Marszałek Józef Piłsudski twierdził, że „naród, który nie szanuje swojej przeszłości, nie zasługuje na szacunek teraźniejszości i nie ma prawa do przyszłości”. Dlatego Fundacja Wolność i Demokracja, wraz z rozwojem szkolnictwa polskiego na Kresach, nadaje szczególną wagę nauce historii Polski.
Od czterech lat na Ukrainie, a następnie również na Białorusi odbywały się Olimpiady Historii Polski dla Polonii i Polaków za granicą. W tym roku I etap IV edycji Olimpiady pod tytułem „W drodze do Niepodległości” odbędzie się w 25 szkolnych komisjach egzaminacyjnych w 10 krajach. Oficjalna inauguracja IV edycji Olimpiady odbyła się 16 listopada 2019 r. we Lwowie w Szkole nr 10 im. św. Marii Magdaleny.
Temat Niepodległości kraju ojczystego jest ważnym dla młodzieży polskiej nie tylko na kresach. Jest to temat uniwersalny, stąd narodził się pomysł, aby objąć nim środowiska polskie w całej Europie. W dniach 15 i 16 listopada 2019 roku młodzież polskiego pochodzenia przystąpi do egzaminu pisemnego Olimpiady Historii Polski na terenie: Ukrainy, Białorusi, Litwy, Niemiec, Austrii, Holandii, Belgii, Norwegii, Francji oraz Grecji. Tegoroczny temat Olimpiady obejmuje okres od Piastów do Współczesności. Nagrodą główną dla grupy laureatów Olimpiady Historii Polski są indeksy na szereg polskich uczelni wyższych – naturalnie na kierunki historyczne. Dodatkowo dla uczestników III etapu przewidziane są nagrody rzeczowe, w tym kilkudniowy pobyt w Polsce. Organizatorami Olimpiady jest Fundacja Wolność i Demokracja oraz Polskie Towarzystwo Historyczne. W skład Komitetu Głównego Olimpiady wchodzą członkowie Polskiego Towarzystwa Historycznego, profesorowie reprezentujący poszczególne Uniwersytety oraz przedstawiciele Fundacji. Partnerami Olimpiady jest Departament Współpracy z Polonią i Polakami za Granicą Ministerstwa Spraw Zagranicznych oraz Ośrodek Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą, przy wsparciu placówek Ministerstwa Spraw Zagranicznych i Instytutu Pamięci Narodowej. Olimpiada Historii Polski należy do projektu „POLSKIE ECHA – wspieranie nauki historii Polski na świecie” współfinansowanego przez Senat Rzeczypospolitej Polskiej w ramach sprawowania opieki nad Polonią i Polakami za granicą.
Od rana młodzież z Lwowskiego okręgu konsularnego gromadziła się w szkole nr10 im. św. Marii Magdaleny. Temat historyczny niestety nie jest zbyt bardzo popularny wśród młodzieży, więc zaledwie około 40 osób wzięło udział w pierwszym etapie Olimpiady we Lwowie. Emocje i stres młodzież kompensowała wymianą wiadomości, rozmową z wychowawcami i wzajemnym poznaniem się.
Nareszcie do szkoły przybyli organizatorzy imprezy. Honory gospodyni pełniła wicedyrektor szkoły Wiera Szerszniowa. Gościom przewodniczył wicepremier Jacek Sasin. MSZ reprezentowały Iwona Kozłowska, dyrektor Departamentu Współpracy z Polonią i Polakami za Granicą i Dorota Byszewska-Miłosińska; ORPEG – dyrektor Anna Radecka i Mariusz Wychódzki; Ambasadę RP w Kijowie – Ewa Matuszek-Zagata, kierownik Referatu ds. naukowo-oświatowych; Fundację Wolność i Demokracja – prezes Robert Czyżewski, Anna Śmigielska i Rafał Dzięciołowski; Konsulat Generalny RP we Lwowie – konsul generalna Eliza Dzwonkiewicz i konsul Rafał Kocot. Na inauguracji Olimpiady nie mogło zabraknąć prof. dr hab. Andrzeja Korytko z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, który reprezentował Polskie Towarzystwo Historyczne, był przewodniczącym Komitetu Głównego IV edycji Olimpiady i autorem tegorocznych testów.
Fot. Krzysztof Szymański
{gallery}gallery/2019/olimpiada_historia{/gallery}
Zabierając głos główny organizator Olimpiady Robert Czyżewski zaznaczył, że „Polakami stajemy się w procesie wychowania. Polskość – to pewien rodzaj pamięci historycznej”.
