W tym roku Dni Nauki Polskiej nad morzem Azowskim odbyły się w dniach 8–11 października 2020 roku. Składały się z kilku przedsięwzięć: III Międzynarodowa Naukowo-Praktyczna Konferencja „Współczesne metody nauczania języka polskiego”, IV Panel Naukowo-Dydaktyczny „Poprzez nauczanie języka polskiego do kształtowania tożsamości” oraz Okrągły Stół pn. „Polskość na Wschodzie w dobie globalizacji”.
Organizatorami i partnerami Polskiego Kulturalno-Oświatowego Towarzystwa „Odrodzenie” w Berdiańsku były Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP, Konsulat Generalny RP w Charkowie, Przedstawicielstwo Polskiej Akademii Nauk w Kijowie, Instytut Slawistyki PAN, Katedra Polonistyki Kijowskiego Uniwersytetu Narodowego w Kijowie im. Tarasa Szewczenki, Międzynarodowa Szkoła Ukrainistyki Narodowej Akademii Nauk Ukrainy, Berdiański Uniwersytet Zarządzania i Biznesu, a także Fundacja Pomoc Polakom na Wschodzie.
Ze względu na sytuację epidemiczną w świecie obrady miały charakter hybrydyczny. Do prawie dwudziestu uczestników Dni Nauki Polskiej z całej Ukrainy (Kijów, Dnipro, Sewerodonieck, Pawłograd, Charków, Zaporoże, Krzywy Róg) przez platformę Zoom dołączyli naukowcy z Polski oraz polonistyk we Lwowie, Czerniowcach, Łucku i Kijowie.
Pierwsza sesja plenarna i uroczyste otwarcie spotkań naukowych odbyło się w Uniwersytecie Zarządzania i Biznesu, gdzie od piętnastu lat funkcjonuje Centrum Języka i Kultury Polskiej. Uczestników powitała rektor Uczelni prof. Lidia Antoszkina, w imieniu MSZ RP i Konsulatu Generalnego RP w Charkowie – konsul Barbara Kaczmarczyk, Przedstawicielstwo Polskiej Akademii Nauk w Kijowie reprezentowali prof. Henryk Sobczuk i Mateusz Białas. Spotkanie moderowała honorowy członek „Odrodzenia” prof. Helena Krasowska z Instytutu Slawistyki PAN.
W swoim przemówieniu prof. H. Krasowska zaznaczyła, że jej Instytut organizuje konferencję językoznawczą w Berdiańsku już po raz trzeci, co pozwala nie tylko podzielić się najnowszymi napracowaniami metodycznymi w zakresie nauczania języka polskiego od podstaw, lecz także poznać środowisko nauczycielskie, związane z organizacjami polskimi i polonijnymi na całej Ukrainie.
Na sesji plenarnej zostały odczytane następujące referaty: „Korelacje tożsamości i języków Polaków na Ukrainie” (prof. dr hab. Helena Krasowska, Warszawa), „Język polski i stan oświaty polonijnej w Ukrainie wschodniej” (prof. dr hab. Lech Aleksy Suchomłynow, Berdiańsk – Kijów), „Tradycje nauczania języka polskiego od Akademii Mohylańskiej do współczesności” (prof. dr hab. Rostysław Radyszewski, Kijów), „Ten sam błąd – dwie perspektywy oceny (na przykładzie błędów rodzaju gramatycznego w polszczyźnie osób z pierwszym językiem wschodniosłowiańskim)” (dr prof. Ałła Krawczuk, Lwów).
Po części naukowej odbyły się warsztaty metodyczne: „Frazeologia w języku polskim – możliwości i problemy” (dr Karina Stempel-Gancarczyk, Warszawa), „Zdalnie i wydajnie: narzędzia wspomagające edukację online” (dr Iryna Bundza, doc. dr Chrystyna Nikołajczuk, Lwów).
