Cudem samym w sobie jest to, że ten fantastyczny obiekt istnieje.
Warszawa w 90% zniszczona przez Niemców zniknęła bezpowrotnie, a Stara Pomarańczarnia wraz z bezcennym drewnianym Teatrem Stanisławowskim w Łazienkach Królewskich ocalała z pożogi wojennej. Kilka lat temu zdarzył się kolejny cud: w Pomarańczarni odkryto stare freski. Już niedługo zostaną udostępnione spacerowiczom odwiedzającym park.
15 czerwca 2015 dziennikarzom po raz pierwszy zaprezentowano wnętrza Ogrodu Zimowego Starej Pomarańczarni po konserwacji: Królewska Galeria Rzeźby w nowej odsłonie sprawia ogromne wrażenie. Gości urzekły rzeźby i przede wszystkim iluzjonistyczne malowidła krajobrazowe z elementami architektury i błękitnym niebem na suficie. Długie dziesięciolecia uważano, że freski choć planowane nigdy nie powstały. Dopiero „odkrywki” w 2011 pokazały, że pod warstwami farby są stare malowidła. – Nikt nie spodziewał się takich odkryć w Warszawie – podkreśla minister kultury Małgorzata Omilanowska.
Tadeusz Zielniewicz, dyrektor Łazienek, pokazał dziennikarzom Królewską Galerię Rzeźby z dziełami z marmuru i gipsu gromadzonymi przez Stanisława Augusta Poniatowskiego. Jest nadzieja, że rekonstrukcja będzie prawie idealna, bo zachował się inwentarz z 1795 r., dokumentujący ekspozycję. Kto pamięta stary układ Pomarańczarni z donicami i kwiatami zostanie bardzo zaskoczony. Dziś przestrzeń wypełniają rzeźby z epoki i kopie zamówiono Gliptotece Berlińskiej, bowiem nie wszystkie elementy z kolekcji się zachowały.
Osiemnastowieczna Pomarańczarnia powstała na zlecenie króla Stanisława Augusta, zrealizował ją architekt Dominik Merlini, wnętrza projektował Jan Christian Kamsetzer. Jedno skrzydło Pomarańczarni zajmuje teatr dworski – jedyny zachowany w Polsce. W całej Europie dworskich teatrów również mamy niewiele – budowane z drewna, płonęły i były niszczone w późniejszych epokach.
Jan Christian Kamsetzer zabierając się do pracy przygotował trzy różne wersje dekoracji, zachowały się w rysunkach przechowywanych w zbiorach Gabinetu Rycin Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego.
Sensacyjne odkrycie umożliwiło odkrycie malowideł na ścianach w foyer Teatru Stanisławowskiego i w Ogrodzie Zimowym. Zachowało się ok. 60% malowideł. Zachowane rysunki Kamsetzera pozwoliły na rekonstrukcję brakujących elementów.
Warto też dodać, że w ramach projektu prezentowane są katalogi. M.in. planowana jest naukowa reedycja całego katalogu Tadeusza Mańkowskiego „Galeria Stanisława Augusta” z 1932. Monumentalne dzieło urodzonego we Lwowie wybitnego polskiego muzealnika, historyka sztuki i badacza uchodzi za najwybitniejsze opracowanie kolekcji królewskiej.
Otwarcie Królewskiej Galerii Rzeźby to jeden z elementów projektu „Strefa Muz i Myśli Stanisława Augusta – Remont i konserwacja XVIII-wiecznej Starej Pomarańczarni z Teatrem Stanisławowskim na potrzeby nowej ekspozycji rzeźby i realizacji programu kulturalnego”. Wartość projektu przekracza 18,5 mln zł, finansowany jest z Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego, ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz ze specjalnego programu Generalnego Konserwatora Zabytków – konserwacja obiektów i kolekcji królewskich.
Uroczyste otwarcie Królewskiej Galerii Rzeźby w Łazienkach Królewskich w Warszawie – niedziela, 21 czerwca 2015 r.
Beata Kost
