9 listopada br. w Iwano-Frankiwsku (d. Stanisławowie) pokazem filmu „Jack Strong” w reżyserii Władysława Pasikowskiego rozpoczęła się stanisławowska edycja 3. Przeglądu Najnowszych Polskich Filmów „Pod Wysokim Zamkiem”.
Podczas otwarcia stanisławowskiego przeglądu konsul generalny RP we Lwowie Jarosław Drozd zaznaczył, że oferta filmowa oraz wydarzeń towarzyszących staje się coraz bogatsza. „To jest dla nas bardzo fajne, że możemy pokazać tu w Iwano-Frankiwsku (Stanisławowie) polskie kino, polskie życie, polski dramat, polską komedię” – powiedział ambasador.
W otwarciu wzięli udział przedstawiciele władz Iwano-Frankiwska m. in. zastępca przewodniczącego Iwano-Frankiwskiej Administracji Obwodowej Rusłan Panasiuk, zastępca mera Iwano-Frankiwska Mychajło Weres oraz zastępca Przewodniczącego Iwano-Frankiwskiej Rady Obwodowej Ołeksandr Łewyćkyj. Wszyscy podkreślali, że takie wydarzenia jak Przegląd Najnowszych Polskich Filmów wzmacniają relacje polsko-ukraińskie.
Wśród prezentowanych w tym roku filmów znajdą się m.in. „Ida”, „Papusza”, „Dziewczyna z szafy”, „Mój biegun”, „Wałęsa. Człowiek z nadziei”, „Biegnij chłopcze, biegnij”, „Kamienie na szaniec”, „Pod mocnym aniołem” oraz „Chce się żyć”.
– Oddajemy w ręce mieszkańców Stanisławowa, Polaków i Ukraińców, dobry, ciekawy i wartościowy program dobrany tak, żeby odpowiedzieć na oczekiwania i tych starszych i tych młodszych. Ludzi, którzy preferują kino bardziej artystyczne i osób, które wolą kino jako sposób spędzenia wolnego czasu – powiedział główny koordynator projektu, konsul RP we Lwowie Jacek Żur.
W następnym roku planowany jest przegląd polskich filmów również dla dzieci. „W Iwano-Frankiwsku dużo dzieci uczy się języka polskiego i chcemy pokazać polskie kino dla dzieci” – powiedział konsul generalny RP we Lwowie Jarosław Drozd.
Goście przybyli na uroczystość otwarcia zostali poczęstowani lampką szampana, mieli także okazję do pamiątkowego zdjęcia w retro-atelier przygotowanym specjalnie na potrzeby otwarcia PNFP. Wypełniona sala kinowa stała się dobrą zapowiedzią na kolejne dni święta polskiego filmu w Stanisławowie. Do tej pory filmy oraz imprezy towarzyszące trzech edycji Przeglądu we Lwowie i dwóch w Stanisławowie odwiedziło około 28 tys. widzów. 3 PNFP w Iwano-Frankiwsku trwał do 14 listopada.
Spotkanie z prof. Stanisławem Nicieją
Przeglądowi podobnie jak we Lwowie towarzyszyły spotkania, wykłady i wystawy. 11 listopada w Centrum Kultury Polskiej i Dialogu Europejskiego w Stanisławowie odbyło się spotkanie z prof. Stanisławem Nicieją, historykiem, pisarzem, autorem wyjątkowej serii książek „Kresowa Atlantyda”, połączone z pokazem filmu „Borysław. Galicyjska Pensylwania” i „Rozjaśnić mrok”.
Stanisław Nicieja jest współautorem scenariusza filmu dokumentalnego o Borysławiu, który opowiada o rozwoju miasta, jego bogactwie, ludziach i również o historii jego upadku.
– Jest to historia mówiąca o kolebce przemysłu naftowego. Nafta w XIX wieku zmieniła bieg ludzkiej cywilizacji. To, że w Borysławiu odkryto wielkie złoża ropy naftowej spowodowało, że tu, właśnie w Galicji, zaczęto oświetlać mieszkania lampami naftowymi, że we Lwowie mogła się odbyć pierwsza na świecie operacja przy lampie naftowej – powiedział prof. Stanisław Nicieja.
Autor czterech tomów „Kresowej Atlantydy” opowiadał ciekawostki związane ze Lwowem, Stanisławowem, Drohobyczem i innymi miasteczkami. Na stronie Przeglądu Najnowszych Filmów Polskich czytamy: „Było to niewątpliwie jedno z najbardziej udanych i z całą pewnością jedno z najmocniej wyczekiwanych spotkań w stanisławowskim CKPiDE. Nic więc dziwnego, że spotkanie z rektorem Uniwersytetu Opolskiego Stanisławem Nicieją cieszyło się ogromnym zainteresowaniem publiczności. Nie co dzień nadarza się bowiem okazja do wysłuchania gawęd historycznych i niezliczonej masy anegdot o miastach, które tworzyły – i stworzyły – niepowtarzalny charakter Galicji i stanowiły o jej nieprzemijającym uroku.
