18 sierpnia swoje 80 urodziny obchodził wieloletni organista Bazyliki Metropolitalnej pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny we Lwowie, założyciel i dyrygent Chóru Katedralnego im. św. Jana Pawła II Bronisław Pacan. Życzenia z tej okazji spływają od członków licznej rodziny, dawnych chórzystów i wychowanków oraz sympatyków chóru, mieszkających dziś w kilku krajach na obu półkulach.
Przez sześć dekad pełnienia posługi w katedrze obrządku łacińskiego pan Bronisław stał się filarem stałości i ciągłości tradycji muzycznej, kultywowanej z zaangażowaniem, pokorą i poświęceniem, wynikającymi ze świadomości, że to właśnie na tradycji, na kulturze opera się tożsamość narodowa i religijna. Stał się również uosobieniem maksymy głoszącej, że „Wielkość osiąga się w służbie, przez służbę – jakby mimochodem”.
Hymny „Bogurodzica” i „Śliczna Gwiazdo miasta Lwowa” wykonane pod kierownictwem dostojnego Jubilata, niczym kosztowne klejnoty muzyczne, złożone u stóp Patronki prastarej lwowskiej katedry, spięły niedzielną sumę 20 sierpnia, którą w jego intencji odprawił dawny proboszcz ks. dr Andrzej Baczyński. Liczne grono krewnych, przyjaciół i współpracowników towarzyszyło Jubilatowi podczas urodzinowej biesiady w lwowskiej restauracji „Kopuła”.
fot. Kazimierz Świetlicki
Bronisław Pacan urodził się w 1943 roku w Mościskach. Jego talent muzyczny dostrzegł zasłużony proboszcz tamtejszej parafii ks. Edward Saletnik. Będąc pod wrażeniem wykonania w mościskim kościele pod kierunkiem 17-letniego młodzieńca „Pasji według św. Mateusza” ks. Wojciecha Lewkowicza, skierował go do Lwowa. W 1960 roku Bronisław podjął naukę u Józefa Nowakowskiego, wówczas od czterdziestu lat pełniącego funkcję organisty katedry lwowskiej. Nowakowski, w którego działalności zogniskowały się dwie wielkie tradycje muzyki polskiej: chopinowska i moniuszkowska, sam wychowany w tych tradycjach przez wybitnych lwowskich pedagogów (m.in. Mieczysława Sołtysa i Stanisława Niewiadomskiego), umiał w skrajnie trudnych warunkach je ocalić i zdeponować w ręku swego ucznia i następcy.
Po krótkim czasie zdolny uczeń mógł już odciążyć swego profesora w jego obowiązkach organistowskich, a z czasem – powróciwszy do Lwowa po odbyciu trzyletniej obowiązkowej służby wojskowej – stał się prawą ręką mistrza. Wspomagał go w pracy aż do jego śmierci, która nastąpiła w 1990 roku, po 70 latach owocnej, ofiarnej i wszechstronnej działalności w katedrze. Dzięki wsparciu ojca Rafała Kiernickiego, ówczesnego proboszcza katedry, odbył też studia w zakresie dyrygentury oraz pobierał naukę śpiewu solowego. W latach 1965-71 prowadził chór męski w katedrze. W 1971 roku założył w katedrze chór mieszany – Chór Katedry Lwowskiej im. św. Jana Pawła II, którym kieruje do dnia dzisiejszego.
Przeważającą część wykonywanego repertuaru chóru stanowiły i do dziś stanowią utwory kompozytorów polskich: Gomółki, Gorczyckiego, Koszewskiego, Krogulskiego, Kurpińskiego, Łuciuka, Maklakiewicza, Moniuszki, Nowowiejskiego, Ogińskiego, Pękiela, Rączkowskiego, J. Surzyńskiego. Priorytetowe miejsce zajmowała zawsze twórczość kompozytorów polskich związanych ze Lwowem: Jana Galla, Wojciecha Kilara, Jerzego Kołaczkowskiego, Stanisława Niewiadomskiego, Andrzeja Nikodemowicza, Waleriana Stysia, Stefana Surzyńskiego, Andrzeja Taraska, Michała Woźnego, Antoniego Uruskiego, Ottona Mieczysława i Jana Żukowskich.
Nowopowstały chór mieszany przy katedrze stał się inspiracją dla kompozytorów polskich, po wojnie pozostałych we Lwowie –Andrzeja Nikodemowicza i Andrzeja Taraska. To dzięki temu zespołowi dającemu realną szansę na wykonanie muzyki sakralnej – chociaż w tak ograniczonym zakresie i jedynie w murach katedry – powstawały nowe opracowania znanych śpiewów. Tak oto po latach Andrzej Nikodemowicz (1925-2017) – kompozytor, pianista, pedagog, wspominał współpracę z chórem pisząc w 2014 roku z Lublina, do którego szykanowany przez władze przeniósł się na stałe ze Lwowa w 1980 roku: „Dzisiaj w okresie Świąt Bożego Narodzenia mogę łączyć się z lwowską wspólnotą przynajmniej poprzez śpiew kolęd. Wiele z tych kolęd opracowałem na chór i dziś są one chętnie wykonywane. 20 z nich zostało wydanych drukiem w zbiorku, który dedykowałem o. Rafałowi Kiernickiemu jeszcze za jego życia. Inicjatorem tych opracowań był pan Bronisław Pacan, organista katedralny, który swego czasu poprosił mnie o opracowanie jednej z kolęd, mianowicie „Cztery lata zawszem pasał”. Praca ta tak mnie zafascynowała, że w rezultacie powstało ok. 500 opracowań kolęd”.
Bronisław Pacan zainicjował w roku 2010, w 90. rocznicę urodzin Karola Wojtyły, koncerty papieskie w katedrze, które weszły na stałe do kalendarza odbywającego się co roku w maju Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej. W latach 1996-2003 wykładał przedmioty muzyczne w Wyższym Seminarium Duchownym Archidiecezji Lwowskiej obrządku łacińskiego i prowadził chór alumnów seminarium. Odznaczony odznaką honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej” (2009), Medalem bł. Jakuba Strzemię w uznaniu zasług dla lokalnego Kościoła Lwowskiego (2011), Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi Rzeczpospolitej Polskiej (2015). Wraz z Chórem Katedry Lwowskiej otrzymał Nagrodę im. Włodzimierza Pietrzaka za krzewienie kultury chrześcijańskiej i kultywowanie polskich tradycji (1998) i Brązowy Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2014).
fot. Kazimierz Świetlicki
