W Zadwórzu uczczono pamięć bohaterów bitwy, która przeszła do historii jako polskie Termopile.
W 98. rocznicę bitwy do Zadwórza przybyli prezes Instytutu Pamięci Narodowej Jarosław Szarek, minister Jan Józef Kasprzyk, szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, ambasador Rzeczypospolitej Polskiej na Ukrainie Jan Piekło. Odprawiono mszę świętą i odbył się apel poległych.
Uroczystą mszę świętą odprawił ksiądz Jan Stachura MS z parafii w Busku. Odczytano listy marszałka Sejmu Marka Kuchcińskiego i ministra obrony narodowej Mariusza Błaszczaka. Przybyli na uroczystość minister Jan Józef Kasprzyk, ambasador Rzeczypospolitej na Ukrainie Jan Piekło, prezes Instytutu Pamięci Narodowej Jarosław Szarek, Polacy ze Lwowa i innych miast Ukrainy, Zadwórzański Rajd Rowerowy, żołnierze 1 Warszawskiej Brygady Pancernej im. Tadeusza Kościuszki, goście z Polski. Prezentacji gości dokonywała prezes Radia Lwów Teresa Pakosz.
„Zadwórze zasłynęło jako najbardziej dramatyczny epizod walk o Lwów w czasie wojny polsko-bolszewickiej w 1920 roku. Polska młodzież pod dowództwem kapitana Bolesława Zajączkowskiego stoczyła heroiczny bój z przeważającymi siłami sowieckimi armii konnej Budionnego. Bitwa ta przeszła do historii jako polskie Termopile, a mała stacja kolejowa Zadwórze stała się symbolem bohaterstwa” – napisał marszałek Kuchciński.
Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, minister Jan Józef Kasprzyk zaznaczył, jaki charakter miała wojna polsko-bolszewicka:
– W wojnie 1920 roku nie chodziło tylko o obronę suwerenności młodego państwa polskiego, w tej wojnie też nie chodziło tylko o utworzenie młodego państwa ukraińskiego, bo warto przypomnieć, że ta wojna to było wspólne braterstwo broni Polaków i Ukraińców. To był ten wielki, wspaniały sojusz marszałka Józefa Piłsudskiego i atamana Symona Petlury, którzy razem rozumieli, czym jest bolszewicka Rosja i ramie w ramię walczyli z bolszewikami. W tej wojnie chodziło o obronę wartości, które przez wieki tworzyły Europę, ta wojna była starciem dwóch światów, dwóch cywilizacji: łacińskiej – cywilizacji dobra i cywilizacji zła, cywilizacji śmierci, jaką niósł ze sobą komunizm na swoich bagnetach.
– Zwyciężyli płacąc za to ogromną cenę, cenę swojego młodego życia – powiedział Jan Piekło, ambasador Rzeczypospolitej Polskiej na Ukrainie. – Taką cenę płacili też młodzi ludzie pod Radzyminem, Warszawą, Osowcem. Taką cenę płacili też nasi ukraińscy sprzymierzeńcy. Generał Marek Bezruczko bronił razem z Polakami Zamościa, opóźniając marsz sowieckich brygad na Warszawę. Jesteśmy im winni pamięć. Gdyby nie oni, gdyby nie ta cena życia, którą zapłacili, to można sobie wyobrazić co by się stało. Prawdopodobnie nie byłoby II wojny światowej, bo nie byłoby takiej potrzeby. Europa byłaby – co jest marzeniem Putina – od Lizbony po Władywostok komunistycznym rajem. To co się dzieje teraz na Ukrainie jest kontynuacją bitwy warszawskiej, tylko że front nie przebiega teraz nad Wisłą, a w odległym od Wisły Donbasie.
O wyzwaniach, jakie przynosi pamięć o Zadwórzu i obronie przed komunizmem, mówił Jarosław Szarek, prezes Instytutu Pamięci Narodowej:
– Czy gdybyśmy dzisiaj polskich uczniów zapytali, co to jest Zadwórze, czy uzyskalibyśmy odpowiedź? Czy ta historia Zadwórza jest w polskich podręcznikach? Ten cmentarz pokazuje, że jeżeli jest naród, który za marzenie o niepodległości, o wolności potrafi pozostawić taki las krzyży, to jest to naród niepokonany. To jest naród, który nie da się rzucić na kolana. To jest zadanie dla niepodległej Polski i niepodległej Ukrainy, żeby pokazać czym był komunizm. Nie powiódł się ten sojusz Petlury z Piłsudskim. Jaką cenę zapłaciła Ukraina, wszyscy wiemy. W tym roku obchodzimy rocznicę Wielkiego Głodu. Trzeba by Europa o tym wiedziała, to jest nasze wspólne wyzwanie, trzeba o tym nauczać.
Na ręce prezesa Janusza Balickiego minister Kasprzyk wręczył medal Pro Patria dla Polskiego Towarzystwa Opieki nad Grobami Wojskowymi. Na zakończenie uroczystości odbył się apel poległych. Wieńce złożyli żołnierze 1 Warszawskiej Brygady Pancernej im. Tadeusza Kościuszki w Warszawie i przedstawiciele przybyłych organizacji.
Wojciech Jankowski
{gallery}gallery/2018/jankowski_Zadworze{/gallery}
