„Kresy – zaginiony świat. Wielokulturowość na pograniczu narodów i religii” – pod takim tytułem odbyła się Międzynarodowa Konferencja Naukowa z cyklu Nałęczowskie Spotkania Wschodnioeuropejskie „Willa Kresy” w Nałęczowie.
Obrady odbywały się w dniach 14–15 października br. w Sali Balowej Pałacu Małachowskich.
– Celem forum naukowego było przybliżenie dziedzictwa kresowego i odtworzenie niezapomnianej atmosfery wielokulturowości, która cechowała środowiska kresowe przed II wojną światową. Temat kresowości został osadzony w rzeczywistościach podlubelskiego Nałęczowa, którego urokliwy charakter tworzył się w znacznej mierze dzięki przybyszom z dawnych ziem kresowych. Wyniki badań naukowych „kresoznawczych” przedstawili nie tylko badacze z różnych ośrodków akademickich Polski, ale także Ukrainy i Japonii – poinformował prof. KUL dr hab. Włodizmierz Osadczy, prezes Instytutu Pamięci i Dziedzictwa Kresowego.
Wydarzenie zostało objęte patronatem honorowym przez wicepremiera Rządu RP, ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego Jarosława Gowina oraz wojewodę lubelskiego prof. Przemysława Czarnka.
Obrady naukowe w Nałęczowie uświetnił zespół Towarzystwa Kultury Polskiej na Wołyniu im. Tadeusza Kościuszki z Łucka.
Jak zauważył Włodzimierz Osadczy, prezes Instytutu Pamięci i Dziedzictwa Kresowego, pierwsze tego rodzaju spotkanie było zaplanowane jako inauguracja cyklicznych wydarzeń zatytułowanych ogólną nazwą Nałęczowskie Spotkania Wschodnioeuropejskie „Willa Kresy”.
W ramach tej inicjatywy organizatorzy planują sukcesywnie przybliżać mieszkańcom Lubelszczyzny kresowe dziedzictwo kulturowe, odnajdywać ślady „kresowości” w historii i zabytkach regionu i współczesnej Polski, prowadzić działalność edukacyjno-kulturową wśród młodzieży szkolnej i studiującej. Będzie to także istotny impuls dla rozwoju badań naukowych związanych z Kresami, tworzenia pomostów porozumienia między narodami będącymi dziedzicami tradycji wielokulturowości dawnej Rzeczypospolitej.
Wśród znakomitych prelegentów znaleźli się między innymi: prof. dr hab. Ryszard Szczygieł z Lublina, który zaprezentował referat „Kształtowanie się przestrzeni Kresów”, prof. Iryna Biskub z Łucka przedstawiająca w swoim wystąpieniu temat „Kultura i tradycje Kresów Wschodnich w anglojęzycznym postrzeżeniu”. Bardzo mile przez uczestników konferencji zostało przyjęte wystąpienie dr hab. Mieczysława Ryby reprezentującego KUL i Wyższą Szkołę Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu. Profesor Ryba przedstawił referat nt. „Kresy w historii i kulturze Polski”. Z kolei o kresowych rodzinach Nałęczowa mówił mgr Jerzy Rosiak, dyrektor Zespołu Szkół im. Z. Chmielewskiego w Nałęczowie. Z wielką uwagą wysłuchano referatów ks. prof. dr hab. Józefa Mareckiego z Krakowa i Macieja Bohosiewicza z Warszawy. Ks. prof. dr hab. Józef Marecki przedstawił referat zatytułowany „Wpływ kresowych sanktuariów maryjnych na przeobrażenia krajobrazu kulturowego”, w którym zaprezentował przeogromne bogactwo kresowych miejsc kultu Najświętszej Maryi Panny. Natomiast Maciej Bohosiewicz mówił o Ormianach, najwierniejszym narodzie kresowym Rzeczypospolitej. Z kolei dr Lucyna Rotter z Krakowa przedstawiła referat zatytułowany „Percepcja elementów kulturowych przez grupy religijne, narodowe i społeczne na przykładzie dawnych ziem wschodnich Rzeczypospolitej”. Natomiast dr Adam Kulczycki z Rzeszowa swoje wystąpienie poświęcił roli Kościoła rzymskokatolickiego na Kresach akcentując jego czynnik kulturotwórczy w cywilizacji łacińskiej. Ważnym akcentem podczas konferencji było wystąpienie dr Kenshi Fukumoto z Kioto w Japonii. Przedstawił on referat zatytułowany Mariavite in Łódź and Russian Orthodox in Chełm: A Framework for Comparative Research on Imperial Rule and Culture in Kresy before 1914”. Na konferencji nie zabrakło także wystąpienia dr hab. prof. KUL Włodzimierza Osadczego, który wygłosił referat „Między Rusią Litewska i Rusią Koronną a białoruskim i ukraińskim ruchem narodowym”.
Uczestnicy konferencji wzięli udział w otwarciu wystawy „Historyczne związki Nałęczowa z dawnymi Kresami Wschodnimi” w Pałacu w Bronicach.
Konferencja została zorganizowana przez Instytut Pamięci i Dziedzictwa Kresowego wraz z Centrum Ucrainicum KUL, Instytutem Wschodnioeuropejskim Centrum Nowoczesnej Edukacji, Zespołem Szkół im. Z. Chmielewskiego w Nałęczowie i Katolickim Stowarzyszeniem „Civitas Christiana”, Oddział Okręgowy w Lublinie.
Patronat medialny nad projektem objęli: TVP LUBLIN, Polskie Radio Lublin, TVP Historia, Radio eR, Dziennik Wschodni, Tygodnik Katolicki „Niedziela”, Kurier Galicyjski, Gazeta Nałęczowska, Wspólnota Puławska, TV Puławy.
Info:
Autor dr Adam Kulczycki jest adiunktem w Zakładzie Socjologii Problemów Społecznych Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Adam Kulczycki
Tekst ukazał się w nr 20 (264) 28 października – 14 listopada 2016
