Wydarzenie NAM SIĘ CHCE! Gala 5-lecia programu „Polskie dziedzictwo kulturowe za granicą – wolontariat” jest podsumowaniem programu dotacyjnego „Polskie dziedzictwo kulturowe za granicą – wolontariat”, realizowanego przez Instytut Polonika. Przez 5 lat trwania programu zrealizowano 103 projekty w 151 miejscowościach, w 20 krajach świata na 5 kontynentach. W działaniach uczestniczyło od 350 do 700 osób w zależności od roku i warunków (pandemia COVID-19, wojna w Ukrainie). Łączny koszt grantów przyznanych w ramach programu wyniósł łącznie 3 540 046,85 zł.
Program „Polskie dziedzictwo kulturowe za granicą – wolontariat” wspiera zaangażowanie społeczne w ochronę materialnych elementów polskiego dziedzictwa kulturowego pozostającego poza granicami kraju. Chodzi nie tylko o obszar historycznej Rzeczypospolitej w jej granicach z 1772 r., lecz także prowadzenie działań związanych z ochroną i rewaloryzacją spuścizny kulturowej powstałej na emigracji.
Od początku uruchomienia programu w 2019 roku cieszył się on olbrzymim zainteresowaniem i tak jest do dzisiaj. Z roku na rok przybywa beneficjentów, którzy realizują wyjątkowe projekty dotyczące polskich śladów w różnych częściach świata.
– Pragniemy podziękować beneficjentom programu za ich udział i zaangażowanie. To dzięki wspólnym działaniom udaje się każdego roku zrealizować kilkadziesiąt niezwykle cennych i ważnych projektów mających na celu ochronę i popularyzację polskiego dziedzictwa kulturowego za granicą – mówi Dorota Janiszewska-Jakubiak, dyrektor Instytutu Polonika. – Praca wolontariuszy, ich działania przynoszą wymierny efekt nie tylko na płaszczyźnie materialnej, lecz także niematerialnej. Budowanie pozytywnego wizerunku Polski na świecie to bardzo ważne, ale i trudne działanie. Historia może zarówno łączyć, jak i dzielić. Cieszy mnie, że projekty realizowane przez beneficjentów angażują i jednoczą nie tylko Polaków, lecz także lokalne społeczności na całym świecie – dodaje.
fot. Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA
Gala 5-lecia programu „Polskie dziedzictwo kulturowe za granicą – wolontariat”, poza oficjalną, uroczystą częścią, miała także wymiar praktyczny. Zaplanowanych zostało 6 bloków tematycznych/paneli dyskusyjnych z udziałem beneficjentów. Uczestnicy mogli podzielić się swoimi doświadczeniami z zakresu współpracy międzynarodowej, realizacji konkretnych projektów, w tym prowadzonych podczas wojny w Ukrainie, a także trudności, z którymi mają do czynienia w ramach prowadzonych działań. Wspólne rozmowy będą uzupełnieniem wiedzy z zakresu know-how, która może okazać się pomocna przy realizacji projektów w kolejnych edycjach programu.
– Program „Wolontariat” jest odpowiedzią m.in. na działania zapoczątkowane lata temu przez Polaków, głównie potomków mieszkańców dawnych ziem wschodnich Rzeczypospolitej, którzy spontanicznie zaczęli odwiedzać i porządkować groby przodków. Uruchomienie programu „Polskie dziedzictwo kulturowe za granicą – wolontariat” nie tylko wspomogło ich wysiłki, lecz spowodowało także rozszerzenie działań zarówno w ich formie, jak i zasięgu geograficznym – mówi Marta Szymska, kierownik Działu Programów Dotacyjnych w Instytucie Polonika. – Obecnie projekty prowadzone w ramach programu dotarły do: USA, Szkocji, Anglii, Francji, Szwajcarii, Czech, Litwy, Łotwy, Białorusi, Ukrainy, Mołdawii, Rumunia, Gruzji, Armenii, Kazachstanu, Nowej Zelandii, Ugandy, Tanzanii, Zambii, Zimbabwe. Działania przybierają różnorodne formy. Nie są to już tylko prace porządkowe na cmentarzach, ale też prace inwentaryzacyjne, archiwizacyjne, digitalizacyjne oraz drobne prace z zakresu profilaktyki konserwatorskiej. Obejmują one nie tylko cmentarze, lecz także pomoc instytucjom emigracyjnym chroniącym dziedzictwo kulturowe, a także kościelnym czy muzealnym i innym, gdzie chronione jest zarówno dziedzictwo kulturowe, jak i przyrodnicze.
