Warszawski Festiwal Filmów Emigracyjnych zawitał do Iwano-Frankiwska.
W Centrum Kultury Polskiej i Dialogu Europejskiego odbył się pokaz filmów dokumentalnych. Film „Ojcu” pokazał Operację Polską przeprowadzoną przez NKWD na Ukrainie sowieckiej w latach trzydziestych. „Pl w Ua” ukazał oblicze współczesnych Polaków na Ukrainie.
Festiwal Filmów Emigracyjnych Emigra odbył się w tym roku po raz czwarty. Ukazuje on życie Polaków za granicą i dolę emigrantów. Niekiedy prezentowane filmy dotyczą Polaków mieszkających za granicami kraju, ale takich, którzy nigdy nie opuszczali swoich domów – „przekroczyły” ich granice. Takim filmem w tym roku była pokazywana w Warszawie „Pocztówka z Zaolzia” o Polakach mieszkających w Czechach. Tegoroczna edycja Emigry odbyła się pod hasłem „Kamera na Wschód”. Zaprezentowano tam między innymi filmy dotyczące Polaków na Ukrainie. Zrodził się wtedy pomysł, aby pokazać te filmy również widzowi w Iwano-Frankiwsku i we Lwowie.
{youtube}-Wd1BYi6ZTs{/youtube}
W Centrum Kultury Polskiej i Dialogu Europejskiego zaprezentowano trzy filmy – „Ojcu” w reżyserii Diany Skayi i Liliany Komorowskiej (Kanada), „Pl w Ua” Agaty Lewnadowski i Kuriera Galicyjskiego (Polska/Ukraina) i „Czwarta dzielnica” w reżyserii Adriana Prawicy (USA). Pierwszy film dotyczy Operacji Polskiej w Związku Sowieckim, w wyniku której NKWD zamordowało około 200 tysięcy Polaków w latach 30. XX wieku. Jest opary na poemacie Aliny Bandrowskiej, córki głównego bohatera Adama Bandrowskiego, zamordowanego w 1938 roku w Winnicy. „Pl w Ua” to próba ukazania społeczności polskiej na Ukrainie od wsi Pnikut i Łanowice w okolicach Mościsk, przez Berdyczów i Winnicę, aż po Kijów. „Czwarta dzielnica” to film poświęcony polskiej emigracji zarobkowej, która w Stanach Zjednoczonych szukała lepszego życia.
Zebranych przywitali Wojciech Jankowski reprezentujący Klub Galicyjski i Katarzyna Zaorska-Podsiadło, koordynator Emigry, która przybliżyła zebranym ideę festiwalu filmowego i wprowadziła zebranych w tematykę filmów. Po prezentacji pierwszych dwóch filmów odbyło się spotkanie z Eugeniuszem Sało, współtwórcą filmu „Pl w Ua”. Młody dziennikarz opowiadał o pracy nad filmem, który ukazuje nie tylko polską społeczność, ale próbuje nawet pokazać realia życia na Ukrainie, na przykład stan dróg. Sało opowiadał o granicy językowej – w Mościskach polska młodzież mówi po polsku „z domu”, bliżej centrum Ukrainy jest to już język wyuczony.
Po pokazie filmu „Czwarta dzielnica” odbyła się rozmowa ze Sławomirem Sobczakiem, dziennikarzem, który blisko 30 lat pracował w Chicago. Opowiedział o tym, że autorzy filmu chcą zrobić ciąg dalszy, aby pokazać losy Polaków z Chicago aż po dzień dzisiejszy. Z dużym zainteresowaniem przyjęto relację o współpracy polskiej i ukraińskiej diaspory w Chicago. Jak powiedział Sobczak, polsko-ukraińskie konflikty, które bywały intensywne w XX wieku w Europie, w ogóle nie miały przełożenia na współżycie Polaków i Ukraińców w Chicago.
– Bardzo ciekawe. Trzeba więcej takich filmów przywozić i tu pokazywać, żebyśmy mieli łączność z Macierzą, żebyśmy więcej wiedzieli o Polakach. – powiedziała Władysława Dobosiewicz z Towarzystwa Kultury Polskiej imienia Franciszka Karpińskiego. – Wszyscy wiedzieli, że Polacy wyjeżdżali do pracy, że była emigracja, ale dokładnie nie wiedzieliśmy, jak im się tam żyło. A żyło im się ciężko. A w ogóle to lubimy oglądać polskie filmy, cieszymy się, że mamy taką okazję. Teraz był 5. Przegląd Najnowszych Filmów Polskich. To dla nas jest wielka sprawa!
– Dobrze, że powstają takie filmy na Ukrainie. Polska mniejszość się rozwija. Dla mnie, jako specjalisty od emigracji zarobkowej, szczególnie interesującym był film „Czwarta dzielnica” – powiedział Petro Hawryłyszyn, historyk z Uniwersytetu Podkarpackiego. – Byłem kiedyś w Chicago i było dla mnie ciekawym porównać polską mniejszość z ukraińską. Widać sporo momentów wspólnych w tej emigracji, bo gdy emigrowali przed II wojną światową z Galicji, to wszyscy mieli paszport polski.
Wydarzenie odbyło się 25 listopada w ramach Klubu Galicyjskiego pod tytułem „Film dokumentalny wobec wyzwań współczesności”. 27 listopada odbyło się spotkanie Klubu Galicyjskiego we Lwowie w Centrum Historii Miejskiej pod tytułem „Wyzwania stojące przed młodym pokoleniem Polaków na Ukrainie”. W ramach spotkania zaprezentowano te same filmy.
Film „Pl w Ua” jest wynikiem wspólnej pracy Agaty Lewandowski (Emigra), Eugeniusza Sało i Aleksandra Kuśnierza z Kuriera Galicyjskiego.
Albert Iwański
{gallery}gallery/2016/salo_emigra{/gallery}
