11 listopada 2012, w dzień Święta Niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, na starym cmentarzu miejskim w centrum Kowla, została odprawiona Msza św. za zmarłych Polaków – legionistów, żołnierzy poległych na ziemi wołyńskiej w czasie pierwszej wojny światowej.
W uroczystości wzięli udział ambasador RP na Ukrainie Henryk Litwin, kierownik Konsulatu Generalnego w Łucku Krzysztof Sawicki, pracownicy Konsulatu Generalnego w Łucku, polscy harcerze, przedstawiciele społeczności polskiej Kowla oraz członkowie Wołyńskiego Stowarzyszenia Lekarzy Polskiego Pochodzenia.
W czasie I wojny światowej na Wołyniu, od 1 października 1915 do 6 lipca 1916, w składzie armii austrowęgierskiej walczyły Legiony Polskie. Na początku 
lipca 1916, podczas ofensywy armii rosyjskiej w kierunku Kowla, I, II i III brygady Legionów Polskich przez trzy dni stawiały zaciekły opór, niemal trzykrotnie liczniejszej armii rosyjskiej. Walki obejmowały teren od wsi Kostiuchówka do wsi Optowe. Pierwsza brygada była dowodzona przez Józefa Piłsudskiego, druga od 1916 – przez Józefa Hallera. Jednym z dowódców trzeciej brygady był Bolesław Roja.
Polscy legioniści w krwawych walkach powstrzymywali zaciekły atak piechoty i kawalerii dywizji armii rosyjskiej w czasie tzw. ofensywy brusiłowskiej. Marszałek Piłsudski często mówił, że niepodległość Polski rozpoczęła się pod Kostiuchniwką. Była to największa bitwa Legionów Polskich w I wojnie światowej. Legioniści, którzy walczyli na ziemiach Wołyńskich stali się podstawą polskiej armii.
W wyniku zaciętych walk zginęło około dwóch tysięcy Polaków, którzy zostali pochowani w różnych regionach Wołynia. Pojawiły się cmentarze wojskowe legionistów polskich w Kostiuchniwce, Manewiczach, Trojanowcach, Wołczewsku, Czersku, Hruziatyniu, Karasini, Koszyszczach i Kowlu. W Kowlu są dwa cmentarze legionistów polskich. Jeden znajduje się na przedmieściach i popularnie zwany jest „cmentarzem na górce”, drugi na starym cmentarzu miejskim w centrum miasta.
Stowarzyszenie Lekarzy Polskiego Pochodzenia na Wołyniu
www.lekarz.volyn.ua