Program „Wolontariat” tworzą ludzie, którzy często z potrzeby serca, miłości do ojczyzny i jej skomplikowanych dziejów podejmują działania na rzecz zachowania i ratowania polskiego dziedzictwa kulturowego poza krajem jako ważnego elementu dziedzictwa światowego. Pozytywnie zmieniamy bieg historii, zbliżamy kraje i kultury, budujemy współpracę międzynarodową opartą na zaufaniu i szacunku do wspólnych wartości – dodaje Marta Szymska.
Siłą programu są przede wszystkim ludzie – beneficjenci, ale i partnerzy, często reprezentanci lokalnego środowiska, którzy wspomagają działania wolontariuszy i służą im pomocą oraz zaangażowaniem.
– Zaskakuje i cieszy jednocześnie różnorodność organizacji biorących udział w programie „Wolontariat”. Są to profesjonalne stowarzyszenia „konserwatorskie”, jak Stowarzyszenie Magurycz, organizacje powstałe na rzecz osób potrzebujących pomocy oraz zagrożonych wykluczeniem społecznym, jak Fundacja Świetlik, harcerze, stowarzyszenia naukowe, jak Rada Ogrodów Botanicznych i Arboretów w Polsce, czy organizacje zrzeszające aktywnych lokalnych mieszkańców – podkreśla Marta Szymska z Instytutu Polonika. – Wolontariat, ochrona pamięci, dziedzictwa kulturowego i historii to tematy ważne dla całego przekroju społeczeństwa polskiego. Jednoczą przeróżne grupy społeczne, niezależnie od wieku, wykształcenia, pochodzenia czy miejsca zamieszkania (organizacje pochodzą z różnych miejsc Polski). Tematy te okazują się ważne również dla społeczności krajów, w których realizowany jest program. Dołączają oni do polskich wolontariuszy, a w przypadku objętej wojną Ukrainy przejmują wręcz większość prac na siebie – podkreśla.
Podczas gali odbyła się premiera filmu/reportażu (45 min) „Nam się chce” odsłaniającego kulisy pracy wolontariuszy z programu „Polskie dziedzictwo kulturowe za granicą – wolontariat”.
Patroni medialni: TVP Polonia, Polskie Radio dla Zagranicy, Nowa Europa Wschodnia, Kurier Galicyjski.
Krótki opis programu „Wolontariat”
„Polskie dziedzictwo kulturowe za granicą – wolontariat” jest programem własnym Instytutu Polonika, prowadzonym od roku 2019, finansowanym dzięki dotacji celowej MKiDN. Wspiera on zaangażowanie społeczne w ochronę materialnych elementów polskiego dziedzictwa kulturowego pozostającego poza granicami kraju.
Działania w ramach programu ukierunkowane są na wypracowanie długotrwałych efektów w zakresie:
1) systematycznej ochrony obiektów polskiego dziedzictwa kulturowego za granicą;
2) podniesienia kompetencji wolontariuszy i członków organizacji pozarządowych w zakresie opieki nad dziedzictwem kulturowym;
3) wzmocnienia znaczenia roli wolontariatu w działaniach na rzecz zachowania polskiego dziedzictwa kulturowego poza krajem jako elementu dziedzictwa europejskiego/ światowego;
4) aktywizacji lokalnych społeczności i ich integracji wokół celu, jakim jest ochrona wspólnego dziedzictwa kulturowego.
• Budżet programu: 1 000 000 zł
• Planowany poziom dofinansowania: 90%, finansowy wkład własny min. 10%
• Wysokość dofinansowania: min. 10 000 zł – max. 70 000 zł
• Udział wolontariuszy: min. 75% wszystkich osób zaangażowanych w realizację projektu
• Czas trwania prac: co najmniej 3 dni
• Realizacja projektów: od dnia ogłoszenia wyników do 15 listopada
Więcej informacji na stronie: Program grantowy Instytutu Polonika.
Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą Polonika (Instytut Polonika) jest wyspecjalizowaną państwową instytucją kultury, która prowadzi projekty o charakterze konserwatorskim, naukowo-badawczym, edukacyjnym i popularyzatorskim. Dzięki nim zachowywane są materialne świadectwa naszych dziejów i przywracana jest pamięć o ważnych dla współczesnych Polaków osobach oraz istotnych faktach historycznych.
źródło: Insytut Polonika
Ruszył nabór do programu „Polskie dziedzictwo kulturowe za granicą – wolontariat 2024”
