Przy ul. Mickiewicza stała willa lekarza Zeemana – słynna „Willa Bianki”. Mieści się tu teraz Pałac sztuki, gdzie jest duża kolekcja obrazów malarzy europejskich z XVIII-XX wieków, zbiór obrazów z kolekcji hr. Lanckorońskich, autentyczne zachowane freski Schulza, a także odbywają się różne imprezy kulturalne (wystawy, prezentacje książek, spotkania). Miał tu swój dom i drohobycki „Sokół”, i towarzystwo strzelców-legionistów.
Zachował się i pałac Gartenbergów – właścicieli pół naftowych. Przy dawnej ulicy Sienkiewicza stoi dom adwokata Herszderfera, gdzie w ogrodzie zachowały się tak egzotyczne rośliny, jak magnolia chińska i drzewo octowe. Na wylocie ulic Żupnej i Jurija z Drohobycza stoi willa burmistrza Drohobycza, Jana Niewiadomskiego, będąca przykładem wiedeńskiej secesji.
Drohobycz obfituje w liczne pomniki i miejsca pamięci narodowej. W 1894 roku z okazji 100. rocznicy Insurekcji Kościuszkowskiej został wystawiony przez społeczność miasta pomnik Adama Mickiewicza. Do współczesnych należą pomniki – Jurija Drohobycza (uczonego epoki Odrodzenia), Tarasa Szewczenki, Iwana Franki, pamięci ofiar faszyzmu, pamięci poległych w Afganistanie i inne. Na dawnym domu Feliksa Lachowicza – malarza, rzeźbiarza, autora cyklu obrazów „Historia miasta Drohobycza” umieszczono stosowną tablicę.
Pamięć o Brunonie Schulzu upamiętniono dwoma tablicami – na domu rodziny, gdzie mieszkał przed wojną i w miejscu jego tragicznej śmierci. Swego wielkiego rodaka władze miejskie upamiętniły też ulicą w śródmieściu. W gabinecie artysty w dawnym gimnazjum im. Króla Władysława Jagiełły, gdzie wykładał Szulz, stworzono izbę pamięci. Pamiątkową tablicą uczczono też Jarosława Haruna – działacza naftowego, dobrodzieja i mecenasa, który zginął tragicznie.
Nie sposób nie wspomnieć o cmentarzu katolickim i o licznych nagrobkach znanych osobistości. Na cmentarz prowadzi brama zwieńczona figurą, symbolizująca Galicję. Na cmentarzu odnowiono grób-pomnik powstańców styczniowych, mogiły burmistrzów Jana Niewiadomskiego i Rajmunda Jarosza, a także „ludowego” lekarza Bronisława Kozłowskiego. Spoczął tu też Eugeniusz Dąbrowski – w latach 90. założyciel Towarzystwa skupiającego społeczność polską Drohobycza i Truskawca.
W chwili obecnej Drohobycz jest centrum polskiego szkolnictwa na Ukrainie. Tu , w gmachu dawnej restauracji pani Cylińskiej (przy dawn. ul. Truskawieckiej), rezyduje Adam Chłopek – dyrektor Ogólnoukraińskiego Centrum Metodycznego Nauczania Języka Polskiego i przewodniczący Zjednoczenia Nauczycielstwa Polskiego na Ukrainie.
Więcej informacji na temat historii i współczesności Drohobycza można zasięgnąć w Regionalnym Towarzystwie Kultury Polskiej Ziemi Drohobyckiej (prezes Jerzy Katryniak)
+38 0677769321
lub u autora materiału
+38 0954940851
Zbigniew Zawałkiewicz
Tekst ukazał się w nr 11 (159) 15–28 czerwca 2012