Fot. z archiwum autora
{gallery}gallery/2020/Berdiansk_spotkanie{/gallery}
W godzinach popołudniowych w Domu Polskim w Berdiańsku odbył się Okrągły Stół pt. „Polskość na Wschodzie w dobie globalizacji”. Nauczyciele i przedstawiciele organizacji polskich omawiali kwestie związane z pielęgnowaniem polskich wartości fundamentalnych wśród młodego pokolenia Polaków. Próbowali oni dać odpowiedź na pytanie: „Co to znaczy być Polakiem za granicą w wieku XXI?”. Między innymi poruszono kwestie dotyczące psychologicznych aspektów kształcenia przyszłych nauczycieli języka polskiego oraz opracowanie i doskonalenie metod zdalnego nauczania, wykorzystanie platform internetowych w celu tworzenia materiałów interaktywnych do nauki języka polskiego, zastosowanie nowoczesnych narzędzi multimedialnych w nauczaniu języka polskiego jako obcego. W referowaniu i dyskusji wzięli udział: Janina Yakovenko (Kijów), która opowiedziała o wpływach języka ojczystego na uczenie się języka polskiego, Julia Janowska (Dnipro) – „Język polski dla dzieci”, Marharyta Kondratenko (Charków) – „Nauczanie języka poprzez gry i zabawy”, Lidia Janowska (Dnipro) – „Wchodzenie w przestrzeń alfabetu”, Olena Rakowska (Charków) – „Zdalne nauczanie języka: zalety i wady”, Oksana Goroszko (Kijów) – „Różnice w sposobach nauczania języka polskiego dzieci a dorosłych”, Antoni Janowski (Dnipro) – „Wartości Polaka – jako źródło poznania tożsamości”.
Drugi dzień obrad rozpoczął się z warsztatów przygotowanych przez profesora Piotra Gołdyna (Konin – Kalisz) – „Historia Polski pieśnią i piosenką opowiedziana” i doktor Magdalenę Pokrzyńską (Zielona Góra) – „Język i powroty w kulturze. Antropologiczna perspektywa funkcjonowania dziedzictwa w życiu społecznym”.
Po przerwie na kawę zostały wygłoszone następujące referaty: „Nowoczesne metody nauczania języka polskiego dla biznesu i przedsiębiorców” (prof. dr hab. Nadija Szmygol, Zaporoże), „Możliwości metod socjologicznych w badaniu problemów edukacji szkolnej” (doc. dr Larysa Kolisnyk, Dnipro), „Film jako narzędzie dydaktyczne w nauczaniu języka polskiego jako obcego” (dr Nataliya Minyenkova, Kijów), „Gry edukacyjne w nauczaniu współczesnych uczniów”(dr Andżelika Bondarenko, Krzywy Róg), „Polska tożsamość narodowa a literatura” (doc. dr Artur Malinowski, Odessa).
W ramach Dni Nauki Polskiej w Berdiańsku docent Bogdana Gonczarenko z Kijowa zorganizowała prezentację zbioru prac Pauliny Lewin, sławnej badaczki z pogranicza suwalskiego, która była zafascynowana kulturą i literaturą baroku. Jej spuścizna naukowa, pisana w różnych językach, po raz pierwszy została przetłumaczona na język ukraiński i wydana w jednym zbiorze. Warto dodać, że materiały uporządkował i wstępem opatrzył profesor Rostysław Radyszewski, kierownik Katedry Polonistyki Uniwersytetu Narodowego w Kijowie im. Tarasa Szewczenki. Książka ukazała się dzięki dofinansowaniu ze środków Przedstawicielstwa Polskiej Akademii Nauk w Kijowie.
W ciągu Dni Nauki Polskiej w Berdiańsku trwała sesja posterowa – element konferencji naukowej polegający na dyskusji przy publicznie rozwieszonych plakatach naukowych, w której ramach zostały przedstawione referaty naukowców z Łucka, Kijowa, Niżyna, Czerniowców oraz Berdiańska.
Akordem finałowym polskich spotkań naukowych w Berdiańsku był wieczór papieski, zorganizowany przez członków Towarzystwa „Odrodzenie” oraz gości z różnych miast Ukrainy. Uroczystości jubileuszowe były inspirowane przez Jana Sobiłę, biskupa pomocniczego diecezji charkowsko-zaporoskiej, i przeprowadzona w kościele rzymskokatolickim pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Maryi Panny. Po Mszy św., którą celebrował biskup Jan Sobiło, obecni w kościele wysłuchali referat o drodze życiowej Jana Pawła II, a profesor Lech Suchomłynow opowiedział o obrazie papieża we współczesnej polskiej literaturze faktu. Uczestnicy uroczystości papieskich zapoznali się też z poetycką twórczością Papieża-Polaka. Wiersze naszego Rodaka były recytowane po polsku i po ukraińsku. Na zakończenie wszyscy odśpiewali ulubioną piosenkę Świętego Jana Pawła II „Barkę” i zostali zaproszeni przez proboszcza parafii w Berdiańsku Zbigniewa Kozłowskiego na poczęstunek kremówkami papieskimi.
Uroczystości odbyły się w ramach projektu Fundacji Wolność i demokracja „Święty Jan Paweł II – mój Wielki Rodak”, współfinansowanego ze środków pochodzących z Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.
Lech Suchomłynow