– Polacy – to ci, którzy pamiętają o Kościuszce. Polakiem jest ten, kto ma za sobą pewną przeszłość historyczną. Ma się ją jedynie wtedy, gdy się o niej wie. Polskość jest trwałością pamięci przeszłości. Pamięć historyczna jest o wiele istotniejsza niż pamięć językowa. Jesteście polską elitą i będziecie budować polskość na tych terenach. Udział w Olimpiadzie jest już wysiłkiem z waszej strony i kłaniam się wszystkim, którzy bierzecie w niej udział – podsumował prezes Czyżewski. Po tych krótkich słowach wręczył wicedyrektor Wierze Szerszniowej najnowsze wydanie historycznych publikacji autorstwa prof. Andrzeja Nowaka.
Wicepremier Jacek Sasin, zwracając się do zebranych podkreślił:
– Od pokoleń żyjecie na tych terenach. Nie chcemy być zbiorowiskiem przypadkowych osób, ale chcemy być narodem. Dlatego musimy pamiętać o naszej przeszłości, która ma już ponad 1000 lat. Nasza przeszłość toczyła się różnie: byliśmy narodem wielkim, ale też nie było nas na mapach świata, przetrwaliśmy jednak jako naród, bo mieliśmy świadomość tego, że stanowimy wspólnotę, że mamy wspólne dzieje, że razem budujemy naszą historię. Dzisiaj wy poznajecie tę historię Polski – i tę dawniejszą i tę współczesną. Nie zapominajcie też o historii tych ziem, które kiedyś wchodziły w skład wielkiej wielonarodowej i wielowyznaniowej Rzeczypospolitej. Jesteście tymi, którzy dają świadectwo o przeszłości tych ziem. Dziękuję za wasze zaangażowanie i życzę powodzenia – zakończył wicepremier Jacek Sasin.
Następnie głos zabrała konsul generalna RP we Lwowie Eliza Dzwonkiewicz:
– Życzę wam sukcesów, ale przede wszystkim życzę, aby to spotkanie z historią było dla was czymś ważnym, jakimś przeżyciem, jakimś znakiem zapytania, na końcu którego odnajdziecie odpowiedź na pytanie: kim jestem?.
Dyrektor Iwona Kozłowska z MSZ podkreśliła, że „jest to fantastyczny projekt”. – Bardzo cieszę się, że mogę być na inauguracji Olimpiady, która rozpoczyna się we Lwowie, a niesiona będzie przez uczestnictwo młodzieży polonijnej w wielu miejscach na świecie. MSZ wspiera wasze wysiłki, aby wasze poczucie polskości mogło się pogłębiać i rozwijać. Przez uczestnictwo w tej Olimpiadzie potwierdzacie swoją przynależność do narodu polskiego – zaznaczyła dyrektor Kozłowska.
Dyrektor ORPEG Anna Radecka podziękowała w szczególny sposób rodzicom uczestników Olimpiady, za to, że „dbają o to, abyście uczyli się języka polskiego i historii swego narodu”.
{youtube}vfmmlN9Eg6w{/youtube}
Formułę „Olimpiadę uważam za otwartą” wypowiedział prof. Andrzeja Korytko i zaznaczył, że „cieszy się, że młodzież tak licznie w tej Olimpiadzie uczestniczy”. – Dla mnie i dla innych historyków, którzy będą państwa oceniać, jest to coś niesamowitego. Jesteśmy podbudowani waszą wiedzą.
Po ogłoszeniu przez Wierę Szerszniową zasad udziału w Olimpiadzie młodzież zajęła miejsca w dwóch specjalnie przygotowanych klasach i rozpoczęła swe zmagania z nazwiskami, miejscami i datami.
W tym czasie wicedyrektor oprowadziła gości po swojej szkole, przedstawiała jej historię, pokazała klasy, podręczniki, pomoce naukowe (jeszcze te sprzed wojny) i przedstawiła kłopoty, z którymi, niestety, boryka się szkoła. Głównym problemem – jak podkreśliła wicedyrektor – jest niewystarczająca liczba kadry nauczycielskiej. Problem polega na tym, że młodzi absolwenci uczelni nie chcą iść pracować do szkoły z powodu niskich pensji.
Goście zwiedzili każdy zakątek szkoły, w tym i korytarz ozdobiony odnowionymi freskami z lat 30. XX wieku.
Minął czas przeznaczony na pisanie testów Olimpiady. Młodzież wychodziła z klas w różnych nastrojach: jedni byli zadowoleni z siebie, inni nie, a jeszcze ktoś miał wątpliwości. Ale obiektywnie o odpowiedziach uczestników zadecyduje komisja konkursowa – wówczas będzie wiadomo, kto przechodzi do kolejnego etapu.
Krzysztof Szymański
