W roku 1990, gdy Związek Sowiecki stracił już swoje drapieżne zęby, w Drohobyczu odbyło się kilka ważnych wydarzeń.
Między innymi powołanych zostało kilka towarzystw kulturalno-oświatowych mniejszości narodowych.
Wtedy, przed 25 laty w Drohobyczu przy Towarzystwie Kultury Polskiej powstał znany daleko poza granicami miasta chór dziecięcy „Odrodzenie”, założycielem i wieloletnim kierownikiem którego był maestro Alfred Schreyer. W tym roku powstała również pierwsza sobotnia szkoła, która dała impuls do rozwoju szkolnictwa polskiego w tym mieście. Po pięciu latach zawiązało się Towarzystwo Kultury Polskiej „Odrodzenie”, które zaznaczyło swoje istnienie zawarciem szerokich kontaktów w Polsce, sprzyjało podpisaniu umowy partnerskiej pomiędzy Drohobyczem i Legnicą, która do dziś pomyślnie jest realizowana. Przez te lata chór „Odrodzenie” zjeździł wiele polskich miast i miasteczek prawie w całej Polsce.
Istnienie swoje oba „Odrodzenia” i sobotnia szkoła zawdzięczają nadzwyczaj energicznej i pełnej twórczych pomysłów Marii Galas, nauczycielce klas początkowych szkoły średniej nr 15, Zasłużonej dla Kultury Polskiej, deputowanej rady miejskiej. W swoim dorobku pani Maria ma wiele spraw, którymi może szczycić się nie tylko osobiście ona, ale i całe miasto. To ona była wśród założycieli pierwszego Towarzystwa Kultury Polskiej (obecnie Towarzystwa Kultury Polskiej Ziemi Lwowskiej oddział w Drohobyczu) i w 1990 roku została pierwszym jego prezesem. Dzięki jej inicjatywie, jako deputowanej rady miejskiej, zjawiła się ulica imienia naszego wielkiego rodaka Brunona Schulza.
Uroczystości jubileuszowe odbywały się w obecności licznych gości i sympatyków polskiej kultury. Warto tu podkreślić, że organizatorzy zmienili utartą tradycję i uroczyste przemowy nie poprzedzały części artystycznej, a nastąpiły po niej i nie były długie.
Na wstępie gospodyni uroczystości, prezes Towarzystwa Kultury Polskiej „Odrodzenie” Maria Galas przedstawiła historię Towarzystwa i chóru, opowiedziała o działalności kulturalno-oświatowej, podstawą której jest popularyzacja polskiej kultury, literatury, nauczanie dzieci (i nie tylko z polskich rodzin). Przez te 25 lat chór wiele razy gościł w Polsce, a uczniowie sobotniej szkoły latem wyjeżdżali na kolonie, najczęściej do Środy Śląskiej i w okolice Legnicy.
– Najważniejszym w naszej działalności – podkreśliła Maria Galas – jest odpowiedzialność za odrodzenie w naszych okolicach kultury polskiej, wychowanie dzieci w tolerancji, dumie z tego, że mieszkają w mieście wielokulturowym i wielonarodowym. Wiadomo, że przez kulturę wychowuje się najlepiej, dlatego działalność kulturalna jest dla nas najważniejszą. Mamy regularne spotkania, na których przybliżamy drogę życiową naszych rodaków (Iwana Franki, Kazimierza Wierzyńskiego, Feliksa Lachowicza) i najwybitniejszych postaci kultury polskiej (Fryderyka Chopina, Stanisława Moniuszki, Marii Konopnickiej, Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Juliusza Słowackiego i innych). A absolwenci naszej sobotniej szkoły dziś mieszkają i pracują w Polsce i w wielu innych krajach Starego i Nowego Świata – nawet w dalekiej Kanadzie.
Ciepło i serdecznie opisała pani Maria swoją współpracę z byłym kierownikiem chóru Alfredem Schreyerem, a zebrani minutą ciszy uczcili pamięć tego wybitnego Drohobyczanina.
Prowadząc spotkanie, pani Maria przedstawiła gości jubileuszu: delegację Środy Śląskiej z wicestarostą Grzegorzem Peszkalskim na czele, delegację Legnickiego oddziału Towarzystwa przyjaciół Dzieci z Kazimierzem Pleśniakiem na czele, konsula Konsulatu Generalnego RP we Lwowie Mariana Orlikowskiego, dyrektora krajowego Centrum Metodycznego Nauczania Języka Polskiego i Literatury Adama Chłopka, przedstawicieli polskich towarzystw z Drohobycza, Borysławia i Truskawca.
Po tym wstępie obecni obejrzeli krótki film o historii i działalności Towarzystwa oraz wysłuchali koncertu chóru „Odrodzenie” (kier. Olga Tomaszuk), który wykonał wiązankę polskich i ukraińskich piosenek. Burze oklasków wywołał występ smyczkowo-akordeonowego duetu nauczycieli szkoły muzycznej nr 2 Natalii Kruczenkowej i Haliny Kozak, zabrzmiały też wiersze Adama Mickiewicza w wykonaniu Mykoły Kozaka, a swoje utwory wykonała znana lwowska śpiewaczka Natalia Gew.
Wszyscy serdecznie gratulowali jubilatom, a konsul Marian Orlikowski podkreślił, że patriotyzm jest rzeczą prostą – po prostu należy szczycić się tym co robisz. – Widzimy tu też podwójny patriotyzm, dzięki któremu nasze sąsiednie kraje stają się sobie jeszcze bliższe – zaznaczył konsul.
Miał rację konsul, bo Towarzystwo i chór „Odrodzenie”, swoją działalnością nie tylko wzbogacają polska i ukraińską kulturę, w tym i drohobycką, ale też po raz kolejny udowadniają, że najbliżsi sobie w Europie są Polacy i Ukraińcy. Niech więcej będzie tych chwil, które nas łączą, niż tych – które dzielą.
Leonid Golberg
Tekst ukazał się w nr 21 (241) 17-30 listopada 2015
