W dniach 10–14 lipca obradowała w Łodzi Polsko-Ukraińska Komisji Ekspertów do spraw doskonalenia treści podręczników szkolnych historii i geografii. Tematem rozmów było ustalenie wykładni niektórych tematów.
Komisja działa na podstawie porozumienia pomiędzy Ministerstwem Edukacji Narodowej RP i Ministerstwem Oświaty i Nauki Ukrainy. Wśród członków komisji są autorytety naukowe. Ze strony polskiej udział w pracach komisji biorą: prof. Marek Chorwat z Instytutu Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN (współprzewodniczący Komisji ze strony polskiej), prof. Grzegorz Motyka z Instytutu Studiów Politycznych PAN, prof. Marek Barwiński z Uniwersytetu Łódzkiego, dr hab. Piotr Kroll z Instytutu Historii UW, dr hab. Karol Zanojca z Instytutu Historii Uniwersytetu Wrocławskiego oraz Małgorzata Skórka z Ministerstwa Edukacji Narodowej. Stronę ukraińską reprezentowali: prof. Iwan Patrylak z Uniwersytetu Kijowskiego, Natalia Bieskowa i Raisa Jewtuszenko z Ministerstwa Oświaty i Nauki, prof. Ihor Girycz z Instytutu ukraińskiej archeologii i źródłoznawstwa NAN Ukrainy, dr Ihor Szczupak i dr Jegor Wradij, obaj z Instytutu studiów nad Holokaustem „Tkuma”.
Tegoroczne, dziewiętnaste już, posiedzenie Komisji poświęcone było aspektom najnowszej historii polskich i ukraińskich terenów na przełomie XIX-XX wieków, a dotyczących przede wszystkim urbanizacyjnego rozwoju i jego efektów.
Podczas prac komisji polscy i ukraińscy naukowcy przedstawili swoje poglądy na te, niezwykle aktualne dla współczesnej historiografii, problemy. Poświęcone były temu prelekcje prof. Iwana Patrylaka i Marka Chorwata. Duża część proc Komisji poświęcona była analizie treści w polskich u ukraińskich podręcznikach z historii i geografii, jak również podręczników kursów fakultatywnych.
Szczególną uwagę naukowcy zwrócili na podręcznik „Holokaust na Ukrainie: poszukiwanie odpowiedzi na pytania” autorstwa Ihora Szczupaka. Jest to naturalne, ponieważ temat Holokaustu – jednego z najbardziej dramatycznych okresów w historii ludzkości jest elementem programów nauczania zarówno w Polsce, jak i na Ukrainie. Od 2015 roku historia Holokaustu jest wykładana nie tylko w kursach historii Ukrainy czy historii ludzkości, ale jest też przedmiotem odrębnego kursu fakultatywnego dla uczniów klas starszych. Kurs ten pozwala porównać ludobójstwo Żydów w Europie z innymi tego rodzaju wydarzeniami – ludobójstwem Ormian w Imperium Osmańskim w 1915 roku, z Wielkim Głodem – dramatycznymi wydarzeniami na terenach Ukrainy w latach 1932–1933, deportacjami ludności polskiej, żydowskiej i ukraińskiej z terenów zajętych przez władzę radziecką w latach 1930–1941, czystkach etnicznych na Wołyniu i Galicji w latach 1942–1947, czy deportacji Tatarów Krymskich w 1944 roku.
Wynikiem dyskusji było podpisanie wspólnego protokołu, w którym przedstawiono zalecenia dla autorów podręczników w kwestii przedstawiania aspektów wspólnej historii polskiego i ukraińskiego narodów, a także innych grup narodowych zamieszkujących polskie i ukraińskie ziemie.
Kolejne – 20. posiedzenie Komisji – ma się odbyć na Ukrainie latem 2018 roku. Tematem posiedzenia będzie „Rok 1918 w historii Centralnej Europy”. Na miejsce spotkania obrano miejscowość Czernomorsk w obw. Odeskim.
Jegor Wradij
Tekst ukazał się w nr 14 (282) 28 lipca – 14 sierpnia 2017
