Kolejne dwie części IV Bukowińskiego Festiwalu Nauki, po edycji w Jastrowiu w dniach 21–23 czerwca (w „Kurierze Galicyjskim” pisaliśmy o nim w nr 13 (305) 17–30 lipca 2018 – przypis redakcji), odbyły się 24 sierpnia w Lubaniu Śląskim oraz 25 sierpnia 2018 r. w Dzierżoniowie. Wydarzenie to zostało objęte patronatem Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego 2018.
Spotkanie pierwsze miało miejsce w Miejskim Domu Kultury, które po raz pierwszy zaprosiło nas do wspólnej organizacji przedsięwzięcia. Złożyły się na nie wykłady popularnonaukowe, wystawa multimedialna oraz wystawa stacjonarna. O korzeniach bukowińskich Polaków, często nazywanych w Polsce „Rumunami”, o ich migracjach i bagażu doświadczeń na Dolnym Śląsku mówił profesor Krzysztof Nowak. O dziedzictwie kulturowym materialnym i niematerialnym bukowińczyków, o tym, jakie ono jest, o ich śladach w zbiorach Muzeum Etnograficznym w Ochli mówili Magdalena i Robert Pokrzyńscy. Wystawa „Dawne Czerniowce i ich mieszkańcy” przeniosła widzów do tego dawnego świata wielokulturowych i wielojęzycznych Czerniowiec. Wystawa wykorzystuje reprodukcje starych pocztówek i fotografii z prywatnych kolekcji Eduarda Turkewycza, Siergieja Osaczuka, Mykoły Sologora, a także z otwartych źródeł zebranych przez ogromną społeczność czerniowiecką na całym świecie. Wystawę przygotowała Natalia Karalasz. Po otwarciu jej w Lubaniu Śląskim, wystawa została przewieziona do Dzierżoniowa, gdzie w kolejnej części Bukowińskiego Festiwalu Nauki, została wyeksponowana w Muzeum Miejskim Dzierżoniowa.
Oprócz niej widzowie w Dzierżoniowie mogli obejrzeć jeszcze jedną wystawę, która nosiła tytuł „Niepodległa”. Wykład popularnonaukowy o dziedzictwie językowym Polaków bukowińskich wygłosiła profesor Helena Krasowska, w którym omówiła istnienie kilku podstawowych kategorii polszczyzny bukowińskiej. Po pierwsze, można mówić o polszczyźnie bukowińskiej, będącej kontynuacją polszczyzny Kresów południowo-wschodnich. Po drugie, można wyróżnić gwarę górali bukowińskich. Po trzecie, od tych dwóch kategorii należy odróżnić gwarę wsi Bulaj z cechami dialektu małopolskiego. Zaprezentowała także zbiór materiałów, który stanowi trwałą dokumentację niematerialnego dziedzictwa kulturowego – ukształtowanej dziejowo polszczyzny bukowińskiej i fragmentu kultury tradycyjnej Polaków na Bukowinie. Mowa polska Polaków z Bukowiny stanowi unikatową wartość kultury polskiej z uwagi na aktualną liczbę jej użytkowników.
IV Bukowiński Festiwal Nauki kończył się wypowiedziami i komentarzami różnych grup ze środowiska żydowskiego, niemieckiego, polskiego, seklerskiego, ukraińskiego i polskiego. Pokazały one, że żywa dyskusja o możliwości współistnienia tak różnych kultur możliwa jest przy poszanowaniu drugiego człowieka oraz jego kultury i języka, co jest tak ważne w dzisiejszym świecie. Przygrywający podczas spotkań zespół „Karpacka Tajstra” oraz odbywający się w tym czasie i miejscach po raz 29 Międzynarodowy Festiwal Folklorystyczny „Bukowińskie Spotkania” wprowadzały prelegentów i słuchaczy IV Bukowińskiego Festiwalu Nauki w nastrój dawnego świata, pokazując wielowiekowe dziedzictwo pięknej krainy – Bukowiny Karpackiej.
Pomimo tego, że jest to przedsięwzięcie młode, jest ono rozpoznawalne w Polsce, w Niemczech, na Ukrainie, na Słowacji, w Rumunii, w Mołdawii oraz na Węgrzech. Na to wydarzenie czekają osoby z różnych grup wiekowych, o różnych profesjach, stanowiących o różnym statusie społecznym, mających swoje różne zainteresowania. Wspólnym mianownikiem jest Bukowina – kraj ich urodzenia i zamieszkania, miejsce, gdzie dorastali rodzice lub dziadkowie słuchaczy poszczególnych wykładów popularnonaukowych. W tym roku organizatorów przerosły oczekiwania słuchaczy i współorganizatorów o chęci zorganizowania kolejnego Bukowińskiego Festiwalu Nauki w różnych miejscach, nie tylko w Polsce, ale także za granicą. Okazało się, że na to nietypowe wydarzenie ludzie czekają cały rok, że jest ono potrzebne i bardzo pożądane.
Helena Krasowska
Tekst ukazał się w nr 19 (311) 16-29 października 2018