Dwa prezentowane filmy, których współautorem jest prof. S. Nicieja, były dla niego zaledwie pretekstem do fantastycznej i pasjonującej opowieści o fragmencie „Kresowej Atlantydy”, którą uwiecznia na kartach kolejnych tomów swego opus magnum jakim jest monumentalne opracowanie na temat historii dawnych kresowych miast Rzeczypospolitej.
Profesor Nicieja, jako historyk i wybitny znawca dziejów dawnych Kresów Rzeczypospolitej z pasją broni tezy o ich niepowtarzalnym charakterze i olbrzymim wpływie na historię Polaków, ale także Ukraińców. Poprzez ukazanie mnogości zapomnianych faktów sprawia, że w wyobraźni słuchacza ożywa przedwojenny świat, który jest niezbędny dla zrozumienia rzeczywistości otaczającej nas tu i teraz. Oglądając film o wydobyciu ropy naftowej w Borysławiu jesteśmy dumni, że tereny te są miejscem narodzin przemysłu naftowego, a Lwów miastem, w którym Ignacy Łukasiewicz dokonał „kopernikańskiego” wręcz wynalazku w postaci lampy naftowej. Wspaniała i niezwykle bogata historia tej ziemi była przez dziesięciolecia zarzewiem sporów i konfliktów między Polakami i Ukraińcami. Dziś trzeba spojrzeć na nią jak na wspólne dobro, z którego dumne mogą być oba narody. Swoją opowieść o historii dawnych Kresów profesor Nicieja tka z nitek ludzkich historii, które rozpoczynają się w małych kresowych miasteczkach. Spotkanie z profesorem Nicieją „Pod Wysokim Zamkiem” było pełne humoru ale i refleksji, zadumy i nostalgii”.
Prezentacja filmu i książki o Katyniu
W ramach 3. PNFP „Pod Wysokim Zamkiem” stanisławowskiej publiczności zaprezentowano film dokumentalny „Katyń. Listy z raju”. Współautorem filmu jest ukraiński historyk i dziennikarz, wiceprzewodniczący ukraińskiego IPN-u Ołeksandr Zinczenko. Podczas pokazu filmu zaprezentowano również książkę Ołeksandra Zinczenki „Godzina papugi”. To pierwsza ukraińska książka o Katyniu. Niestety sam autor nie zdołał przybyć na spotkanie z powodu choroby. Moderował spotkanie konsul RP we Lwowie Jacek Żur.
– Przybliżenie odbiorcy ukraińskiemu bolesnego, fragmentu historii, ważnego nie tylko Polaków, ale także mieszkańców ziem obecnej Ukrainy. Zbrodni dokonywano m. in. w Charkowie i Kijowie. To są miejsca, które umownie nazywa się dziś miejscami „zbrodni katyńskiej – powiedział Jacek Żur, konsul RP we Lwowie.
– Dla mnie książka „Godzina Papugi” to próba postawienia przed Ukraińcami lustra. By spojrzeli w to lustro i zastanowili się nad tym, że istnieje pamięć i niepamięć. Zastanowili się nad tym, czego nie pamiętamy tak jak pamiętać powinniśmy – mówił podczas 2 Przeglądu we Lwowie Ołeksandr Zinczenko.
Dodatkowe wydarzenia w Stanisławowie
W ramach III Międzynarodowego Festiwalu „Odkrywamy Paderewskiego”, który odbył się we Lwowie. Również 13 listopada br w Iwano-Frankiwskiwskiej Filharmonii Obwodowej miejscowa publiczność mogła usłyszeć recitale fortepianowe „Oskar Kolberg i taneczne utwory Chopina” w wykonaniu polskich pianistów Stefana Łabanowskiego i Pawła Albińskiego.
Na zakończenie bogatego w imprezy kulturalne tygodnia, 15 i 16 listopada br w Centrum Kultury Polskiej i Dialogu Europejskiego w Iwano-Frankiwsku (d. Stanisławowie) została zorganizowana misja medyczna „Biały weekend”. Przy wykorzystaniu najnowocześniejszego sprzętu medycznego mieszkańcy Stanisławowa mieli możliwość bezpłatnie się zbadać na cukrzycę, na ryzyko rozwoju chorób nowotworowych oraz inne zaburzenia metaboliczne. Akcję zorganizował Konsulat Generalny RP we Lwowie.
Eugeniusz Sało
Tekst ukazał się w nr 21 (217) 18–27 listopada 2014
