał również marszałek Senatu Stanisław Karczewski. – Polonia i Polacy za granicą współdefiniują polskie doświadczenie dziejowe, współtworzą polską tożsamość. Bez Was my tu, w kraju nie bylibyśmy sobą – powiedział marszałek Karczewski. – Dobrze jest być Polakiem, w kraju i za granicą. Możemy to sobie z satysfakcją powiedzieć w roku stulecia odzyskanej przez Polskę niepodległości. To nasze wielkie wspólne osiągnięcie. Witam Was w domu – dodał. Marszałek Senatu mówił również o roli, jaką emigracja pełniła w historii Polski. – Bez was my tu w kraju nie bylibyśmy sobą. Polonia i Polacy za granicą są wielką polską wartością. Stanowią nieodłączny element tego, co nazywamy marką „Polska”. Wasz sukces służy budowie wizerunku Polski jako kraju ludzi pracowitych, przedsiębiorczych, otwartych na wyzwania, dobrze wykształconych, których każdy chce mieć za współobywateli – podkreślił Stanisław Karczewski.
Marek Suski, sekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, odczytał list skierowany do delegatów Zjazdu Polonii i Polaków z Zagranicy od premiera Mateusza Morawieckiego. „Wszyscy dobrze pamiętamy i chcemy pamiętać, że to dzięki wysiłkom rodaków mieszkających w kraju i za granicą nasz naród był w stanie podjąć największe wyzwanie w swojej historii – odzyskanie niepodległości oraz utrzymanie ducha wolnej Polski nie byłoby możliwe bez zaangażowania Polaków żyjących na obczyźnie. Cieszy nas to, że Polacy chcą jednak wracać do ojczyzny, że dostrzegając potencjał polskiej gospodarki podejmują starania by znaleźć w kraju możliwość rozwijania swojej kariery” – podkreślił w liście Mateusz Morawiecki.
Tego samego dnia delegaci V Światowego Zjazdu Polonii i Polaków z Zagranicy spotkali się w Pałacu Prezydenckim z prezydentem RP Andrzejem Dudą i jego małżonką Agatą Kornhauser-Dudą.
Prezydent podziękował przedstawicielom Polonii świata za to, że cały czas trwają przy polskości i przy Polsce, że nigdy o niej nie zapominają. – Dziękuję za to, że tworzycie wspólnotę, także za to, że nas reprezentujecie i wystawiacie swoją codzienną działalnością, swoim życiem także świadectwo Polsce – powiedział prezydent. Andrzej Duda podkreślił, że wielu Polaków poza granicami kraju osiągnęło ogromne sukcesy w życiu zawodowym i osobistym. Prezydent przypomniał o pomocy, jaką Polonia okazała w trudnych czasach. – Przesyłając do Polski dosłownie pomoc żywnościową, materialną, pieniężną, po to, żeby walczyć o wolność, po to, żeby można było drukować ulotki, żeby był papier, mała drukarenka, na której można było drukować podziemną prasę i w ten sposób walczyć przeciwko komunistom – podkreślił.
– Wierzę w to, że także dzięki Waszemu wsparciu zbudujemy Polskę taką, która jest Polską waszych i naszych marzeń. Silną, sprawnie działającą, bezpieczną, liczącą się w świecie, której głos jest wszędzie słyszalny. Polskę, z której będziecie mogli być dumni – mówił prezydent Andrzej Duda.
Wieczorem w Teatrze Wielkim Operze Narodowej w Warszawie odbył się koncert „Nasza Niepodległa 1918-2018” z udziałem znanych piosenkarzy i gwiazd polskiej sceny muzycznej, m.in. Maryli Rodowicz, Krzysztofa Cugowskiego, Kayi, którzy zaśpiewali najważniejsze piosenki ostatnich 100 lat. Podczas gali została wręczona nagroda im prof. Andrzeja Stelmachowskiego premierowi Mateuszowi Morawieckiemu. Nagrodę tę przyznano po raz pierwszy przez Stowarzyszenie „Wspólnota Polska” za zasługi na rzecz Polonii.
W ramach Zjazdu odbyło się również I Światowe Forum Mediów Polonijnych, w którym wzięło udział 80 dziennikarzy polonijnych z całego świata, w tym Kurier Galicyjski. To przedsięwzięcie jest kontynuacją czterech edycji Europejskiego Forum Mediów Polonijnych, które odbyły się z inicjatywy Zrzeszenia Organizacji Polonijnych w Szwecji w latach 2014–2017. Tegoroczne Forum przebiegało pod hasłem „Wykorzystanie najnowszych technologii w przekazie informacji”. Celem Forum była wymiana doświadczeń oraz wypracowanie nowych form współpracy mediów polonijnych, podniesienie kwalifikacji dziennikarzy oraz opracowanie kierunków działań na najbliższe lata.
Program przewidywał również omówienie strategii promocji Polski w świecie przez media polonijne i zasady komunikacji marki „Polska”, doskonalenie warsztatu dziennikarskiego oraz opracowanie własnych reportaży dziennikarskich przy użyciu telefonów komórkowych. Uczestnicy Forum odbyli wizyty studyjne w Polskim Radiu, TV Polonia oraz Centrum Prasowym PAP.
Na zakończenie V Światowego Zjazdu Polonii i Polaków z Zagranicy odbyła się uroczystość nadania Domowi Polonii w Warszawie imienia prof. Andrzeja Stelmachowskiego – pomysłodawcy i założyciela „Wspólnoty Polskiej”. Ceremonii odsłonięcia tablicy pamiątkowej na frontonie budynku dokonali marszałek Stanisław Karczewski, prezes „Wspólnoty Polskiej” Dariusz Piotr Bonisławski wraz z wnukiem prof. Andrzeja Stelmachowskiego.
W niedzielę, 23 września w warszawskiej Świątyni Opatrzności Bożej została odprawiona msza święta pod przewodnictwem kard. Kazimierza Nycza w intencji Polonii i Polaków za Granicą i 40. rocznicę rozpoczęcia pontyfikatu św. Jana Pawła II. Nabożeństwo koncelebrował ks. bp Wiesław Lechowicz delegat KEP ds. Duszpasterstwa Emigracji Polskiej oraz kapłani posługujący Polonii i Polakom na całym świecie. Modlono się w intencji Polonii na całym świecie, a także o kanonizację bł. ks. Stefana Wincentego Frelichowskiego, patrona harcerstwa, zamęczonego w obozie koncentracyjnym Dachau.
V Światowy Zjazd Polonii i Polaków z Zagranicy został współfinansowany ze środków otrzymanych od Kancelarii Senatu RP w ramach sprawowania opieki Senatu Rzeczypospolitej Polskiej nad Polonią i Polakami za granicą. Organizatorzy wydarzenia – Senat Rzeczypospolitej Polskiej, Stowarzyszenie „Wspólnota Polska“ oraz Rada Polonii Świata.
Pierwszy zjazd Polonii odbył się w 1992 r. w Krakowie, poprzedni w 2012 w Warszawie.
Anna Gordijewska
